500 plus dla małżonków: od 5000 do 8000 zł, zależnie od długości trwania związku

• Czym jest "500 plus dla małżeństw"? Chodzi o nowe świadczenie za trwałość związku
• Kontekst prac nad ustawą w sprawie nowego świadczenia dla małżonków z długim stażem
• Jest poparcie dla idei finansowego wsparcia trwałości małżeństwa
• Stan prac nad nowym świadczeniem i szanse na realizację pomysłu. Jest już projekt ustawy!
• Świadczenie "500 plus dla małżeństw" już wzbudza emocje oraz pytania
• Świadczenie 500 plus dla małżeństwa. Oto wyciąg ze stenogramu posiedzenia Komisji Petycji Senatu RP:

Nowe świadczenie "500 plus dla małżeństw" to inicjatywa, która może stać się ważnym sygnałem dla społeczeństwa – pokazującym, że wartość długoletnich związków małżeńskich jest doceniana i wspierana przez państwo. Choć projekt ustawy jest już przygotowany, to napotyka on przeszkody, zarówno prawne, jak i finansowe. A niewątpliwie jego wprowadzenie mogłoby stanowić istotny krok w kierunku budowy polityki prorodzinnej, która nie tylko promuje zakładanie rodzin, ale również wspiera ich trwałość.

Czy nowa idea zyska szersze poparcie i zostanie wcielona w życie? To pytanie pozostaje otwarte, jednak już sama długotrwała debata na ten temat pokazuje, że kwestie związane z trwałością małżeństw stają się coraz ważniejsze w polskiej polityce społecznej.

Czym jest "500 plus dla małżeństw"? Chodzi o nowe świadczenie za trwałość związku

To nowatorski pomysł, który zakłada wsparcie finansowe dla par z długoletnim stażem małżeńskim. Inicjatywa, zgłoszona do Senatu RP w petycji nr P10-11/23, przewiduje wprowadzenie jednorazowego świadczenia pieniężnego dla par obchodzących okrągłe rocznice ślubu. Wysokość wypłat zależałaby od liczby lat spędzonych w małżeństwie: od 5000 zł dla małżonków z 50-letnim stażem, aż do 8000 zł dla tych, którzy pozostają w związku przez 80 lat. A dokładnie, wysokość świadczeń zależałaby od stażu małżeńskiego i miałaby wyglądać tak:

• 50 lat – 5000 zł,
• 55 lat – 5500 zł,
• 60 lat – 6000 zł,
• 65 lat – 6500 zł,
• 70 lat – 7000 zł,
• 75 lat – 7500 zł,
• 80 lat – 8000 zł.

Zdaniem wnoszącego petycję, pary o tak długim stażu małżeńskim powinni otrzymywać świadczenie rodzinne na podobieństwo tzw. emerytury honorowej, otrzymywanej przez 100-latków (miesięcznie). Przy czym świadczenie to powinno być przyznawane okresowo i jednorazowo.

Propozycja jest wyrazem uznania dla trwałości związku małżeńskiego i ma na celu docenienie par, które przez dekady wspierały się w życiu rodzinnym i społecznym. Świadczenie miałoby być finansowane z budżetu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, a jego przyznanie wymagałoby złożenia odpowiedniego wniosku wraz z dokumentacją potwierdzającą staż małżeński.

Kontekst prac nad ustawą w sprawie nowego świadczenia dla małżonków z długim stażem

Inicjatywa ustawodawca "500 plus dla małżeństw" została skierowana do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w lutym 2023 roku. Prace nad petycją trwały przez kolejne miesiące i spotkały się z mieszanymi reakcjami. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej początkowo zajęło negatywne stanowisko wobec propozycji. Argumentowano, że w polskim systemie wsparcia rodziny nie ma precedensu dla tego typu świadczenia. Jednocześnie resort podkreślił, że istnieją już niefinansowe formy uznania dla długoletnich małżeństw, takie jak medale za długoletnie pożycie małżeńskie.

Pomimo tego sceptycyzmu, propozycja zyskała poparcie wśród senatorów. W maju 2023 roku Komisja postanowiła zlecić przygotowanie wstępnego projektu ustawy, który mógłby być punktem wyjścia do dalszych prac. Dodatkowo zapowiedziano zasięgnięcie opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na temat możliwości wprowadzenia postulowanego świadczenia.

