Zasada umyślności (art. 8)

Opracował: Damian Skowron
rozwiń więcej
Czyn popełniony umyślnie to taki, gdzie sprawca ma zamiar jego popełnienia.
Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

Tak jak stanowi art. 8 Kodeksu karnego zbrodnie można popełnić tylko umyślnie. Poprzednio stosowany kodeks karny z 1969 r. ujmował umyślność jako „winę umyślną”. Kwestia umyślności czy nie umyślności danego zachowania jest dość istotnym elementem. Ponieważ nie każdy czyn popełniony nieumyślnie będzie pociągał nas do odpowiedzialności karnej. Jak można zauważyć na pierwszy rzut czytając treść art. 8 Kodeksu karnego nieumyślność będzie okolicznością poniekąd łagodzącą tylko w przypadku czynów o mniejszej dolegliwości, czyli występków. W obliczu popełnienia zbrodni nie można mówić o nieumyślności wcale, tak też stanowi kodeks karny.

Najprościej mówiąc czyn popełniony umyślnie to taki, gdzie sprawca ma zamiar jego popełnienia, to znaczy że chce go popełnić. Natomiast czyn popełniony nieumyślnie to czyn, którego sprawca nie ma zamiaru popełnić.

Ustalenie, czy sprawca dopuścił się określonego czynu zabronionego umyślnie bądź też nie umyślnie, ma decydujący wpływ na kwalifikację tego czynu oraz na sankcję jaką zagrożony jest popełniony czyn.

Zobacz serwis: Odpowiedzialność karna

Poniżej przedstawiam kilka kodeksowych sytuacji, gdzie kwalifikacja czynu na popełniony umyślnie bądź też nieumyślnie ma kluczowe znaczenie.

W art. 10§2 Kodeksu karnego znajdziemy czyny, za które może odpowiadać osoba która ukończyła 15 lat, jeżeli czyny te zostały popełnione przez nią umyślnie.

Art. 12 Kodeksu karnego który charakteryzuje czyn ciągły do którego nie ma zastosowania czyn nieumyślny.

Art. 60§2 Kodeksu karnego gdzie opisana jest zasada stosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary odnosi się tylko do przestępstw popełnionych nieumyślnie.

Więcej o umyślności oraz nieumyślności możesz znaleźć w komentarzu do art. 9 Kodeksu karnego.

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne

Podstawa prawna: Art. 8 Kodeksu karnego

Prawo
Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

Gorzka niespodzianka dla korzystających z kominków i centralnego ogrzewania. Można zapłacić wysoką grzywnę
21 gru 2025

Jak co roku wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego ponownie da się wyczuć duszący zapach dymu unoszącego się z kominów. Niestety, nie każdy korzysta wyłącznie z dozwolonych paliw, powodując tym samym smog oraz zwiększając zanieczyszczenie powietrza. Osoby, które wrzucają do pieców i kominków śmieci, muszą liczyć się z dotkliwymi karami.

Czy w tym roku na Wigilię obowiązuje zakaz sprzedaży żywego karpia? Czy grożą za to kary? Co mówią przepisy?
20 gru 2025

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia wraca debata o sprzedaży żywych karpi. Istnieje grono zwolenników tradycji, a także ich przeciwników. Czy w 2025 roku obowiązują jakieś nowe przepisy zakazujące handlu żywymi karpiami? Jakie kary ewentualnie grożą za łamanie prawa? Sprawdzamy aktualny stan prawny i wyjaśniamy na co zwrócić uwagę podczas rybnych świątecznych zakupów.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu? Radca prawny objaśnia cały mechanizm i tłumaczy z „bankowego” na nasze
20 gru 2025

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate. Brzmi to trochę jak nazwa skomplikowanej procedury technicznej i szczerze mówiąc - dla Twojego domowego budżetu ma podobne znaczenie. To właśnie ten parametr, niczym niewidzialna ręka, steruje wysokością rat milionów kredytów hipotecznych i leasingów w Polsce. Ale tu pojawia się pewien paradoks. Mimo że ten wskaźnik zagląda do portfela niemal każdemu z nas, zasady jego powstawania są dla większości ludzi - a nawet i przedsiębiorców - równie czytelne, co instrukcja obsługi promu kosmicznego.

Tego wniosku nie składaj pracodawcy z wyprzedzeniem. Rozpatrzy go odmownie i będzie miał rację
19 gru 2025

Pewnych spraw nie należy odkładać na ostatnią chwilę. Innych z kolei nie można załatwiać zbyt wcześnie. Dotyczy to również relacji między pracodawcą a pracownikiem. Każdorazowo trzeba rozważyć, który moment będzie najlepszy na dopełnienie konkretnego obowiązku.

Zasiłek pielęgnacyjny. Ważne terminy, o których warto pamiętać
19 gru 2025

Kiedy najlepiej składać wniosek o zasiłek pielęgnacyjny z MOPS? Jaki jest termin na wniesienie odwołania do SKO? Ubiegając się o świadczenia warto pamiętać o procedurach i wymaganych formalnościach.

POLSTR zastąpi WIBOR do końca 2027 r. Będzie też spread korygujący dla wcześniej zawartych umów kredytowych. MFiG wyda rozporządzenie
19 gru 2025

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP poinformowało, że wyznaczenie zamiennika WIBOR nastąpi w formie rozporządzenia, który wyda Minister Finansów i Gospodarki. Resort nie wyklucza także ujemnego wskaźnika (spreadu) korygującego dla zamiennika WIBOR przy wcześniej zawartych umowach kredytowych.

Planowanie urlopów wypoczynkowych na 2026 rok inne niż zwykle. O co chodzi? Zmieniają się przepisy i trudniej będzie zrobić dobry plan
19 gru 2025

Planowanie urlopów to w bardziej skomplikowanych organizacjach konieczność. Jednak w 2026 roku będzie ono inne niż zwykle. Dlaczego? Bo zmieniają się przepisy, a zrobić dobry plan będzie trudniej. Trzeba więc z góry wiedzieć, co nas czeka.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia? Jest decyzja Senatu
21 gru 2025

W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona do Senatu, który zgłosił do ustawy kilka poprawek.

pokaż więcej
Proszę czekać...