Wskazana zasada jest uzupełnieniem wyrażonej w art. 20 Kodeksu karnego zasady indywidualizacji odpowiedzialności. Odnosi się ona do wszystkich postaci współdziałania.
Wskazane w pierwszym paragrafie okoliczności osobiste obejmują okoliczności wyłączające, łagodzące lub zaostrzające odpowiedzialność karną a nienależącą do znamion czynu zabronionego (czyli nie będące elementami opisu przestępstwa). Chodzi tu o indywidualne właściwości sprawcy w chwili jego zachowania, które są rozpatrywane tylko i wyłącznie w związku z jego osobą i wpływają tylko na jego odpowiedzialność.
Przykładowo okolicznością łagodzącą może być nieletniość sprawcy, jego niepoczytalność, działanie pod wpływem błędu, zaś okolicznością zaostrzającą odpowiedzialność może być recydywa. Te cechy będą brane pod uwagę przy wymierzaniu kary tylko w stosunku do osoby do której się odnoszą.
Zobacz serwis: Odpowiedzialność karna
Ustawodawca celowym zabiegiem wyróżnił w analizowanym przepisie drugą sytuację, tj. taką w której owa okoliczność osobista dotycząca sprawcy stanowi znamię czynu zabronionego a drugi ze współsprawców wie o tym (chociażby go nie dotyczyła). Wówczas jeżeli jest to okoliczność powodująca zaostrzenie odpowiedzialności karnego, to zaostrzenie to będzie dotyczyć również tego drugiego współsprawcy (nazywany jest on w literaturze „ekstraneusem”).
Podkreślić jednak trzeba, że zgodnie z treścią § 3 analizowanego przepisu sąd w tym przypadku może wobec ekstraneusa zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Fakultatywność decyzji sądu pozostawia mu pole do oceny stanu faktycznego sprawy, jak i stopnia szkodliwości społecznej działania ekstraneusa, stopnia bezprawności działań ekstraneusa jak i innych elementów wskazanych przez ustawodawcę jako istotne przy wymierzaniu kary (tzw. zawarte w tzw. dyrektywach wymiaru kary).
Zobacz: Bezpłatne porady prawne
Podstawa prawna: Art. 21 Kodeksu karnego