Jest poparcie dla idei finansowego wsparcia trwałości małżeństwa

Jednym z podstawowych argumentów na rzecz "500 plus dla małżeństw" jest potrzeba docenienia trwałości małżeństwa jako podstawowej jednostki społecznej. W dobie spadającej liczby zawieranych małżeństw i rosnącej liczby rozwodów, takie inicjatywy mogą promować wartość stabilnych związków i budować pozytywne wzorce dla młodszych pokoleń.

Podczas posiedzeń komisji senatorowie wielokrotnie podkreślali, że wsparcie finansowe mogłoby stanowić ważny gest wdzięczności wobec małżonków, którzy przez dekady budowali stabilność rodzinną i społeczną. Z drugiej strony, pojawiały się głosy wskazujące na potencjalne trudności związane z finansowaniem takiego programu. W kontekście budżetowym każda dodatkowa forma wsparcia musi być dokładnie przemyślana, aby nie nadwyrężyć państwowej kasy.

Stan prac nad nowym świadczeniem i szanse na realizację pomysłu. Jest już projekt ustawy!

W styczniu 2024 roku przedstawiciele resortu rodziny zapowiedzieli ponowne rozpatrzenie swojego stanowiska wobec petycji. Był to ważny krok, który otworzył możliwość dalszych rozmów na temat wprowadzenia świadczenia dla długoletnich małżeństw. W grudniu 2024 roku Komisja Petycji postanowiła zawiesić prace nad projektem do czasu uzyskania pisemnego stanowiska Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tej sprawie.

Podczas ostatniego posiedzenia senackiej Komisji Petycji (nr 38), które odbyło się w dniu 26 lutego 2025 roku, senatorowie po raz kolejny pochylili się nad propozycją wprowadzenia świadczenia dla małżonków z co najmniej 50-letnim stażem. Komisja jednogłośnie zdecydowała o kontynuowaniu prac nad pomysłem. Kolejnym krokiem miało być więc przygotowanie odpowiednich zapisów legislacyjnych przez Biuro Legislacyjne Senatu. Tak też się stało i w dniu 21 marca br. nasza redakcji otrzymała informację, że senacka Komisja Petycji już posiada opracowanym przez Biuro Legislacyjne projektem ustawy. Jak tylko ujrzy on światło dzienne, przygotujemy publikację, która będzie zawierała szczegółowe informacje o projektowanych przepisach.

Mimo poparcia senatorów, realizacja "500 plus dla małżeństw" nie jest jeszcze przesądzona. Obecne przepisy nie przewidują tego rodzaju świadczenia w katalogu świadczeń rodzinnych. Obejmuje on obecnie m.in. zasiłki rodzinne, świadczenia opiekuńcze czy jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia dziecka. Włączenie nowego rodzaju wsparcia wymagałoby nie tylko zmiany przepisów, ale również znalezienia odpowiednich środków finansowych… Dalszy bieg tej sprawy będziemy oczywiście śledzić.

Świadczenie "500 plus dla małżeństw" już wzbudza emocje oraz pytania

Pomysł nowego świadczenia w postaci "500 plus dla małżeństw" wzbudza szerokie zainteresowanie i wywołuje wiele komentarzy. Nasi Czytelnicy żywo interesują się sprawą, zastanawiając się, czy rzeczywiście dodatkowe pieniądze trafią do ich portfeli.

Część Czytelników już dopytuje o szczegóły nowych rozwiązań prawnych związanych z tym świadczeniem. Jedno z pytań brzmi: "Co dzieje się z małżonkiem, który przeżył 50 lat w związku małżeńskim, gdy jedno z nich zmarło? Czy drugie coś dostanie?". To pytanie jest jak najbardziej zasadne, ponieważ rodzi wątpliwości, czy nowe przepisy będą miały zastosowanie wstecz, podobnie jak w przypadku renty wdowiej.

Świadczenie 500 plus dla małżeństwa. Oto wyciąg ze stenogramu posiedzenia Komisji Petycji Senatu RP:

Przewodniczący Komisji Petycji Robert Mamątow: Petycja z dnia 25 stycznia 2023 r. w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, celem dodania do katalogu świadczeń rodzinnych świadczenia dla małżonków posiadających przynajmniej 50-letni i dłuższy staż małżeński. Jest to petycja, którą już rozpatrywaliśmy. Jeśli dobrze pamiętam, to był już nawet przygotowany projekt ustawy, ale bardzo proszę o przypomnienie tej petycji.

