Kto orzeka w Trybunale Konstytucyjnym

Ewa Karaś
rozwiń więcej
Ewa Ryś
rozwiń więcej
W skład Trybunału wchodzi 15 sędziów Trybunału.
Trybunał Konstytucyjny zajmuje się bardzo ważnymi zagadnieniami prawnymi. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. Orzeka o zgodności wszystkich aktów prawnych z Konstytucją. W skład Trybunału muszą więc wchodzić najwybitniejsi przedstawiciele nauk prawnych. 

W skład Trybunału wchodzi 15 sędziów Trybunału. Sędziego Trybunału wybiera Sejm na 9 lat. Nie jest możliwy ponowny wybór na sędziego. Sędziowie wybierani są spośród osób wyróżniających się wiedzą prawniczą. Sędzią Trybunału może być osoba, która posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Kandydatów na stanowisko sędziego Trybunału przedstawia:

  • co najmniej 50 posłów lub
  • Prezydium Sejmu.

Uchwała Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Prezesa i Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Trybunału Konstytucyjnego.

Osoba wybrana na stanowisko sędziego Trybunału składa wobec Prezydenta ślubowanie następującej treści: "Ślubuję uroczyście przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków sędziego Trybunału Konstytucyjnego służyć wiernie Narodowi, stać na straży Konstytucji, a powierzone mi obowiązki wypełniać bezstronnie i z najwyższą starannością". Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg". Złożenie przysięgi jest ważne, ponieważ odmowa jest równoznaczna ze zrzeczeniem się stanowiska sędziego Trybunału.

Sędziom Trybunału Konstytucyjnego zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków. Wynagrodzenie zasadnicze sędziego Trybunału jest równe wynagrodzeniu zasadniczemuwicemarszałka Sejmu

Sędziowie Trybunału w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji. Z tego powodu sędziowie Trybunału Konstytucyjnego nie mogą

  • należeć do partii politycznej
  • należeć do związku zawodowego,
  • prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Sędzia Trybunału Konstytucyjnego nie może być, bez uprzedniej zgody Trybunału Konstytucyjnego, pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Sędzia nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa, jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O tym fakcie niezwłocznie powiadamia się Prezesa Trybunału Konstytucyjnego, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Wygaśnięcie mandatu sędziego

Wygaśnięcie mandatu sędziego Trybunału stwierdza Zgromadzenie Ogólne na skutek:

  • zrzeczenia się stanowiska sędziego Trybunału,
  • stwierdzenia orzeczeniem komisji lekarskiej trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego Trybunału z powodu choroby, ułomności lub upadku sił,
  • skazania prawomocnym wyrokiem sądu,
  • prawomocnego orzeczenia dyscyplinarnego o skazaniu na karę usunięcia ze stanowiska sędziego Trybunału.

Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego przechodzą w stan spoczynku po ukończeniu swojej kadencji. Sędzia Trybunału po zakończeniu kadencji ma prawo powrócić na poprzednio zajmowane stanowisko lub otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu.

Obecni sędziowie Trybunału Konstytucyjnego

  • Bohdan Zdziennicki - Prezes Trybunału Konstytucyjnego W listopadzie 2001 r. został wybrany przez Sejm RP na sędziego Trybunału Konstytucyjnego. W czerwcu 2008 r. powołany na stanowisko Prezesa Trybunału Konstytucyjnego
  • Janusz Niemcewicz - Wiceprezes Trybunału Konstytucyjnego. W marcu 2001 r. został na sędziego Trybunału Konstytucyjnego. 30 listopada 2006 r. powołany na stanowisko Wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego.
  • Stanisław Biernat - w czerwcu 2008 r. został na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Zbigniew Cieślak - w listopadzie 2006 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Maria Gintowt-Jankowicz - w październiku 2006 r. została wybrana na sędzię Trybunału Konstytucyjnego.
  • Mirosław Granat - w kwietniu 2007 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Marian Grzybowski - w listopadzie 2001 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego
  • Wojciech Hermeliński - w październiku 2006 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Adam Jamróz - w lipcu 2003 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Marek Kotlinowski - w październiku 2006 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Teresa Liszcz – w grudniu 2006 r. została wybrana na sędzię Trybunału Konstytucyjnego.
  • Ewa Łętowska -w maju 2002 r. została wybrana na sędzię Trybunału Konstytucyjnego.
  • Marek Mazurkiewicz - w listopadzie 2001 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Andrzej Rzepiński -w grudniu 2007 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
  • Mirosław Wyrzykowski - w listopadzie 2001 r. został wybrany na sędziego Trybunału Konstytucyjnego.

Podstawa prawna:

Art. 5-7, 11 Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 1 sierpnia 1997 roku (Dziennik Ustaw Nr 102, poz. 643, z późn. zm.)

Art. 164-196 Konstytucji

Prawo
Czy zachowek po rodzicach przepada?
20 maja 2025

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?
20 maja 2025

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim
20 maja 2025

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]
20 maja 2025

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek
20 maja 2025

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]
20 maja 2025

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm
20 maja 2025

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?
20 maja 2025

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?
20 maja 2025

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta
20 maja 2025

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

pokaż więcej
Proszę czekać...