Weszły w życie nowe przepisy, które regulują zasady, warunki oraz tryb nabywania bądź utraty obywatelstwa polskiego, a także właściwość organów w tych sprawach.
Chodzi o ustawę z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, która weszła w życie w dniu 15 sierpnia 2012 roku.
Nowe przepisy inaczej rozwiązują kwestię podwójnego lub wielokrotnego obywatelstwa. Zgodnie z nową ustawą, obywatel polski może jednocześnie posiadać obywatelstwa innych państw, jednak wobec Rzeczypospolitej Polskiej ma takie same prawa i obowiązki jak osoba posiadająca wyłącznie polskie obywatelstwo. W konsekwencji nie może wobec polskich władz powoływać się, ze skutkiem prawnym, na posiadane równocześnie obywatelstwo innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki.
Zobacz: Małżeństwo z cudzoziemcem – formalności
"Ius sanguinis" i "ius soli"
Nowa ustawa stanowi, że podstawową formą nabycia obywatelstwa polskiego, pozostaje nabycie przez urodzenie ,w oparciu o zasadę prawa krwi tzw. ius sanguinis.
Ponadto, jako uzupełniająca, nadal funkcjonować będzie zasada prawa terytorium tzw. ius soli, skutecznie dotychczas zapobiegająca przypadkom bezpaństwowości dzieci urodzonych lub znalezionych w Polsce, których rodzice są nieznani, lub którzy nie posiadają żadnego obywatelstwa.
Innym ze sposobów nabycia obywatelstwa polskiego z mocy prawa jest także nabycie przez przysposobienie pełne - w rozumieniu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - małoletniego cudzoziemca, który nie ukończył 16 lat, przez osobę lub osoby posiadające obywatelstwo polskie.
Zobacz: Zatrudnianie cudzoziemców
Nabycia obywatelstwa przez cudzoziemca
Zgodnie z nowymi przepisami, podstawowym sposobem nabycia obywatelstwa polskiego przez cudzoziemca będzie jego nadanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Co więcej od postanowień Prezydenta w tym przedmiocie ustawa nie przewiduje środków odwoławczych ani skargi do sądu administracyjnego.
W sposób odmienny od dotychczas obowiązujących przepisów o obywatelstwie polskim proponuje się uregulowanie nabycia obywatelstwa przez uznanie, rozszerzając w tym zakresie kompetencje wojewody.
Nowy tytuł nabycia obywatelstwa
Nowym tytułem nabycia obywatelstwa polskiego jest jego przywrócenie. Jak tłumaczą projektodawcy, wprowadzenie instytucji przywrócenia obywatelstwa polskiego podyktowane zostało oczekiwaniami znacznej liczby byłych obywateli polskich, którzy utracili obywatelstwo polskie z przyczyn politycznych i chcą dzisiaj do niego powrócić. Przywrócenie będzie następowało na wniosek zainteresowanej osoby.
Wejście w życie nowej regulacji dotyczącej obywatelstwa polskiego, wynika z konieczności dostosowania przepisów do nowych standardów i zmian ustrojowych.