Procedura zmiany granic gminy
Zmian granic gminy dokonuje Rada Ministrów na mocy stosownego rozporządzenia o zmianie granic danej gminy. Aby do tego doszło musi być poczynione szereg czynności.
Zgodnie z ustawą z 8 marca o samorządzie gminnym ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań publicznych.
Opinia rad gmin i konsultacja z mieszkańcami
Przed wydaniem rozporządzenia minister właściwy do spraw administracji publicznej zasięga opinii zainteresowanych zmianami granic rad gmin. Opinia rad gmin jest poprzedzana konsultacjami z mieszkańcami a w przypadku zmian granic gmin naruszających granice powiatów lub województw - dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw.
W sprawach zmiany granic gmin lub granic miasta polegającej na wyłączeniu obszaru lub części obszaru jednostki pomocniczej gminy i jego włączeniu do sąsiedniej jednostki pomocniczej tej gminy lub do sąsiedniej gminy konsultacje powinny być przeprowadzone z mieszkańcami obydwu zainteresowanych gmin za pośrednictwem odpowiednich rad gmin.
Zobacz: Sposoby zniesienia współwłasności
Jeżeli w ciągu 3 miesięcy opinia nie zostanie wyrażona, to wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.
Konsultacje nie są również przeprowadzane w przypadku przeprowadzenia referendum lokalnego na dany temat.
Referendum lokalne
W kwestii zmiany granic gminy może zostać przeprowadzone referendum lokalne. Referendum jest formą obrony mieszkańców i pozwala im na zdecydowaniu o przyszłych granicach gminy, a często de facto o swojej przyszłości.
Jak stanowi ustawa o referendum lokalnym z inicjatywą przeprowadzenia referendum na wniosek mieszkańców gminy w sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy wystąpić może jedynie grupa co najmniej 15 obywateli, którym przysługuje prawo wybierania do rady gminy.
Referendum nie jest przeprowadzane jeżeli z analizy przeprowadzonej przed referendum wynika, iż na skutek ustalenia nowych granic gminy dochody podatkowe na mieszkańca gminy w zmienionych granicach lub gminy utworzonej byłyby niższe od najniższych dochodów podatkowych na mieszkańca ustalonych dla poszczególnych gmin lub gdy gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona byłaby mniejsza od najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce.
Pytanie w referendum powinno określać szczegółowo proponowane zmiany w podziale terytorialnym państwa a jeżeli referendum zakończy się wynikiem rozstrzygającym w sprawie poddanej pod referendum, właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego niezwłocznie podejmie czynności w celu jej realizacji.
Zobacz serwis: Sprawy urzędowe