Komunikat ZUS w sprawie ważnej zmiany dla wszystkich emerytów i rencistów od 1 września 2025 r.: muszą tego pilnować, żeby nie stracić świadczenia, a – straci je więcej osób

Aleksandra Rybak
rozwiń więcej
emerytura, renta, świadczenie, ZUS, limit dorabiania / Komunikat ZUS w sprawie ważnej zmiany dla wszystkich emerytów i rencistów od 1 czerwca 2025 r.: muszą tego pilnować, żeby nie stracić świadczenia / INFOR

Nie każdy jest świadomy tego, że praca zarobkowa na emeryturze (lub podczas pobierania renty), może pozbawić emeryta (lub odpowiednio – rencistę) świadczenia emerytalno-rentowego. Mowa o tzw. limitach dorabiania do emerytury (lub renty), których przekroczenie powoduje zmniejszenie świadczenia, a w określonych okolicznościach nawet całkowite zawieszenie jego wypłacania. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez GUS (które niebawem zostaną również podane do wiadomości publicznej przez ZUS) – od 1 września 2025 r., limity te ulegają zmianie. Należy jednak podkreślić, że od powyższych zasad, ustawodawca przewidział pewne wyjątki i – co do zasady – dorabiać bez ograniczeń, może każdy senior, który osiągnął powszechny wiek emerytalny, chyba, że kontynuuje on zatrudnienie u swojego dotychczasowego pracodawcy.

Praca zarobkowa jednocześnie z pobieraniem emerytury lub renty może skutkować zmniejszeniem kwoty świadczenia przez ZUS, a niekiedy nawet zawieszeniem jego wypłacania

Zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają odpowiedniemu zmniejszeniu, w przypadku osiągania przez emeryta lub odpowiednio – rencistę przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, tj.:

  • zatrudnienia,
  • służby,
  • innej pracy zarobkowej lub
  • prowadzenia pozarolniczej działalności, w tym również wykonywanej za granicą (w tym przypadku – za przychód uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne),

oraz z tytułu:

  • czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub zastępczych form tej służby lub
  • działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością.

Do przychodu, który – w przypadku przekroczenia określonych limitów – może spowodować zmniejszenie lub odpowiednio zawieszenia prawa do emerytury lub renty – zalicza się ponadto kwoty pobranych zasiłków:

  • chorobowego,
  • macierzyńskiego,
  • opiekuńczego oraz
  • wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy,

jak również kwoty wypłaconego:

  • świadczenia rehabilitacyjnego,
  • świadczenia wyrównawczego,
  • zasiłku wyrównawczego oraz
  • dodatku wyrównawczego.

Do przychodów, które – w przypadku przekroczenia określonych limitów – mogą spowodować zmniejszenie kwoty świadczenia lub odpowiednio zawieszenia prawa do emerytury lub renty – nie wlicza się natomiast honorariów otrzymywanych przez emerytów lub odpowiednio – rencistów, z tytułu działalności twórczej i artystycznej.

Od powyższej zasady, ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki. Prawo do emerytury lub odpowiednio – renty, nie ulegnie zawieszeniu, a świadczenia te nie ulegną zmniejszeniu (bez względu na wysokość osiąganych przychodów), w przypadku:

  1. emerytów, którzy osiągnęli wiek emerytalny 60 lat (w przypadku kobiet) lub 65 lat (w przypadku mężczyzn), chyba, że osoba taka, kontynuuje zatrudnienie u pracodawcy, u którego była zatrudniona bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury – wówczas prawo do pobierania przez nią emerytury, ulegnie zawieszeniu bez względu na wysokość uzyskiwanego przychodu do czasu, aż powyższy stosunek pracy zostanie rozwiązany i złoży ona wniosek o podjęcie wypłaty emerytury,
  2. posiadania prawa do emerytury częściowej,
  3. posiadania prawa do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub do renty rodzinnej po takim inwalidzie albo
  4. posiadania prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć miała związek ze służbą wojskową.

Co do zasady – emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, mogą więc dorabiać bez ograniczeń.

Limit dorabiania, którego przekroczenie powoduje zawieszenie prawa do emerytury lub renty [nowy próg od 1 września 2025 r.]

Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej (jeżeli jest do niej uprawniona tylko jedna osoba), ulega zawieszeniu (z wyłączeniem ww. wyjątków od powyższej zasady), w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS.

Ww. kwota przychodu, której osiągnięcie skutkuje zawieszeniem prawa do świadczenia emerytalno-rentowego, ogłaszana jest w każdym kwartale w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa ZUS, w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego, a ponadto – dla całego mijającego roku kalendarzowego – w terminie do 14 roboczego dnia listopada.

