REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Więzi rodzinne w świetle ochrony dóbr osobistych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Uljasz
Tomasz Uljasz
adwokat w RESIST Rezanko Sitek
Cyntia Mizak
Cyntia Mizak
aplikantka radcowska w RESIST Rezanko Sitek
Jakie są najczęściej naruszane dobra osobiste w sprawach rodzinnych?
Jakie są najczęściej naruszane dobra osobiste w sprawach rodzinnych?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Więzi rodzinne opierają się na emocjach i wspólnie budowanych przez lata relacjach. W sytuacjach konfliktowych – takich jak rozwód, spory o kontakty z dzieckiem czy alimenty – więzi te mogą zostać poważnie naruszone. Warto wtedy pamiętać, że prawo może nas realnie chronić w takich przypadkach. Jak to działa w praktyce?

Czym są dobra osobiste?

Pojęcie dóbr osobistych dotyczy najbardziej podstawowych wartości, które każdy z nas ma prawo chronić – niezależnie od sytuacji.

REKLAMA

REKLAMA

Dobra osobiste to nic innego jak wartości niematerialne, które przysługują każdemu człowiekowi – bez względu na wiek, sytuację życiową czy pozycję społeczną. Są to m.in. zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna.

W polskim systemie prawnym dobra osobiste mają swoje źródło w Konstytucji RP i są chronione na mocy art. 23 i art. 24 Kodeksu cywilnego, a ich katalog jest otwarty. Oznacza to, że ustawodawca nadaje możliwość dokonywania każdorazowej oceny w tym zakresie, po przeanalizowaniu konkretnego przypadku.

Najczęściej naruszane dobra osobiste w sprawach rodzinnych [Przykłady]

Choć rodzina kojarzy się z bezpieczeństwem i wsparciem, to właśnie w jej obrębie najczęściej dochodzi do poważnych naruszeń dóbr osobistych. Konflikty między bliskimi, szczególnie na tle spraw rozwodowych, o kontakty czy alimenty, często eskalują i przeradzają się w działania, które mogą podlegać ocenie nie tylko z perspektywy prawa cywilnego, ale nierzadko również karnego.

REKLAMA

Przykład

W sprawach rodzinnych najczęściej można spotkać się z takimi naruszeniami jak:

• publiczne dyskredytowanie byłego małżonka, np. w mediach społecznościowych, przed dzieckiem, rodziną lub wspólnymi znajomymi — co może naruszać dobre imię i godność osobistą tego małżonka,

• publikowanie prywatnych informacji o życiu rodzinnym np. zdjęć lub korespondencji bez zgody drugiej osoby - co może naruszać prawo do prywatności tej osoby,

• utrudnianie lub uniemożliwianie kontaktów rodzica z dzieckiem - co może naruszać prawo do więzi rodzinnej zarówno dziecka, jak i rodzica,

• utrudnianie kontaktu dziecka z dziadkami lub innymi członkami rodziny - co w określonych przypadkach również może zostać uznane za naruszenie dobra osobistego.

Sądy coraz częściej chronią więzi rodzinne

Choć wciąż trwają dyskusje czy więź rodzinna powinna być uznawana za dobro osobiste, sądy powszechne coraz częściej wskazują, że relacje rodzinne – zwłaszcza te między rodzicem a dzieckiem – są tak fundamentalne, że zasługują na pełną ochronę prawną. Naruszenie tych relacji może być podstawą do żądania przeprosin, zadośćuczynienia, a nawet zakazu dalszego naruszania prawa do więzi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Szczególnie przełomową w tym zakresie stała się Uchwała 7 Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2018 r. III CZP 60/17, która w swej treści wskazała wyraźnie, że ,,Szczególna więź emocjonalna pomiędzy osobami najbliższymi, wynikająca z przynależnego każdej z nich indywidualnie poczucia bliskości i przywiązania, nierozerwalnie związana z naturą człowieka i kształtująca jego tożsamość, stanowi wartość podlegającą ochronie prawnej na podstawie przepisów o dobrach osobistych (art. 23, 24 i 448 k.c.)''.

Kolejna Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2019 r. I NSNZP 2/19 zanegowała natomiast powyższą tezę.

Żadna z tych uchwał nie posiada jednak mocy zasady prawnej.

Ważne

W związku z tym, że katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty a żadna z wyżej wskazanych Uchwał SN nie narzuca dokonywania konkretnej oceny w tym przedmiocie, w judykaturze można zauważyć tendencję do skłaniała się ku stwierdzeniu, że więzi rodzinne stanowią dobro osobiste i podlegają ochronie. Linia orzecznicza staje się więc coraz bardziej klarowna.

I tak m.in.:

• w sprawie zakończonej wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 listopada 2020 r. I ACa 948/19, Sąd pierwszej instancji nakazał pozwanej matce dziecka przeproszenie powodowego ojca za pozbawienie go kontaktów z dzieckiem, a tym samym naruszenie jego dobra osobistego w postaci więzi emocjonalnej z córką oraz przyznał zadośćuczynienie. Sąd Apelacyjny w Krakowie oddalił apelację matki dziecka podzielając ocenę, że więź rodzinna jest dobrem osobistym.

• wyrokiem z dnia 29 stycznia 2013 r. I ACa 906/12 Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację od wyroku oddalającego powództwo dziadka przeciwko synowi i synowej o umożliwienie kontaktów z małoletnią wnuczką tylko ze względu na brak dostatecznie silnej więzi dziadka z wnuczką. W uzasadnieniu wyroku Sąd ten uznał dopuszczalność dochodzenia w procesie prawa do kontaktów na podstawie art. 24 § 1 k.c. i to bez warunku przyznania tego prawa uprzednim postanowieniem sądu opiekuńczego.

• Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyroku z dnia 15 lipca 2015 r., sygn. I ACa 202/15Z wskazał, że: „Zdaniem sądu II instancji pozwana naruszyła jedno z podstawowych dóbr osobistych człowieka w postaci więzi rodzicielskiej (tu łączącej powoda z jego córkami). Jest to więź szczególna, której naruszenie wiąże się ze znacznym cierpieniem psychicznym''.

Jakie kroki prawne podjąć?

W sytuacji, w której zostanie naruszone nasze dobro osobiste w postaci więzi rodzinnej (np. utrudnianie kontaktów z dzieckiem przez jednego z rodziców, alienacja rodzicielska bez uprawnionego uzasadnienia) możemy wystąpić z powództwem o jego ochronę z jednoczesnym żądaniem zadośćuczynienia pieniężnego czy też zaprzestania dokonywania dalszych naruszeń. W przypadku wystąpienia z roszczeniem pieniężnym należy między innymi wykazać doznaną krzywdę, czyli ujemne skutki które odczuliśmy - w zakresie emocjonalnym czy psychicznym - oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego.

Nie można również wykluczyć możliwości wystąpienia z takim powództwem w imieniu własnego dziecka przeciwko rodzicowi, który dopuszcza się ograniczania i utrudniania kontaktów z małoletnim drugiemu z rodziców. Wówczas potrzebna będzie zgoda sądu rodzinnego, a następnie ustanowienie kuratora, który będzie reprezentował dziecko w toku postępowania.

To istotne informacje dla osób, które przez długie miesiące, a niekiedy nawet lata pozbawione są możliwości kontaktu z własnym dzieckiem lub wnukiem. Prawo dostrzega i zaczyna lepiej rozumieć powagę tego rodzaju sytuacji, a sądy coraz częściej wydają orzeczenia uwzględniające interesy rodziców, dotkniętych zjawiskiem alienacji. W przestrzeni publicznej z rosnącą siłą wybrzmiewają również głosy opowiadające się za koniecznością penalizacji czynu alienacji rodzicielskiej, jednak jeszcze konkretnych propozycji w tym zakresie brakuje.

Autorzy:
Tomasz Uljasz, adwokat w RESIST Rezanko Sitek
Cyntia Mizak - aplikantka radcowska w RESIST Rezanko Sitek

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: Nie dostali nawet 752 zł. Za dużo osób niepełnosprawnych jest poniżej 70 punktów

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

REKLAMA

W tym roku, zmiana czasu letniego na zimowy, zaskoczy nas szybciej niż w roku ubiegłym. Czy tym razem, zegarki przestawimy po raz ostatni i jak wpłynie to na wynagrodzenie osób, które pracują w noc zmiany czasu? [czas zimowy 2025]

Już niebawem czeka nas kolejna zmiana czasu – tym razem z letniego, na zimowy W tym roku, przypada ona szybciej, niż w roku ubiegłym. W noc zmiany czasu, będziemy spali godzinę dłużej, tym samym jednak – po przestawieniu zegarków, zmrok będzie zapadał wcześniej. W związku z trwającą od kilku lat (zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE) ożywioną dyskusją na temat likwidacji dwukrotnych zmian czasu w ciągu roku – wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to tym razem, przestawimy zegarki po raz ostatni? Zmiana czasu letniego na zimowy, nie bez znaczenia pozostaje również dla wynagrodzenia osób pracujących w momencie, kiedy jest ona dokonywana.

Nowe przepisy ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 r. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

PFRON: Dofinansowanie uzyskasz mając punkty - od 1 do 10. Stopień niepełnosprawności, wiek, praca, pierwszy wniosek

W artykule porównujemy system punktów preferencyjnych w programie "Aktywny samorząd” w 2025 roku z punktami dla zakupu samochodu przez osoby niepełnosprawne (program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” – Mobilność osób z niepełnosprawnością).

Na co Polacy najczęściej donoszą fiskusowi? Katalog jest dość szeroki [DANE Z KAS]

Do jednostek KAS docierają informacje sygnalne, zwane potocznie donosami, dotyczące różnych naruszeń przepisów prawa podatkowego. Sygnaliści zwracają uwagę m.in. na brak wydawania paragonów, nieopodatkowany najem oraz tzw. życie ponad stan. Są też zgłoszenia związane z działalnością handlową w Internecie, a także z organizacją nielegalnych gier hazardowych i loterii. Izby Administracji Skarbowej podają przykładowe sytuacje, w których informacje sygnalne przyczyniły się do ujawnienia nieprawidłowości.

REKLAMA

PFRON: Do 10 punktów dla osób niepełnosprawnych. Głównie stopień znaczny. Jest też kryterium wieku

W PFRON funkcjonuje system punktów. Aby otrzymać dofinansowanie do np. zakupu samochodu w PFRON (przez osobę niepełnosprawną) trzeba złożyć wniosek. Dzięki systemowi punktów można otrzymać dodatkowe punkty. Maksymalna korzyść to 10 punktów. Dzięki nim osoba niepełnosprawna ma szanse na wyższe dofinansowanie z PFRON.

Zasiłki z MOPS dla osób z niepełnosprawnościami i opiekunów w 2026 r. [FAQ]

Wraz ze zbliżającym się początkiem 2026 roku rośnie ilość pytań o zasiłki dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Które świadczenia wzrosną i dlaczego? Czy zmienią się kryteria dochodowe? Odpowiadamy!

REKLAMA