Osoba, która chce ubiegać się o świadczenie przedemerytalne, sama musi skompletować dokumenty i złożyć wniosek o jego przyznanie w ZUS.
Do przyznania świadczenia przedemerytalnego potrzebne są m.in. dokumenty potwierdzające staż emerytalny oraz wysokość osiąganych zarobków. Oznacza to, że w kompletowaniu wniosku o świadczenie przedemerytalne dużą rolę odgrywają byli pracodawcy osoby starającej się o to świadczenie, którzy mają w tym zakresie pewne obowiązki.
Osoba składająca wniosek o świadczenie przedemerytalne musi przedstawić m.in. takie dokumenty, jakie musiałaby złożyć, ubiegając się o emeryturę. A zatem pracodawcy mają obowiązek wydania byłemu pracownikowi, który stara się o świadczenie przedemerytalne, zaświadczenie o zarobkach na druku ZUS Rp-7.
Termin złożenia wniosku
Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (DzU nr 120, poz. 1252 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego może być przyznane dopiero po okresie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Oznacza to, że dopiero wtedy należy złożyć wniosek o przyznanie tego świadczenia.
Wniosek składa się w oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce zameldowania na pobyt stały, zarówno w przypadku osób, które całe życie pracowały w Polsce, jak i w przypadku osób, które pracowały w państwach Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w innym państwie, z którym łączy Polskę umowa międzynarodowa.
ważne
Wniosek o świadczenie przedemerytalne musi zostać złożony w odpowiednim terminie.
Trzeba go złożyć w terminie 30 dni od wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu potwierdzającego fakt pobierania zasiłku dla bezrobotnych przez 6 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS może przywrócić ten termin.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy po upływie 6-miesięcznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych zainteresowany wykonuje jeszcze zatrudnienie lub inną pracę zarobkową (na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło) bądź prace interwencyjne lub roboty publiczne. W takim przypadku wniosek o świadczenie przedemerytalne musi złożyć w terminie 14 dni od daty ustania tego zatrudnienia lub zaprzestania wykonywania tych prac.
ważne
Termin 14 dni nie podlega przywróceniu.
Niezbędne dokumenty
Wniosek o świadczenie przedemerytalne musi zawierać dane osoby ubiegającej się o jego przyznanie (imię i nazwisko, datę urodzenia, numer ewidencyjny PESEL, numer identyfikacji podatkowej NIP, serię i numer dowodu osobistego lub paszportu), dane adresowe, dyspozycję przekazywania świadczenia na rachunek bankowy lub za pośrednictwem urzędu pocztowego, a także podpis osoby uprawnionej do zgłoszenia wniosku.
Do wniosku o przyznanie świadczenia przedemerytalnego, poza zaświadczeniem urzędu pracy potwierdzającym 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych, należy dołączyć dokument potwierdzający przyczynę będącą powodem rozwiązania stosunku pracy. Tryb rozwiązania umowy o pracę ma bowiem wpływ na prawo do świadczenia. Taki dokument nie jest wymagany, jeśli przyczyna rozwiązania stosunku pracy została podana w świadectwie pracy.
Ubiegający się o świadczenie przedemerytalne musi również złożyć dokumenty, które potwierdzają inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia:
• oświadczenie dotyczące posiadanych (aktualnie lub w przeszłości) uprawnień do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, renty rodzinnej lub uposażenia w stanie spoczynku, a także o pobieraniu świadczeń o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych – z podaniem numeru sprawy oraz nazwy i adresu instytucji, która wydała decyzję,
• oświadczenie co do prawa własności, współwłasności lub posiadania nieruchomości rolnej oraz jej powierzchni ustalonej w hektarach przeliczeniowych,
• informację o ustaleniu kapitału początkowego (ze wskazaniem numeru sprawy oraz oddziału, który ustalił wysokość tego kapitału),
• informację o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego ze wskazaniem właściwego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, do którego osoba należy,
• postanowienie sądu o ogłoszeniu upadłości – w przypadku osób, które prowadziły pozarolniczą działalność,
• zaświadczenie powiatowego urzędu pracy o dacie zarejestrowania w tym urzędzie (w przypadku osoby, która utraciła prawo do renty),
• świadectwo pracy potwierdzające fakt zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.
Do wniosku o świadczenie przedemerytalne trzeba dołączyć nie tylko dowody uzasadniające przyznanie prawa do świadczenia przedemerytalnego, ale i dowody wymagane do ustalenia prawa do emerytury oraz jej wysokości.
Konieczne jest więc dostarczenie do ZUS:
• kwestionariusza dotyczącego okresów składkowych i nieskładkowych (na druku ZUS Rp-6),
• dokumentów potwierdzających okresy składkowe i nieskładkowe (m.in. świadectw pracy, legitymacji ubezpieczeniowej, zaświadczeń itp.),
• dokumentów potwierdzających wysokość osiąganego wynagrodzenia (zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku ZUS Rp-7, kserokopii kart wynagrodzeń, legitymacji ubezpieczeniowej itp.).
Ustalone uprawnienia
ZUS ustala prawo do świadczenia od następnego dnia po dniu złożenia wniosku wraz z wymaganymi dokumentami. Wysokość świadczenia przedemerytalnego nie zależy obecnie od długości stażu pracy oraz wielkości osiągniętych dotychczas zarobków. Świadczenie to przyznawane jest w równej dla wszystkich osób wysokości, tj. w kwocie 711,54 zł.
Wyjątek w tej kwestii dotyczy osób, którym świadczenie zostało przyznane w związku z utratą renty z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenie przedemerytalne jest przyznawane tym osobom w wysokości dotychczas pobieranej renty, z zastrzeżeniem, że nie może to być więcej niż 711,54 zł.
Kwotę świadczenia należną za miesiąc, w którym został złożony wniosek, dzieli się przez liczbę dni w tym miesiącu, a następnie mnoży przez liczbę dni, za które świadczenie przysługuje.
Świadczenia przedemerytalne podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych dla emerytur i rent.
Środki odwoławcze
Od decyzji ZUS odmawiającej prawa do świadczenia przedemerytalnego można wnieść odwołanie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego. W terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania, ZUS może zmienić lub uchylić decyzję, jeśli uzna odwołanie za słuszne. Jeśli podtrzyma swoje stanowisko, przekazuje sprawę do sądu.
Prawo do wniesienia odwołania przysługuje również w razie niewydania decyzji przez ZUS w terminie 2 miesięcy od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie przedemerytalne.
Joanna Kalinowska