Sposoby uznania
Jeżeli ojcem dziecka nie jest mąż matki, albo gdy domniemanie takie zostało obalone, ustalenie ojcostwa może nastąpić albo przez uznanie dziecka przez ojca, albo na mocy orzeczenia sądu.
Do uznania dziecka przez ojca mającego ograniczoną zdolność do czynności prawnych (np. nie mającego jeszcze ukończone 18 lat) potrzebna jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego (rodziców) a w razie jej braku zgoda sądu opiekuńczego. Dziecko można uznać nawet kiedy jeszcze się nie urodziło, ale jest już poczęte.
Uznać dziecko może każdy mężczyzna, bez względu na swój stan cywilny (kawaler, wdowiec, rozwiedziony, żonaty), mający pełną zdolność do czynności prawnych(tj. pełnoletni i nie ubezwłasnowolniony).
Kiedy zgoda matki
Jeżeli dziecko jest małoletnie (lub poczęte, a nieurodzone), do jego uznania potrzebna jest zgoda matki. Jeżeli matka nie żyje albo jeżeli nie przysługuje jej władza rodzicielska, albo jeżeli porozumienie się z matką napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, zamiast jej zgody potrzebna jest zgoda ustawowego przedstawiciela dziecka.
"Dziecko" pełnoletnie
Do uznania dziecka pełnoletniego potrzebna jest jego zgoda oraz zgoda matki, chyba że matka nie żyje albo że porozumienie się z nią napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
Zgoda ta powinna być wyrażona w formie przewidzianej dla uznania dziecka albo na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym. Może być wyrażona bądź przed uznaniem, bądź jednocześnie z nim, bądź w ciągu 3 miesięcy od daty uznania.
Przed jakim organem można uznać dziecko
Uznanie dziecka może nastąpić przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo przed sądem opiekuńczym, a za granicą - przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego rodzice są obywatelami polskimi.
Notariusz
W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu ojca lub dziecka, uznanie dziecka może nastąpić także przed notariuszem.
Uznanie pociąga za sobą skutki prawne wobec wszystkich. W konsekwencji uznania dziecka powstaje między dzieckiem a uznającym mężczyzną stosunek alimentacyjny, mężczyźnie jako ojcu przysługuje pełna władza rodzicielska, także w razie śmierci osoby te dziedziczą po sobie.
Do uznania dziecka przed kierownikiem USC niezbędne są:
1. pisemne oświadczenie ojca o uznaniu dziecka,
2. dokumenty tożsamości matki i ojca dziecka,
ponadto:
3. wdowa – odpis skrócony aktu zgonu małżonka,
4. rozwiedziona – odpis skrócony aktu małżeństwa z adnotacją o rozwiązaniu przez rozwód.
Uznanie w tej formie zwolnione jest z opłaty skarbowej.
Unieważnienie uznania
Mężczyzna, który dziecko uznał, może w ciągu roku od daty uznania żądać jego unieważnienia z powodu wady swego oświadczenia woli.
Dziecko
Dziecko, które zostało uznane przed osiągnięciem pełnoletniości, może również żądać unieważnienia uznania, jeżeli mężczyzna, który je uznał, nie jest jego ojcem. Z żądaniem tym dziecko może wystąpić po dojściu do pełnoletniości , nie później jednak jak w ciągu 3 lat od jej osiągnięcia.
Kogo należy pozwać
Jeżeli mężczyzna, który dziecko uznał, żąda unieważnienia swego uznania, powództwo powinno być wytoczone przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku.
Jeżeli matka żąda unieważnienia uznania, powództwo powinno być wytoczone przeciwko dziecku i mężczyźnie, który dziecko uznał, a jeżeli mężczyzna ten nie żyje - przeciwko dziecku.
Jeżeli dziecko żąda unieważnienia uznania, powództwo powinno być wytoczone przeciwko mężczyźnie, który dziecko uznał, i przeciwko matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko mężczyźnie, który dziecko uznał. Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.
Po śmierci dziecka unieważnienie uznania nie jest dopuszczalne.