Panuje powszechne przekonanie, że po zmarłym można otrzymać jakieś pieniądze z ZUS, o ile nie zdążył on jeszcze przejść na emeryturę. Na ogół wszyscy już wiedzą, że kapitałowa część składki emerytalnej jest dziedziczona nie tylko wtedy kiedy jest ona ciągle na koncie w Otwartym Funduszu Emerytalnym, ale trafia od początku lub na dziesięć lat przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego na subkonto w ZUS. Tymczasem prawda jest taka, że pieniądze z ZUS po zmarłym należą się nawet wtedy gdy zaczął on już pobierać emeryturę z ZUS, ale w większości przypadków leżą one w ZUS i czekają na niezorientowanych uprawnionych - by je dostać z ZUS trzeba bowiem złożyć odpowiedni wniosek.
- Wypłata gwarantowana z ZUS: jakie to pieniądze, ile wynosi i komu się należy
- Jak długo może być wypłacana emerytura, by prawo do wypłaty gwarantowanej z ZUS nie wygasło
- Kiedy ZUS przekaże wypłatę gwaratowaną: kto może i powinien złożyć wniosek o pieniądze
- Kto to jest osoba uposażona
Formalnie takie pieniądze określane są mianem wypłaty gwarantowanej. Nie zawsze należą się osobom uprawnionym - członkom rodziny lub spadkobiercom, bo prawo do dziedziczenia środków z subkonta ZUS obejmuje tylko okres pierwszych trzech lat pobierania przez niego emerytury.
Wraz z otrzymaniem po raz 37. emerytury prawo do wypłaty gwarantowanej z subkonta ZUS całkowicie wygasa i od tego terminu nikomu z ZUS nie należy się nic z poprzednio wnoszonych tam składek na ubezpieczenie emerytalne.
Wypłata gwarantowana z ZUS: jakie to pieniądze, ile wynosi i komu się należy
Jeśli emeryt przed śmiercią pobierał emeryturę z ZUS krócej niż trzy lata, członkom jego rodziny lub nawet wskazanym wcześniej osobom obcym należy się wypłata gwarantowana. To nic innego jak forma dziedziczenia części pieniędzy, które przy ustalaniu wysokości emerytury znajdowały się na subkoncie ZUS.
Można by rzec, że przepisy emerytalne przewidują swego rodzaju okres gwarancyjny dla dziedziczenia środków z subkonta ZUS. Wynosi on trzy lata. Oznacza to, że jeśli od przyznania pierwszej emerytury do dnia śmierci emeryta nie upłynęło więcej czasu niż trzy lata, wskazana w przepisach część środków z subkonta ZUS ma trafić do uposażonych lub spadkobierców.
Od razu jednak zaznaczmy, że chodzi wyłącznie o emerytury wypłacane według nowych zasad, zwane emeryturami z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego – a więc dla osób urodzonych od 1 stycznia 1949 roku. Ponadto – emerytów, którzy przed ustaleniem przez ZUS emerytury docelowej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie pobierały emerytury kapitałowej.
Osoby urodzone od 1 stycznia 1949 r. mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne do OFE
Jak długo może być wypłacana emerytura, by prawo do wypłaty gwarantowanej z ZUS nie wygasło
Osoby urodzone od 1 stycznia 1949 r. mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne w ramach tak zwanego drugiego filaru emerytalnego. Subkonto ZUS to część konta ubezpieczonego prowadzonego w ZUS. Subkonto prowadzone jest dla osób, które są członkami otwartych funduszy emerytalnych (OFE), oraz dla osób, które po 31 stycznia 2014 r. nie zdecydowały się na zawarcie umowy z OFE.
Przy czym gdy posiadaczowi OFE pozostanie do emerytury mniej niż 10 lat – a więc kobieta osiągnie wiek 50 lat, a mężczyzna 55 lat – w ramach tak zwanego suwaka bezpieczeństwa pieniądze z OFE są systematycznie przekazywane na subkonto. Gdy więc osoba taka osiągnie już ustawowy wiek emerytalny, na subkoncie ZUS są wszystkie środki z OFE.
Po złożeniu wniosku o emeryturę z racji osiągnięcia wieku emerytalnego – 60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni, ZUS ustala wysokość emerytury docelowej.
Wysokość emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku, który senior osiągnął w dniu, w którym złożył wniosek, według obowiązującej w tym dniu tablicy trwania życia. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie mu przysługiwać od miesiąca, w którym złożony został wniosek.
Na podstawę obliczenia emerytury składają się:
- składki na ubezpieczenie emerytalne, które zostały zapisane na indywidualnym koncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji,
- zwaloryzowany kapitał początkowy,
- środki zapisane na subkoncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji.
Kiedy ZUS przekaże wypłatę gwaratowaną: kto może i powinien złożyć wniosek o pieniądze
Właśnie ta trzecia „składowa” podstawy obliczania emerytury jest przedmiotem wypłaty gwarantowanej – z tym, że prawo do wypłaty gwarantowanej przysługuje osobie lub osobom uposażonym, gdy śmierć emeryta nastąpiła w ciągu trzech lat od miesiąca, w którym ZUS po raz pierwszy wypłacił świadczenie emerytalne.
Ile wynosi wypłata gwarantowana? Zgodnie z prawem, jest to różnica między kwotą środków stanowiących podstawę obliczenia docelowej emerytury, zapisanych na subkoncie w ZUS, a iloczynem liczby pełnych miesięcy jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy została wypłacona emerytura, do końca miesiąca w którym nastąpił zgon oraz trzydziestej siódmej części kwoty zapisanej na tym koncie.
Ujmując to najprościej od wartości subkonta z dnia ustalania emerytury docelowej odejmuje się 1/37 tej kwoty za każdy z możliwych 36 miesięcy pobierania emerytury. Reszta to wypłata gwarantowana.
Kto to jest osoba uposażona
ZUS po potrąceniu podatku przekaże wypłatę gwarantowaną tak zwanym uposażonym. Są to osoby wskazane przez seniora za jego życia.
Gdy emeryt pozostawał ze współmałżonkiem we wspólności majątkowej, to staje się on automatycznie osobą uposażoną do wypłaty gwarantowanej i nie ma potrzeby składania wniosku ze wskazaniem współmałżonka jako osoby uposażonej. Można natomiast złożyć wniosek ze wskazaniem kogoś innego niż współmałżonek.
Natomiast gdy emeryt był osobą samotną i przed śmiercią nie dokonał takiej dyspozycji, wypłata gwarantowana należy się spadkobiercom – na ogólnych zasadach dziedziczenia.
W celu uzyskania wypłaty gwarantowanej uprawniona osoba lub osoby musi złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń wniosek o wypłatę. Służy do tego specjalny formularz – ZUS EWG-P.