Aktualnie, tj. od 1 czerwca 2025 r. – zgodnie z komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 maja 2025 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rentlimit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulega zawieszeniu, wynosi 11 651,00 zł (które stanowi równowartość 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r.). Od 1 września 2025 r. natomiast – zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia 8 sierpnia 2025 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2025 r. (zgodnie z którym – wysokość tego wynagrodzenia wyniosła 8 748,63 zł) – limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulegać będzie zawieszeniu, wynosić będzie 11 373,20 zł. Komunikat ZUS w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2025 r., stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent, nie został jeszcze podany do publicznej wiadomości, ale wartości te można już obliczyć na podstawie ww. kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej przez GUS.

Z powyższego wynika, że limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulegać będzie zawieszeniu, od 1 września 2025 r. będzie niższy niż limit, który obowiązywał od 1 czerwca 2025 r. Świadczenie emerytalno-rentowe, od 1 września 2025 r., zostanie zatem zawieszone większej liczbie emerytów i rencistów.

Limit dorabiania, którego przekroczenie powoduje zmniejszenie kwoty wypłacanej emerytury lub renty [nowy próg od 1 września 2025 r.]

Kwota wypłacanej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej (jeżeli jest do niej uprawniona tylko jedna osoba), ulega natomiast zmniejszeniu (z wyłączeniem ww. wyjątków od powyższej zasady), w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty.

Ww. kwota przychodu – podobnie jak limit przychodu, powyżej którego prawo do świadczenia emerytalno-rentowego ulega zawieszeniu – ogłaszana jest w każdym kwartale w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa ZUS, w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego, a ponadto – dla całego mijającego roku kalendarzowego – w terminie do 14 roboczego dnia listopada.

Aktualnie, tj. od 1 czerwca 2025 r. – zgodnie z ww. komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 maja 2025 r. limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulega zmniejszeniu, wynosi 6 273,60 zł (które stanowi równowartość 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r.). Od 1 września 2025 r. natomiast – zgodnie z ww. komunikatem Prezesa GUS z dnia 8 sierpnia 2025 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2025 r. (zgodnie z którym – wysokość tego wynagrodzenia wyniosła 8 748,63 zł) limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulegać będzie zmniejszeniu, wynosić będzie 6 124,00 zł. Komunikat ZUS w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za II kwartał 2025 r., stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent, nie został jeszcze podany do publicznej wiadomości, ale wartości te można już obliczyć na podstawie ww. kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej przez GUS.

Z powyższego wynika, że limit przychodu, powyżej którego świadczenie emerytalno-rentowe ulegać będzie zmniejszeniu, od 1 września 2025 r. będzie niższy niż limit, który obowiązywał od 1 czerwca 2025 r. Świadczenie emerytalno-rentowe, od 1 września 2025 r., zostanie zatem zmniejszone większej liczbie emerytów i rencistów.

Jeżeli zatem, wysokość przychodu osiąganego przez emeryta lub rencistę nie przekracza 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – świadczenie emerytalno-rentowe wypłacane jest w pełnej wysokości.

W przypadku, gdy osiągany przychód przekracza natomiast ww. limit 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – świadczenie emerytalno-rentowe zmniejszane jest o kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy osiąganym przychodem, a tzw. niższą kwotą graniczną przychodu, którą stanowi ww. limit przychodów (tj. ogłoszona przez GUS kwota stanowiąca równowartość 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). Jeżeli jednak, wyliczona w ten sposób kwota jest wyższa niż tzw. kwota maksymalnego zmniejszania – to świadczenie emerytalno-rentowe obniżane jest o odpowiednią kwotę maksymalnego zmniejszenia. Kwoty te, ustalane są każdorazowo przy waloryzacjach emerytur i rent i aktualnie (tj. od 1 marca 2025 r.) wynoszą:

  • 939,61 zł – dla emerytury oraz renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
  • 704,75 zł – dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i odpowiednio
  • 798,72 zł – dla renty rodzinnej, do której uprawniona jest tylko jedna osoba.

Kwoty maksymalnego zmniejszenia w przypadku do renty wdowiej

Kwoty maksymalnego zmniejszenia emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, wypłacanej w 15% (w okresie od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.), a następnie – w 25% (w okresie od 1 stycznia 2027 r.) w ramach tzw. renty wdowiej, która została wprowadzona ustawą z dnia 26 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (o którą można wnioskować od 1 stycznia br., a która wypłacana jest od 1 lipca 2025 r.) – wynoszą 15% kwot maksymalnego zmniejszenia, o których była mowa powyżej, czyli odpowiednio:

  • 140,94 zł (tj. 15% z 939,61 zł) – w przypadku wypłacanej w ramach renty wdowiej 15% emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i
  • 105,71 zł (tj. 15% z 704,75 zł) – w przypadku wypłacanej w ramach renty wdowiej 15% renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Należy przy tym mieć na względzie, że od 1 marca 2026 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia ulegną odpowiedniemu zwiększeniu wraz z coroczną waloryzacją emerytur i rent. Od 1 stycznia 2027 r. natomiast – będzie to 25% kwot maksymalnego zmniejszenia, w wysokości w jakiej zostaną ustalone po waloryzacji, która będzie miała miejsce 1 marca 2026 r.

Obowiązek świadczeniobiorców zawiadomienia ZUS o osiąganiu przychodu w czasie pobierania emerytury lub renty

O podjęciu pracy zarobkowej – emeryt, jak i rencista, ma obowiązek niezwłocznie powiadomić ZUS. W tym celu – powinien skorzystać z formularza EROP, którego wzór można pobrać poniżej:

Formularza EROP - Oświadczenie o osiąganiu przychodu

Zgodnie z instrukcją zawartą w ww. formularzu – powinny go wypełnić osoby uprawnione do:

  • wcześniejszej emerytury,
  • emerytury pomostowej,
  • nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
  • renty z tytułu niezdolności do pracy,
  • renty rodzinnej,
  • renty socjalnej,

które podejmują pracę zarobkową, podlegającą obowiązkowi ubezpieczeń społecznych, pracę w służbach mundurowych (np. w Policji) albo pracę lub działalność za granicą i w związku z tym muszą złożyć oświadczenie o osiąganiu przychodu. Za pomocą tego formularza – zobowiązane osoby, mogą również poinformować ZUS o zamiarze osiągania przychodu w innej wysokości niż ta, o której poinformowały w ramach poprzednio złożonego oświadczenia.

Powyższe zawiadomienie, potwierdza zakład pracy, informując ZUS o wysokości ustalonego wynagrodzenia. Obowiązek ten, nie dotyczy jednak:

  • emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny i – co do zasady – mogą zarabiać bez ograniczeń,
  • osób, które mają prawo do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie albo w miejscach odosobnienia lub renty rodzinnej po tych inwalidach, jak również
  • osób, które mają prawo do renty inwalidy wojskowego w związku z odbywaniem czynnej służby wojskowej lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć miała związek z tą służbą.

Jeżeli z powyższego oświadczenia, będzie wynikało, że zamiarem emeryta lub odpowiednio – rencisty, jest osiąganie przychodu, który:

  • powoduje zmniejszenie świadczeń emerytalno-rentowych (w związku z przekroczeniem obowiązującego limitu przychodów) – ZUS wyda decyzję o zmniejszeniu wysokości świadczenia, a jeżeli, że
  • powoduje zawieszenie świadczeń (w związku z przekroczeniem obowiązującego limitu przychodów) – decyzję o zawieszeniu wypłaty świadczenia.

Ponadto, co roku – do końca lutego – emeryt, jak i rencista (z wyłączeniem ww. wyjątków), ma obowiązek dostarczyć do ZUS zaświadczenie o łącznej wysokości przychodu za ubiegły rok kalendarzowy. Na jego podstawie, ZUS ustala, czy w minionym roku, świadczenie emerytalno-rentowe wypłacane było w prawidłowej wysokości. Jeżeli okaże się, że emerytura lub renta została wypłacona w kwotach wyższych, niż należne, w związku z uzyskiwaniem przez emeryta lub rencistę przychodu przekraczającego obowiązujące limity – ZUS zażąda zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. W tym przypadku – istotne znaczenie będzie miało to, czy emeryt lub rencista powiadomił ZUS o swoich przychodach i ich wysokości:

  • jeżeli tak – ZUS zażąda zwrotu nienależnie pobranych świadczeń tylko za ostatni rok,
  • a jeżeli nie – aż za 3 lata wstecz.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1631 z późn. zm.)
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22.07.1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury lub renty (Dz.U. z 1992 r., nr 58, poz. 290 z późn. zm.)
  • Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 maja 2025 r. w sprawie kwot przychodu odpowiadających 70 % i 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2025 r. stosowanych przy zmniejszaniu albo zawieszaniu emerytur i rent
  • Komunikat Prezesa GUS z dnia 8 sierpnia 2025 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2025 r.
Infor.pl
Pilotaż skróconego czasu pracy - nabór wniosków od 14 sierpnia do 15 września. Kto może wziąć udział i co wynika z regulaminu? 50 mln złotych dla pracodawców
13 sie 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformowało w komunikacie, że od 14 sierpnia 2025 r. do 15 września 2025 r. pracodawcy z całej Polski – zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego – mogą składać wnioski do pilotażu skróconego czasu pracy. To pierwszy tego typu program w tej części Europy. Autorem pilotażu jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Na testowanie nowych modeli organizacji pracy w latach 2025-2027 trafi 50 mln zł. Lista projektów rekomendowanych do realizacji zostanie opublikowana nie później niż 15 października 2025 r.

