Rok 2026 przyniesie zmiany w emeryturach, które nie będą jednorazową decyzją, ale zbiorem konkretnych zasad wpływających na wysokość wypłat, dodatków i możliwość dorabiania. Zmienią się kwoty po waloryzacji, obowiązywać będą nowe limity przy łączeniu emerytury z pracą, a wypłata 13. i 14. emerytury ponownie będzie zależna od określonych warunków. Choć rząd nie zapowiada przebudowy systemu, dla części seniorów oraz osób przechodzących na emeryturę w 2026 r. różnice będą odczuwalne w domowym budżecie już od pierwszych miesięcy roku. Wyjaśniamy, co dokładnie się zmieni, kogo to dotyczy i na co trzeba zwrócić uwagę.
- Waloryzacja emerytur w 2026 r. – mechanizm już znany
- Dorabianie do emerytury w 2026 r. – limity i pułapki
- Trzynasta emerytura w 2026 r. – zasada bez zmian
- Czternasta emerytura w 2026 r. – próg dochodowy nadal decyduje
- Nowi emeryci w 2026 r. – kto zyska, a kto straci
- Kto najbardziej odczuje zmiany w 2026 r.
- Co warto zapamiętać
- Podstawa prawna
Rok 2026 nie przyniesie rewolucji w systemie emerytalnym, ale dla wielu seniorów i osób zbliżających się do wieku emerytalnego okaże się rokiem istotnych, odczuwalnych korekt. Zmiany obejmą waloryzację świadczeń, zasady dorabiania, wypłatę dodatkowych emerytur oraz sposób rozliczania świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. To właśnie te elementy, a nie dyskusja o wieku emerytalnym, będą miały w 2026 r. realny wpływ na wysokość wypłat i bezpieczeństwo finansowe seniorów.
Waloryzacja emerytur w 2026 r. – mechanizm już znany
Waloryzacja emerytur w 2026 r. zostanie przeprowadzona na podstawie ustawowego mechanizmu, który łączy średnioroczną inflację dla gospodarstw emeryckich oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Ostateczny wskaźnik waloryzacji będzie znany na początku 2026 r., po publikacji danych przez GUS.
Już dziś wiadomo jednak, że waloryzacja obejmie wszystkie świadczenia wypłacane przez ZUS, będzie miała charakter procentowy, a nie kwotowy, w największym stopniu odczują ją osoby z wyższymi emeryturami brutto. Dla osób pobierających najniższe świadczenia znaczenie będzie miało utrzymanie minimalnej emerytury na poziomie gwarantowanym ustawowo.
Minimalna emerytura w 2026 r. – ile może wynieść po waloryzacji
Zgodnie z aktualnymi prognozami ekonomicznymi waloryzacja emerytur w 2026 roku może wynieść około 4,88 proc. Jeśli ten scenariusz się potwierdzi, najniższa emerytura wzrosłaby o niespełna 91 zł brutto, osiągając poziom około 1 970 zł brutto miesięcznie.
Dla osób pobierających minimalne świadczenie oznaczałoby to realny wzrost wypłaty na rękę o około 83 zł miesięcznie. Podwyżka zostałaby wypłacona tradycyjnie od marca 2026 r., z wyrównaniem za ten miesiąc.
Należy jednak podkreślić, że są to szacunki, a ostateczna wysokość waloryzacji zostanie ustalona w lutym 2026 r., po opublikowaniu pełnych danych dotyczących średniorocznej inflacji za 2025 rok oraz wzrostu wynagrodzeń.
Najniższa waloryzacja od lat
Jeśli prognozy się potwierdzą, waloryzacja w 2026 r. będzie najniższa od pięciu lat. Dla porównania:
- w 2021 r. wyniosła 4,24 proc.,
- w 2022 r. – 7 proc.,
- w 2023 r. – rekordowe 14,8 proc.,
- w 2024 r. – 12,12 proc.,
- w 2025 r. – 5,5 proc.
Spadek wskaźnika w 2026 r. poniżej 5 proc. oznacza, że tempo wzrostu emerytur wyraźnie wyhamuje, co szczególnie odczują osoby otrzymujące najniższe świadczenia.
Jednocześnie prawo do emerytury minimalnej wciąż będzie przysługiwać wyłącznie osobom spełniającym wymagany staż ubezpieczeniowy. Seniorzy bez odpowiedniego stażu otrzymają świadczenie wyliczone jedynie na podstawie zgromadzonego kapitału, co w praktyce często oznacza wypłaty znacznie niższe niż poziom minimum gwarantowanego.
Dorabianie do emerytury w 2026 r. – limity i pułapki
Jedną z najważniejszych kwestii dla emerytów w 2026 r. pozostaną limity dorabiania do świadczenia. Obowiązują one osoby, które:
- przeszły na emeryturę przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego,
- pobierają wcześniejszą emeryturę lub rentę.
Limity są powiązane z przeciętnym wynagrodzeniem i aktualizowane co kwartał. Ich przekroczenie może skutkować:
- zmniejszeniem emerytury,
- albo czasowym zawieszeniem wypłaty świadczenia.
Osoby, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny, mogą w 2026 r. dorabiać bez ograniczeń, to zasada, która nie ulegnie zmianie.
