30 maja 2025 r. prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowela ta zakłada zwiększenie zasiłku pogrzebowego do kwoty 7 tys. zł. Nowa wysokość zasiłku pogrzebowego ma zacząć obowiązywać 1 stycznia 2026 r. Obawy Polskiej Izby Branży Pogrzebowej.
Zasiłek pogrzebowy jest jednorazowym świadczeniem pieniężnym, które mogą otrzymać zarówno osoby, jak i instytucje, które wykażą koszty związane z pokryciem pogrzebu. O zasiłek pogrzebowy może wystąpić członek rodziny, pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, kościół lub związek wyznaniowy, a także osoba obca. Ważne jest to, by taka osoba lub instytucja posiadała dokumenty potwierdzające faktyczne pokrycie kosztów (np. fakturę) związanych z pogrzebem. Za członków rodziny uznaje się: małżonka (również po rozwodzie lub w separacji), rodziców, ojczyma, macochę, osobę przysposabiającą, dzieci (także przysposobione, pasierbów, dzieci przyjęte na wychowanie przed pełnoletnością), rodzeństwo, dziadków, wnuki oraz osoby objęte opieką prawną. Warto pamiętać, że w przypadku gdy koszty pogrzebu zostaną poniesione przez więcej niż jedną osobę lub instytucję, zasiłek pogrzebowy zostaje podzielony proporcjonalnie do poniesionych kosztów pomiędzy wnioskujących.
Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Art. 77. [Prawo do zasiłku pogrzebowego]
1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
1) ubezpieczonego;
2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę;
3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania;
4) członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.
2. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są:
1) małżonek (wdowa i wdowiec);
2) rodzice, ojczym, macocha oraz osoby przysposabiające;
3) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione i dzieci umieszczone w rodzinie zastępczej;
4) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności inne dzieci niż wymienione w pkt 3;
5) rodzeństwo;
6) dziadkowie;
7) wnuki;
8) osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.
3. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.
4. Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.
Należy pamiętać, że prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa, w związku z czym, nie warto zwlekać ze złożeniem wniosku o jego wypłatę. Zgodnie z art. 81 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje. Są jednak pewne wyjątki, które wydłużają możliwość wystąpienia z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy. W niektórych przypadkach prawo do do zasiłku pogrzebowego wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Chodzi tu o przypadki, w których zgłoszenie wniosku o zasiłek pogrzebowy nie było możliwe w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje z powodu:
- późniejszego odnalezienia zwłok,
- zidentyfikowania osoby zmarłej,
- z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo.
Zasiłek pogrzebowy z 4 tys. zł do 7 tys. zł
Od 2011 r. wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 4 tys. zł. Wcześniej, wynosiła 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia z dnia śmierci osoby, której pogrzeb był organizowany. Nowela podpisana przez prezydenta wprowadza podwyższenie zasiłku pogrzebowego do kwoty 7 tys. zł od 1 stycznia 2026 r.
Po ponad 13 latach doczekaliśmy się w końcu ustawy zwiększającej od 1 stycznia 2026 kwotę zasiłku pogrzebowego do 7 tys. złotych – powiedział prezes Polskiej Izby Branży Pogrzebowej Robert Czyżak. Izba ta należąc do Federacji Przedsiębiorców Polskich, wielokrotnie nawoływała do podwyższenia kwoty tego świadczenia.
Warto wspomnieć, że nowelizacja podpisana 30 maja przez prezydenta Andrzeja Dudę reguluje także kwestie dotyczące zasiłku celowego z pomocy społecznej. Zasiłek ten nie będzie uzależniony od dochodu. Więcej na temat nowelizacji można przeczytać w poniższym artykule.
Mając na uwadze coraz częstsze problemy związane z zapłatą przez rodziny osób zmarłych organizacji całej ceremonii pogrzebowej, jest to niewątpliwie działanie zabezpieczające w znacznym stopniu wydatki pogrzebowe – powiedział prezes Izby. Przyznał też, że zarówno jego osobiście, jak i należące do tej Izby podmioty cieszy, że ani Sejm, ani Senat, ani Prezydent nie mieli wątpliwości co do słuszności podniesienia świadczenia i choć kwota jest niższa niż ta, o którą apelowała Polska Izbą Branży Pogrzebowej, należy być zadowolonym z osiągniętego porozumienia. Oczywiście chcieliśmy, aby mogła ona pokryć całość wydatków związanych z pochówkiem, biorąc zwłaszcza pod uwagę wzrosty cen na rynku. Dotyczyły one przecież zarówno energii, jak i np. kosztów pracy – przekazał Czyżak.
Obawy Polskiej Izby Branży Pogrzebowej
Przypomniał, że według kierowanej przez niego Izby, zasiłek ten powinien mieć wartość 8 tys. zł. Wskazał także pewne zastrzeżenie. Nasze, myślę, uzasadnione obawy budzi mechanizm waloryzacji zasiłku pogrzebowego, który odbywać się ma jedynie w przypadku przekroczenia inflacji o 5 proc. w roku poprzedzającym, gdzie za główny powód podaje się ograniczenie wzrostu cen usług pogrzebowych – zaznaczył.
Dla przypomnienia, nowela zakłada, wprowadzenie mechanizmu waloryzacji zasiłku pogrzebowego, który będzie obowiązywał od 1 marca każdego roku. Mechanizm ten będzie obowiązywał wtedy, gdy wskaźnik waloryzacji przekroczy 105. Oznacza to, że świadczenie wzrośnie proporcjonalnie do inflacji, ale tylko wtedy, gdy będzie ona wystarczająco wysoka.
Prezes PIBP wskazał, że najwyższy wzrost związany z kosztem usług pogrzebowych notuje się na cmentarzach, szczególnie tych, na których ilość miejsc grzebalnych jest już mocno ograniczona. Nie jest żadną tajemnicą, że to właśnie wykup miejsca na cmentarzu i późniejsze usługi grabarskie i kamieniarskie stanowią lwią część całości kosztów związanych z pogrzebem – powiedział Czyżak. Dodał, że podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego, stanowić powinno dziś element całego procesu, jakim ostatecznie stać się ma przyjęcie przez rząd nowelizacji Prawa Pogrzebowego i jak najszybsze skierowanie go do prac w Sejmie.