Polska stawia na złoto – czy warto iść w ślady NBP? [Gość Infor.pl]
14 sie 2025

Nigdy w historii Polska nie miała tak dużych rezerw złota. Prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński konsekwentnie je powiększa, kupując fizyczny kruszec w ilościach, które robią wrażenie. Czy to dobra inwestycja także dla obywateli?

Odpowiedzialność osobista członków zarządu za długi i podatki spółki. Co zrobić, by jej uniknąć?
13 sie 2025

Odpowiedzialność osobista członków zarządu bywa często bagatelizowana. Tymczasem kwestia ta może urosnąć do rangi rzeczywistego problemu na skutek zaniechania. Wystarczy zbyt długo zwlekać z oceną sytuacji finansowej spółki albo błędnie zinterpretować oznaki niewypłacalności, by otworzyć sobie drogę do realnej odpowiedzialności majątkiem prywatnym.

Umowy PPA w 2025 r. – korzyści i ryzyka dla małych i średnich firm w Polsce
13 sie 2025

Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.

Od 1 września 2025 r. spada wynagrodzenie pracowników młodocianych. Znamy nowe stawki
13 sie 2025

Od września 2025 r. zmienią się minimalne stawki dla pracowników młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Obniżka wynika z niższego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w II kwartale 2025 r. Sprawdź, ile wyniesie płaca w poszczególnych latach nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Tegoroczni maturzyści mogą się starać o stypendium w wysokości 10 000 zł na rozpoczęcie studiów! Wystarczy złożyć wniosek. Ale trzeba się spieszyć, bo termin mija 18 sierpnia!
13 sie 2025

Jeśli jesteś tegorocznym maturzystą i mieszkasz na wsi lub w małej miejscowości, możesz otrzymać 10 000 zł stypendium pomostowego na dobry start i rozpoczęcie studiów. Termin składania wniosków upływa 18 sierpnia 2025 roku. Oto szczegóły.

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności od 14 sierpnia 2025 r. – mniej czekania, więcej orzeczników
13 sie 2025

Już od 14 sierpnia 2025 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące wydawania orzeczeń o niepełnosprawności. Reforma zmienia składy orzekające i procedury administracyjne. Cel to skrócenie kolejek, większa dostępność orzeczników i szybsze decyzje. Sprawdź, co dokładnie się zmienia i kogo obejmą nowe zasady.

O tym dodatkowym wsparciu finansowym po utracie pracy wie niewielu Polaków. I nie chodzi o zasiłek dla bezrobotnych. Świadczenie to można otrzymać także w przypadku trudnej sytuacji życiowej, długotrwałej choroby lub niepełnosprawności
13 sie 2025

Osoby, które straciły pracę, często nie zdają sobie sprawy, że oprócz zasiłku dla bezrobotnych mogą starać się o dodatkową pomoc finansową z opieki społecznej - zasiłek okresowy. Aby ją otrzymać, muszą jednak spełnić określone kryteria. Kto więc kwalifikuje się do otrzymania zasiłku po utracie zatrudnienia? Oto szczegóły.

Punkty 5, 6, 7 i 8 w orzeczeniu o niepełnosprawności – co oznaczają i jak zapewnić sobie świadczenia w 2025 r.?
13 sie 2025

Brak jednego zapisu w orzeczeniu o niepełnosprawności może oznaczać utratę nawet kilku tysięcy złotych rocznie. W 2025 roku punkty 7 i 8 w części "Wskazania do ulg i uprawnień" nabierają szczególnego znaczenia, bo decydują o dostępie do świadczeń, ulg i usług opiekuńczych. Wyjaśniamy, co oznaczają także punkty 5 i 6. Jak wpływają na prawo do pomocy i co zrobić, jeśli w orzeczeniu brakuje ważnego punktu.

Czym jest faktura ustrukturyzowana? Czy jej papierowa wersja jest fakturą w rozumieniu ustawy o VAT?
13 sie 2025

Sejm już uchwalił nowelizację ustawy o VAT wprowadzającą obowiązek wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych za pomocą KSeF. To dla podatników jest bardzo ważna informacja: gdy zostaną wydane bardzo szczegółowe akty wykonawcze (są już opublikowane kolejne wersje projektów) oraz pojawi się zgodnie z tymi rozporządzeniami urzędowe oprogramowanie interfejsowe (dostęp na stronach resortu finansów) można będzie zacząć interesować się tym przedsięwzięciem.

pokaż więcej
Proszę czekać...