Nie tylko z powodu wieloletnich kredytów hipotecznych na zakup mieszkania lub budowę domu, Polacy żyją z długami przez całe życie. Największe obciążenia przypadają przy tym na okres dojrzałego etapu życia, gdy konieczność ich spłaty pozbawia wielu przyjemności życia.
- Zadłużenie Polaków: duże długi mają nawet seniorzy
- Życie z długami: mężczyźni częściej pożyczają, ale mają mniejsze długi
- Życie z długami: firmy pożyczkowe wykorzystują statystyki, oceniając ryzyko kredytowe konkretnej osoby
Dane Biura Informacji Gospodarczej ERIF pokazują, jak zmienia się obraz zadłużenia Polaków w zależności od etapu życia. Średnia wartość zadłużenia rośnie wraz z wiekiem i osiąga najwyższy poziom w grupach wiekowych 45-54 oraz 55-64 lata, w których zadłużenie wynosi odpowiednio 12,2 i 11,9 tys. zł.
Zadłużenie Polaków: duże długi mają nawet seniorzy
Wśród osób w wieku 65 lat i więcej, średnia wartość zadłużenia utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie 10,8 tys. zł. Najniższa wartość zobowiązań dotyczy przedziału 18-24 lata i wynosi 4,7 tys. zł. Z kolei osoby w wieku 25-34 lata zadłużają się na niemal dwa razy większe kwoty, czyli 8,8 tys. zł.
– Zależność poziomu zadłużenia od wieku jest naturalna, bo odzwierciedla różne okresy życia oraz związane z nimi potrzeby i podejmowane inwestycje. Szczyt zadłużenia w grupach wiekowych 45-54 oraz 55-64 lata jest związany z kumulacją zobowiązań – wyjaśnia mówi Cezary Ciopiński, ekspert ERIF BIG SA.
– Dla wielu ludzi, szczególnie w wieku 45-54 lat, jest to czas wychowywania starszych już dzieci albo okres późnego rodzicielstwa. W obu tych sytuacjach zwiększają się potrzeby rodziny i wraz z tym wydatki. To też wiek związany z chęcią podniesienia poziomu i komfortu życia. Na tym etapie chcemy zamienić samochód na bardziej reprezentatywny, a na wakacjach zatrzymać się w hotelu o wyższym standardzie – dodaje ekspert.
– Natomiast pewien niepokój rodzi fakt, że średnia wartość zobowiązań negatywnych wśród osób w wieku 65 lat i więcej utrzymuje się na stosunkowo wysokim poziomie. Przyczyną mogą być zarówno niezabezpieczone potrzeby finansowe, jak i trudności w spłacie zaciągniętych wcześniej zobowiązań przy ograniczonych dochodach na emeryturze, co może wiązać się z potrzebą zaciągania nowych kredytów na spłatę lub konsolidację aktualnych – komentuje Cezary Ciopiński.
Życie z długami: mężczyźni częściej pożyczają, ale mają mniejsze długi
We wszystkich grupach wiekowych mężczyźni częściej zaciągają pożyczki – stanowią od 62 do 66 proc. wszystkich osób z zadłużeniem.
Ta dysproporcja zmienia się dopiero po przekroczeniu przez nich 65 r.ż., kiedy liczba zadłużonych mężczyzn spada do połowy wszystkich zadłużonych osób. Wartość zobowiązań kobiet jest jednak wyższa niż mężczyzn. Najwyższa średnia wartość ich zobowiązań przypada na przedział wiekowy 45-54 lata i wynosi 12,7 tys. zł.
Dla porównania, mężczyźni w tym wieku mają do spłacenia średnio 11,9 tys. zł pożyczek. Najmniej do spłaty - 5,2 tys. zł - mają młode kobiety w wieku 18-24 lata. Młodzi mężczyźni w tym wieku zapożyczają się średnio na 4,4 tys. zł.
– Mężczyźni częściej zaciągają pożyczki, jednak to kobiety mają wyższe średnie zadłużenie. Taka sytuacja może wynikać z kliku czynników i nie ma jednego właściwego wyjaśnienia. Coraz częściej na przykład spotykamy się z sytuacją, w której kobiety są głównym kredytobiorcą przy zakupie nieruchomości – komentuje ekspert ERIF BIG SA.
– Obecnie wysokie raty kredytów hipotecznych mogą znacząco zaniżać ich zdolność kredytową, przez co mężczyźni mają więcej kredytów konsumpcyjnych, ratalnych, odroczonych płatności, z których finansują bieżące potrzeby gospodarstwa domowego. Wciąż mamy też dysproporcje w wynagrodzeniu, więc nawet jedno, ale duże zobowiązanie w postaci kredytu hipotecznego może utrudniać kobietom dostęp do innych form finansowania – dodaje Cezary Ciopiński.
Życie z długami: firmy pożyczkowe wykorzystują statystyki, oceniając ryzyko kredytowe konkretnej osoby
Analiza zadłużenia Polaków w kontekście wieku wpływa na oferty firm i instytucji pożyczkowych.
Co ważne, firmy pożyczkowe oceniając wiarygodność finansową konsumentów analizują zarówno ich aktualną sytuację finansową, jak i wiek.
– Precyzyjna ocena ryzyka finansowego w poszczególnych segmentach wiekowych ma bezpośrednie przełożenie na strategie zarządzania tym ryzykiem. W efekcie, firmy pożyczkowe budują produkty dopasowane do potrzeb i możliwości konsumentów. Poza tym pożyczkodawcy przykładają ogromną uwagę do weryfikacji potencjalnych klientów. Z raportu ZPF „Kondycja rynku pożyczkowego w Polsce”, opracowanego na podstawie danych CRIF w lutym 2025 r. wynika, że firmy pożyczkowe odrzucają nawet ¾ wniosków o finansowanie – mówi ekspert ERIF BIG SA.
Ekspert dodaje, że dostosowanie strategii windykacyjnych do specyfiki zadłużenia w danej grupie wiekowej zwiększa ich efektywność. Analiza przyczyn zadłużenia pozwala na tworzenie indywidualnych planów spłat, a znajomość trendów zadłużenia – na przewidywanie ryzyka.