Główny Specjalista w Dziale Petycji i Korespondencji w Biurze Analiz i Petycji w Kancelarii Senatu Marzena Krysiak: Jest to petycja indywidualna wniesiona przez pana Eugeniusza Szymalę, który proponuje zmianę ustawy o świadczeniach rodzinnych, tak aby do katalogu świadczeń rodzinnych dodać nowe świadczenie, które wypłacane byłoby małżonkom o długoletnim pożyciu małżeńskim, z nieprzerwanym stażem i po upływie pięćdziesiątej rocznicy ślubu, począwszy od 50 lat pożycia małżeńskiego.

Petytor zaproponował, aby świadczenie to było wypłacane z budżetu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na wniosek małżonków, udokumentowane zaświadczeniem z urzędu stanu cywilnego. Zdaniem autora petycji pary o tak długim stażu małżeńskim powinny otrzymywać świadczenie rodzinne na podobieństwo tzw. emerytury honorowej, z tym, że proponuje on, aby to było świadczenie jednorazowe i okresowe.

Komisja Petycji już dwukrotnie dyskutowała nad tą petycją. Na ostatnim posiedzeniu Wysoka Komisja postanowiła o zasięgnięciu opinii Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz ministra do spraw polityki senioralnej, takie opinie wpłynęły do komisji.

Jeśli chodzi o minister do spraw polityki senioralnej, to w swoim stanowisku poinformowała ona Wysoką Komisję, że sprawa przedmiotowej petycji, która nie była wcześniej przekazywana do minister do spraw polityki senioralnej, pozostaje poza właściwością ministra i jako organ właściwy w zakresie wskazanym w petycji wskazała ona ministra rodziny, pracy i polityki społecznej.

Druga opinia to jest opinia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej, którego zdaniem proponowane świadczenie dla małżonków posiadających przynajmniej 50-letni staż małżeński, będące przedmiotem petycji, nie mieści się w materii ustawy o świadczeniach rodzinnych. W zakres katalogu świadczeń rodzinnych wchodzą świadczenia przede wszystkim związane z rodzicielstwem i wychowaniem dziecka.

W opinii resortu, biorąc pod uwagę obecnie funkcjonujący na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych katalog świadczeń rodzinnych, którego adresatami są przede wszystkim rodzice wychowujący dzieci, nie znajduje uzasadnienia rozszerzenie wymienionego katalogu o dodatkowe świadczenia dedykowane osobom starszym żyjącym w długotrwałym związku małżeńskim.

Przewodniczący Robert Mamątow: Czy przedstawiciel Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chciałby zabrać głos w tej sprawie? Proszę się przedstawić.

Zastępca Dyrektora Departamentu Polityki Rodzinnej w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Dorota Gierej: Dorota Gierej, Departament Polityki Rodzinnej, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Szanowny Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, chcę tylko poinformować, że przedstawione na piśmie stanowisko, o które Wysoka Komisja prosiła, jest nadal aktualne, uważamy, że materia petycji nie jest właściwa dla ustawy o świadczeniach rodzinnych. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Robert Mamątow: Dziękuję bardzo. Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Ja powiem, że jestem orędownikiem tej ustawy. Uważam, że w dzisiejszych czasach, kiedy jest tak duża liczba rozwodów, kiedy jest coraz mniej małżeństw z tak dużym stażem, trzeba moim zdaniem to docenić. Państwo powinno to uszanować. Sam ten medal, który jest wręczany małżonkom z okazji różnych rocznic, chyba zaczynając od 25-lecia, to jest tylko – przepraszam za określenie – zbieracz kurzu. A ja chciałbym, żeby to jednak było docenione i dlatego zgłaszam wniosek o podjęcie prac legislacyjnych nad tym projektem. Bardzo proszę, Pani Senator.

Senator Ewa Matecka: Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący. Ja w tym roku będę miała już czterdziestą siódmą rocznicę małżeństwa, za chwileczkę pięćdziesiątą, i mogłoby to wskazywać na to, że powinnam przychylić się do kontynuowania prac nad tą petycją. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę to, że zarówno ministerstwo rodziny poprzedniego rządu, jak i ministerstwo rodziny obecnego rządu oceniło tę petycję tak naprawdę negatywnie… Nawet sejmowa komisja petycji bodajże w listopadzie 2022 r. – mamy to w materiałach – uwzględniając odpowiedź ministerstwa rodziny, zakończyła prace nad tą petycją.

