Możliwość zwrócenia się do RPO to uprawnienie, które nadaje Konstytucja w art. 80. Wniosek może złożyć każdy, a więc nie tylko obywatel RP i organizacja społeczna, ale także cudzoziemiec, bezpaństwowiec - niezależnie od posiadanej zdolności do czynności prawnej.
Jakie wymogi powinien spełniać wniosek?
Dla wniosku składanego do RPO nie zastrzeżono szczególnych wymogów formalnych, których niedopełnienie poskutkuje nierozpatrzeniem. Oznacza to, że wniosek może zostać sporządzony i złożony:
- osobiście;
- za pomocą formularza elektronicznego;
- za pomocą ePUAP;
- w języku migowym.
Generalnie wniosek powinien zawierać informacje o osobie wnoszącej pismo – jej imię, nazwisko, adres korespondencyjny (ulica, numer domu, numer mieszkania, kod pocztowy i miejscowość), a także informacje o przedmiocie sprawy, a więc czego sprawa dotyczy i jakie wolności lub prawa zostały naruszone.
Do wniosku należy dołączyć wszelkie dokumenty dotyczące naszej sprawy, a więc wszelkiego rodzaju odpisy dokumentów, które mogą się przydać.
Do złożenia wniosku do Rzecznika Praw Obywatelskich nie jest wymagane pełnomocnictwo.
Jakie działania może podjąć rzecznik?
Rzecznik Praw Obywatelskich po otrzymaniu wniosku może m.in:
- wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia praw i wolności obywatela;
- skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności stwierdził naruszenie praw i wolności obywatela;
- zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, z wnioskiem o zastosowanie określonych środków;
- żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu – na prawach przysługujących prokuratorowi;
- żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu;
- zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego, skargi kasacyjne do NSA, a także uczestniczyć w tych postępowaniach – na prawach przysługujących prokuratorowi.
- wystąpić z wnioskiem o ukaranie w sprawach o wykroczenia, a także wnieść kasację w tych sprawach;
- wnieść kasację w postępowaniu karnym lub skargę kasacyjną w postępowaniu cywilnym.
Opracowano na podstawie:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 2017 r. nr.78 poz. 483 z późn. zm.