Trzynasta emerytura w 2026 r. – zasada bez zmian
Trzynasta emerytura w 2026 r. pozostanie świadczeniem wypłacanym raz w roku, w wysokości minimalnej emerytury brutto, oraz przyznawanym automatycznie, bez konieczności składania wniosków.
Otrzymają ją wszystkie osoby, które w dniu wypłaty mają prawo do emerytury lub renty. Trzynastka nie podlega kryterium dochodowemu, ale jest opodatkowana i oskładkowana na zasadach ogólnych.
Czternasta emerytura w 2026 r. – próg dochodowy nadal decyduje
Czternasta emerytura w 2026 roku będzie wypłacana w tej samej kwocie co trzynasta, czyli na poziomie minimalnej emerytury obowiązującej w danym roku. W przeciwieństwie do trzynastki, nie każdy senior otrzyma jednak dodatek w pełnej wysokości, ponieważ przyznawany jest on na podstawie odrębnych reguł.
Decydujące znaczenie ma wysokość podstawowego świadczenia. Pełna czternasta emerytura przysługuje osobom, których miesięczna emerytura lub renta nie przekracza 2 900 zł brutto. Po przekroczeniu tego limitu dodatek nie znika, lecz jest systematycznie pomniejszany.
Wraz z kolejnymi waloryzacjami coraz więcej świadczeń przekracza ustalony próg dochodowy. W efekcie z każdym rokiem maleje liczba seniorów otrzymujących pełną czternastkę, a rośnie grupa osób, którym dodatek zostaje obniżony zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę.
Wypłata czternastej emerytury odbywa się automatycznie. Emeryci i renciści nie muszą składać żadnych wniosków. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala prawo do dodatku na podstawie posiadanych danych o wysokości świadczeń i przekazuje środki uprawnionym osobom.
Nowi emeryci w 2026 r. – kto zyska, a kto straci
Osoby przechodzące na emeryturę w 2026 r. muszą liczyć się z tym, że:
- wysokość ich świadczenia będzie ściśle zależna od momentu złożenia wniosku,
- nawet kilka miesięcy różnicy może znacząco wpłynąć na wyliczenia,
- dalsza aktywność zawodowa bez pobierania emerytury zwiększa kapitał i skraca prognozowany okres wypłaty.
Eksperci od lat podkreślają, że w obecnym systemie opłaca się przejść na emeryturę później, nawet jeśli nie towarzyszy temu formalna zmiana wieku emerytalnego.
Kto najbardziej odczuje zmiany w 2026 r.
Zmiany w emeryturach w 2026 r. nie będą jednakowe dla wszystkich seniorów. Najbardziej wrażliwe na nowe zasady okażą się trzy grupy. Pierwszą z nich są osoby pobierające bardzo niskie świadczenia, w tym emerytury wyliczone wyłącznie z kapitału zgromadzonego w systemie. Dla tych seniorów nawet niewielkie korekty waloryzacyjne lub zmiany w zasadach dodatków mają realny wpływ na domowy budżet.
Drugą grupą są emeryci dorabiający przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. W ich przypadku znaczenie mają limity przychodów, których przekroczenie może skutkować zmniejszeniem lub czasowym zawieszeniem wypłaty świadczenia. Zmiany stawek i progów w 2026 r. mogą więc bezpośrednio przełożyć się na wysokość otrzymywanych pieniędzy.
Trzecią kategorią są nowi emeryci, którzy zdecydują się na złożenie wniosku o świadczenie bez wcześniejszej analizy skutków finansowych. Moment przejścia na emeryturę, wysokość zgromadzonego kapitału oraz dalsza prognozowana długość życia mają istotny wpływ na końcową kwotę wypłaty. Brak przygotowania w tym zakresie często oznacza trwale niższe świadczenie.
Dla pozostałych seniorów 2026 rok będzie raczej okresem umiarkowanych korekt, a nie gwałtownych zmian. W większości przypadków modyfikacje zasad nie powinny istotnie zachwiać stabilnością miesięcznych wypłat, choć ich wpływ może być odczuwalny w dłuższej perspektywie.
Co warto zapamiętać
Zmiany w emeryturach w 2026 r. nie polegają na jednym przełomowym przepisie. To zestaw technicznych decyzji, które w praktyce wpływają na miesięczne wypłaty, dodatki i możliwość dorabiania. Dla wielu osób kluczowe będzie nie to, co zmieni się w ustawach, lecz, jak i kiedy podejmą własne decyzje dotyczące emerytury.
Podstawa prawna
Zasady wypłaty emerytur, ich waloryzacji oraz dodatkowych świadczeń w 2026 r. wynikają z obowiązujących przepisów prawa, w szczególności:
- ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2024 poz. 1631 z późn. zm.) – określającej warunki nabycia prawa do emerytury, zasady ustalania wysokości świadczeń, minimalną emeryturę oraz mechanizm waloryzacji,
- ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu trzynastej i czternastej emerytury (Dz.U. 2023 poz. 1356) – regulującej zasady przyznawania i wypłaty dodatkowych świadczeń rocznych, w tym kryterium dochodowe dla czternastej emerytury oraz mechanizm złotówka za złotówkę,