UWAGA! Aktualne stawki podatku znajdują się w artykule pt. Stawki podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w 2021 r. >>>
PCC to obowiązująca w Polsce opłata skarbowa, która swym zasięgiem obejmuje czynności prawne, które nie zostały obciążone podatkiem VAT. Kluczową regulacją dla tego rodzaju opodatkowania jest ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Jakie czynności prawne trzeba opłacić i kto powinien to zrobić?
Zgodnie z art. 1 wskazanej ustawy PCC trzeba opłacić od następujących czynności prawnych:
- umowa sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych – przy sprzedaży płaci kupujący; przy zamianie płacą strony;
- umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku – płaci pożyczkobiorca;
- umowa darowizny (w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy) – płaci obdarowany;
- umowa dożywocia – płaci nabywca nieruchomości;
- umowa o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności (w części dotyczącej spłat lub dopłat) – płaci podmiot nabywający rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności;
- ustanowienie hipoteki – płaci składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki;
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności – płaci użytkownik lub osoba nabywająca służebność;
- umowa depozytu nieprawidłowego – płaci przechowawca;
- umowa spółki – płacą wspólnicy, przy pozostałych umowach spółki – spółka.
To jednak nie wszystko – PCC należy opłacić również w razie zmiany w/w umów, gdy zmiany te powodują podwyższenie podstawy opodatkowania, a także w wypadku gdy zapadło orzeczenie sądowe lub zawarto ugodę, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak w/w czynności cywilnoprawne.
Jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach to płacą one podatek solidarnie.
Jak opłacić PCC?
Osoba zobowiązana, na opłacenie PCC, ma 14 dni od dnia powstania obowiązku zapłaty. Wyjątek od tej zasady stanowią sytuacje, gdy podatek jest pobierany od płatnika.
W dniu 1 października 2018 r. Robert K kupił używane auto od Jana K, za kwotę 3000 zł. Robert K będzie miał 14 dni na opłacenie PCC, począwszy od dnia zakupu auta, a więc dnia, w którym powstał obowiązek zapłaty.
Należy zaznaczyć, że osoba zobowiązana do zapłaty PCC nie jest wzywana do uiszczenia należności – podatnik samodzielnie musi obliczyć i uregulować podatek.
Aby zapłacić PCC należy wypełnić formularz PCC-3 i dostarczyć do urzędu skarbowego (zazwyczaj jest to urząd właściwy dla twojego miejsca zamieszkania). Nie trzeba robić tego na miejscu – formularz można wysłać listem poleconym lub mailem. Następnym krokiem jest uiszczenie podatku w kasie urzędu lub w drodze przelewu na konto.
Jeżeli podpisujemy akt notarialny to PCC płacimy u notariusza – nie ma konieczności płatności w urzędzie.
PCC – stawki i podstawy opodatkowania
Wysokość podatku zależy od rodzaju zawartej umowy. Jeśli jest to umowa:
- sprzedaży, zamiany, podziału spadku, zniesienia współwłasności oraz darowizny:
- nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2% podstawy opodatkowania;
- innych praw majątkowych — 1% podstawy opodatkowania;
- ustanowienia hipoteki:
- na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – 0,1% kwoty zabezpieczonej wierzytelności;
- na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19 zł;
- ustanowienia odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności — 1% podstawy opodatkowania;
- pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego — 2% podstawy opodatkowania;
- spółki — 0,5% podstawy opodatkowania.
W pewnych przypadkach stawka podatku może wynosić 20% podstawy opodatkowania. Tak wysoka stawka obowiązuje, gdy w trakcie kontroli skarbowej okaże się, że:
-
- masz umowę pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub o ustanowieniu na twoją rzecz użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany — jeśli podatek nie został przez ciebie opłacony;
- masz pożyczkę pieniężną od kogoś z najbliższej rodziny (małżonka, dzieci, wnuków, prawnuków, rodziców, dziadków, pasierba, rodzeństwa, ojczyma lub macochy) i nie potrafisz udokumentować otrzymania tych pieniędzy na swój rachunek bankowy, rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową albo przekazem pocztowym.
Podstawa opodatkowania dla każdej z czynności prawnych została określona w art. 6 ustawy o PCC. Przykładowo, dla umowy sprzedaży podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, natomiast przy umowie dożywocia - wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego.
Przy kupnie samochodu podstawą opodatkowania jest jego wartość rynkowa. Jeżeli wartość rynkowa samochodu wynosi np. 5000 zł to podatek wyniesie 2 % z tej kwoty, a więc 100 zł.
Zwolnienia z PCC
Ustawa o PCC w art. 8 i 9 bardzo szczegółowo i obszernie określa przedmiotowe i podmiotowe zwolnienia z PCC. Przykładowo zwolnieniu z tego podatku podlegają:
- transakcje, w których stroną są jednostki samorządu terytorialnego;
- sprzedaż walut obcych;
- sprzedaż obligacji skarbowych;
- sprzedaż rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania nie przekracza 1000 zł.
Należy zajrzeć do wymienionych przepisów aby sprawdzić czy na dokonanej czynności prawnej ciąży obowiązek zapłaty podatku.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150)