Zmiany prawa spadkowego, nad którymi rozpocznie prace Sejm obejmują lepsze zabezpieczenie spadkobierców, głównie osób małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych oraz ograniczenie poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy.
Zmiany prawa spadkowego przewiduje rządowy projekt przyjęty pod koniec 2022 r. Przygotował go resort sprawiedliwości. Według harmonogramu zamieszczonego na stronach Sejmu pierwsze czytanie tego projektu ma się odbyć w środę 8 lutego.
Jak zmieni się krąg spadkobierców ustawowych?
Projektowana nowelizacja miałaby objąć tzw. trzecią grupę spadkową – dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych. Krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych.
Na mocy planowanych zmian w związku z tym wyłączeni od dziedziczenia zostaliby dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia – w ocenie autorów projektu – „często nieutrzymujące relacji ze spadkodawcą”. Zmiana ma dostosować prawo spadkowe do istniejących wzorców relacji rodzinnych w tej grupie spadkobierców. Skróci to także czas trwania postępowań i ograniczy potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy.
Nie będzie już potrzeby długotrwałego poszukiwania dalekich krewnych osoby zmarłej, którzy często nawet nie zdawali sobie sprawy z jej śmierci. Efektem nowych przepisów będą więc znacznie szybsze postępowania spadkowe.
Kto może być uznany za niegodnego dziedziczenia?
Za niegodne dziedziczenia mogłyby być uznawanie osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową. Dotyczyć to także mogłoby uporczywego uchylania się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą.
Małoletni będą mieć więcej czasu na przyjęcie lub odrzucenie spadku
Inna z zakładanych zmian dotyczy oświadczeń o przyjęciu lub odrzucenia spadku. Obecnie przepisy przewidują, że spadkobiorca na złożenie takiego oświadczenia ma sześć miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy. Na mocy planowanych zmian termin ten byłby zawieszony w sytuacji, w której złożenie takiego oświadczenia będzie wymagać zezwolenia sądu opiekuńczego. Pomoże to osobom małoletnim oraz ubezwłasnowolnionym. Należny im spadek nie będzie im przepadał z powodu niedopilnowania formalności. Wymagane oświadczenie mogą złożyć w ich imieniu opiekunowie.
Planowane przepisy generalnie miałyby wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczęłyby obowiązywać po dwóch tygodniach lub roku od ogłoszenia. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński