Od stycznia 2024 r. w Polsce obowiązuje ważne rozwiązanie dla osób z niepełnosprawnościami – świadczenie wspierające. To finansowa pomoc, która w 2025 roku może sięgać nawet 4141 zł miesięcznie. Wsparcie zależy od punktów przyznanych w decyzji o potrzebie wsparcia. Wyjaśniamy, kto może otrzymać świadczenie, jakie są kwoty, gdzie i jak złożyć wniosek oraz co zmieni się w kolejnych latach.
- Kto może otrzymać świadczenie wspierające?
- Jak uzyskać decyzję o potrzebie wsparcia?
- Kiedy można złożyć wniosek o świadczenie wspierające?
- Na jak długo przyznawane jest świadczenie wspierające?
- Czy świadczenie zależy od dochodu?
- Komu świadczenie nie przysługuje?
- Jak wypłacane jest świadczenie?
- FAQ – najczęściej zadawane pytania
- Podstawa prawna
Kto może otrzymać świadczenie wspierające?
Prawo do świadczenia przysługuje:
- osobom pełnoletnim (od 18. roku życia),
- posiadającym decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na minimum 70 punktów,
- mieszkającym na terytorium Polski.
Punkty oceniają zdolność do samodzielnego życia i potrzebę pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Skala obejmuje od 70 do 100 punktów, im więcej, tym wyższe świadczenie.
Świadczenie wspierające to odpowiedź na oczekiwania osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. Wypracowaliśmy te regulacje wspólnie, w rzeczowym dialogu.
– powiedziała Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg, odnosząc się do przyjęcia przez Sejm ustawy wprowadzającej świadczenie wspierające.
Jak uzyskać decyzję o potrzebie wsparcia?
Decyzję wydaje wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności (wojewoda). Wniosek można złożyć:
- bezpośrednio w wojewódzkim zespole,
- przez powiatowy zespół ds. orzekania,
- online – za pomocą portalu Emp@tia.
Wniosek może złożyć sama osoba z niepełnosprawnością, jej opiekun prawny, a nawet ośrodek pomocy społecznej, za zgodą zainteresowanego.
Ważne: nie ma potrzeby zmiany dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności. Procedura dotyczy wyłącznie oceny poziomu wsparcia.
Kiedy można złożyć wniosek o świadczenie wspierające?
Nie każda osoba z niepełnosprawnością może od razu skorzystać ze świadczenia wspierającego. Ustawodawca zdecydował, że nowe rozwiązanie będzie wprowadzane etapami, w zależności od liczby punktów przyznanych w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia.
Etapy wprowadzania świadczenia:
- Od 1 stycznia 2024 r. – prawo do świadczenia uzyskały osoby z najwyższym poziomem potrzeby wsparcia, czyli 87–100 pkt. To grupa najbardziej wymagająca pomocy, dlatego została objęta wsparciem w pierwszej kolejności.
- Od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie obejmuje osoby z wynikiem 78–86 pkt. To osoby, które również potrzebują dużej pomocy w codziennym życiu, ale ich sytuacja jest nieco lżejsza niż w grupie pierwszej.
- Od 1 stycznia 2026 r. – ostatni etap. Wsparcie uzyskają osoby z wynikiem 70–77 pkt. Tym samym świadczenie stanie się dostępne dla wszystkich uprawnionych.
Ważny wyjątek
Istnieje też specjalne rozwiązanie dla osób, na które w 2024 roku był już pobierany inny rodzaj wsparcia przez opiekuna, np.:
- świadczenie pielęgnacyjne,
- specjalny zasiłek opiekuńczy,
- zasiłek dla opiekuna.
W takim przypadku, jeśli osoba z niepełnosprawnością otrzymała co najmniej 70 pkt w decyzji o potrzebie wsparcia, może dostać świadczenie wspierające od razu, bez czekania na kolejne etapy.
Co to oznacza w praktyce?
- Jeżeli ktoś ma np. 92 pkt i złożył wniosek w 2024 r. – już wtedy mógł otrzymać pieniądze.
