Niedopuszczalność skargi
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, w sprawach gospodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych - niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego.
Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
- o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz o naruszenie posiadania,
- dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych oraz o deputaty lub ich ekwiwalent,
- rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
Podstawy skargi
Podstawy skargi kasacyjnej zostały szczegółowo i enumeratywnie wyliczone w art. 3983 Kodeksu postępowania cywilnego. Zaliczamy do nich:
- naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,
- naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Wymogi skargi kasacyjnej
Skarga kasacyjna jako pismo procesowe musi spełniać szczególne wymogi. Oprócz standardowych wymogów dla pisma procesowego skarga musi zawierać:
- oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości czy w części,
- przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie,
- wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienie oraz
- wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany.
Z uwagi na przymus reprezentowania strony przez profesjonalistę w postępowaniu przed Sądem Najwyższym skarga kasacyjna musi być przygotowana i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego.
Termin do wniesienia skargi
Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej.
Strona przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia jej skargi. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego lub Rzecznika Praw Obywatelskich odpowiedź na skargę mogą wnieść obydwie strony.
Przedsąd
Samo prawidłowe wniesienie skargi kasacyjnej nie gwarantuje jeszcze, że kasacja zostanie rozpoznana. Sąd Najwyższy przyjmuje do rozpoznania tylko taką skargę kasacyjną w której:
- w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
- istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów,
- zachodzi nieważność postępowania lub
- skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
Celem instytucji przedsądu jest selekcja skarg kasacyjnych pod kątem wyłowienia tych skarg, które, po ich wstępnym zbadaniu, dają podstawy do oceny, że istnieją okoliczności uzasadniające wyrokowanie w sprawie przez Sąd Najwyższy. Jest to zatem wstępne zbadanie skargi kasacyjnej przez sam Sąd Najwyższy, kończące się decyzją o charakterze jurysdykcyjnym. Takiemu wstępnemu badaniu poddane są wszystkie dopuszczalne skargi kasacyjne.
Rozpoznanie skargi
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech sędziów. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy.
Zobacz również serwis: Sądy
W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.
Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.
Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub równorzędnemu.
W szczególnych sytuacjach Sąd Najwyższy może rozstrzygnąć ostatecznie sprawę co do meritum. Orzeczenie co do istoty sprawy może nastąpić w tych wypadkach, w których Sąd Najwyższy uzna za oczywiście uzasadnioną podstawę naruszenia prawa materialnego i jednocześnie stwierdzi, że skarga kasacyjna nie była oparta na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona.
Jeśli wyrok zostanie uchylony w wyniku skargi kasacyjnej sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.
Zobacz również serwis: Przedsiębiorca w sądzie