- Jeżeli ktoś ma 82 pkt – musi poczekać do 2025 r., aby jego wniosek został pozytywnie rozpatrzony.
- Jeżeli ktoś ma 72 pkt – dopiero od 2026 r. nabędzie prawo do świadczenia.
- Jednak jeśli na tę osobę już w 2024 r. opiekun pobierał świadczenie pielęgnacyjne, wystarczy uzyskać minimum 70 pkt, aby prawo do świadczenia przysługiwało od razu, niezależnie od harmonogramu.
Na jak długo przyznawane jest świadczenie wspierające?
Świadczenie nie jest przyznawane na zawsze. Obowiązuje tak długo, jak ważna jest decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia.
- Zaczyna obowiązywać od miesiąca, w którym złożono wniosek.
- Kończy się wraz z upływem terminu ważności decyzji o potrzebie wsparcia (np. po 2 latach, jeśli na taki okres została wydana decyzja).
Wyrównanie wsteczne
Jeśli osoba złoży wniosek o świadczenie w ciągu 3 miesięcy od wydania decyzji, ma prawo do wyrównania. Oznacza to, że świadczenie będzie liczone od miesiąca, w którym złożono wniosek o decyzję, a nie od momentu złożenia wniosku o świadczenie.
Przykład:
- Wniosek o decyzję złożono w maju 2025 r.
- Decyzja została wydana w lipcu 2025 r.
- Wniosek o świadczenie złożono w sierpniu 2025 r. (czyli w ciągu 3 miesięcy).
- Prawo do świadczenia ustala się od maja 2025 r., czyli z wyrównaniem.
Czy świadczenie zależy od dochodu?
Nie. To jedno z najważniejszych założeń świadczenia wspierającego.
- Dochód osoby z niepełnosprawnością ani jej rodziny nie ma znaczenia.
- Świadczenie można pobierać równolegle z rentą, emeryturą czy innymi formami pomocy.
- Można też normalnie pracować – świadczenie nie ogranicza aktywności zawodowej.
W praktyce oznacza to, że wsparcie finansowe jest stabilne i nie trzeba obawiać się jego utraty przy podjęciu zatrudnienia czy otrzymywaniu innych świadczeń.
Komu świadczenie nie przysługuje?
Choć świadczenie jest szeroko dostępne, są pewne wyjątki. Nie dostanie go osoba, która:
- została umieszczona w instytucji całodobowej opieki, np. domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, placówce dla osób przewlekle chorych, więzieniu czy poprawczaku,
- pobiera już za granicą świadczenie o podobnym charakterze,
- przebywa w Polsce nielegalnie lub nie spełnia warunków legalnego pobytu.
Jak wypłacane jest świadczenie?
Wypłata odbywa się wyłącznie bezgotówkowo, co ma zwiększyć bezpieczeństwo i przejrzystość całego systemu.
- Środki trafiają na konto bankowe wskazane we wniosku.
- Nie ma możliwości wypłaty w gotówce ani przekazu pocztowego.
Dzięki temu osoba z niepełnosprawnością lub jej opiekun ma stały, pewny dostęp do pieniędzy, a ZUS ogranicza ryzyko opóźnień i pomyłek.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy świadczenie wspierające można łączyć z rentą socjalną?
Tak, świadczenie nie wyklucza renty, emerytury ani innych form wsparcia.
Jak długo czeka się na decyzję o poziomie wsparcia?
Czas oczekiwania zależy od wojewódzkich zespołów. Z reguły decyzja wydawana jest w ciągu kilku tygodni.
Czy świadczenie mogą pobierać osoby pracujące?
Tak, nie ma ograniczeń dotyczących aktywności zawodowej.
Czy cudzoziemcy mogą ubiegać się o świadczenie wspierające?
Tak, obywatele UE, EOG, Szwajcarii oraz państw trzecich, pod warunkiem legalnego pobytu i prawa do pracy.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U. 2023 poz. 1429),