Jednak wolałabym, żeby małżeństwo było budowane na wzajemnym szacunku, miłości i trwałości, a nie koniecznie na kwocie 500 zł co miesiąc. Nie sądzę, żeby to była przesłanka, która mogłaby scementować małżeństwo na tyle silnie. To rzeczywiście… z pewnością byłoby dobrym, miłym gestem w stronę tak dzielnych małżeństw. O ile dobrze pamiętam… Proszę mi przypomnieć, czy ta petycja uwzględnia tylko takie sytuacje, kiedy małżonkowie są w pierwszym małżeństwie ze sobą i trwają 50 lat. Tak?

Przewodniczący Robert Mamątow: Pani Przewodnicząca, Pani Senator, tu jest napisane, że to jest jednorazowy dodatek z okazji 50-lecia pożycia małżeńskiego, 5000 zł, jednorazowy.

Senator Ewa Matecka: A, przepraszam najmocniej. Wcześniej rozpatrywaliśmy petycje dotyczące tego samego obszaru, postulujące wprowadzenie zmiany polegającej na tym, że co miesiąc byłoby wypłacane po 500 zł. Tutaj pojawia się inny dezyderat. Przepraszam, zwracam honor. Dziękuję bardzo. Ja tylko prosiłabym o wyjaśnienie dodatkowych aspektów wynikających z tejże petycji.

Przewodniczący Robert Mamątow: W tych projektach czy w tych naszych rozważaniach poprzednich była taka propozycja komisji, żeby objąć tym małżonków obchodzących pięćdziesiątą rocznicę zawarcia związku małżeńskiego i, dodatkowo, każdą kolejną co 5 lat. Dlatego moim zdaniem najpierw trzeba rozważyć zgodę na samą formę nagrody dla małżonków z tak dużym stażem, a szczegóły byśmy później ewentualnie jeszcze rozważyli. Bardzo proszę, Pani Senator.

Senator Jolanta Piotrowska: Ja chciałabym pogodzić pana przewodniczącego i panią przewodniczącą…
(Przewodniczący Robert Mamątow: Ale my się nie kłócimy.) (Wesołość na sali) Ale troszeczkę…
Moje zdanie jest takie, że rzeczywiście instytucja małżeństwa w ostatnich latach nie jest zbyt popularna. Spada liczba zawartych małżeństw, zdecydowanie spada, i to już nie idzie w setki, tylko w tysiące, a nawet w dziesiątki tysięcy. Rośnie liczba rozwodów – też sobie o tym powiedzmy. Jestem zdania, że… W ostatnim czasie podejmowaliśmy… zresztą pracowałam, ponieważ jestem też członkinią Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, pracowaliśmy również nad świadczeniem honorowym. Zresztą jako parlament, jako Sejm i Senat, podjęliśmy też ustawy w tym kierunku, żeby uhonorować stulatków. Jestem za tym, żeby w jakiś sposób uhonorować długoletnie małżeństwa. Może zapytajmy jeszcze Ministerstwo Finansów o opinię, o to, czy taka forma 5 tysięcy zł, a potem co 5 lat kolejna kwota… Czy ona jest dobra – tego nie wiem. Wydaje mi się, że wystarczyłoby honorowanie co 10 lat albo uhonorowanie po prostu 50-lecia małżeństwa. Ale to jest kwestia techniczna.
Tak więc ja składam wniosek o zwrócenie się do Ministerstwa Finansów w tej sprawie.

Przewodniczący Robert Mamątow: Pani Senator słyszała, że ja już złożyłem wniosek o kontynuowanie i się nie wycofam.
Bardzo proszę, pan marszałek.

Senator Michał Seweryński: Ja popieram wniosek pana przewodniczącego. Powiem, że wszystkie te aspekty dowartościowujące małżeństwo trzeba brać pod uwagę, także w tej formie materialnej. Jestem zdania, że to świadczenie powinno być nawet wyższe.
W świetle takiego porównania: po jednej stronie 50 czy nawet 70 lat małżeństwa, a po drugiej stronie parę tysięcy złotych świadczenia. To naprawdę jest nieproporcjonalne. Biorąc pod uwagę te wyliczenia, które przeczytałem, ile mniej więcej osób zasługiwałoby na takie świadczenie i jaki byłby koszt, to naprawdę nie jest to bardzo kosztowne. No więc proponowałbym to jeszcze rozważyć. No, ale to na dalszym etapie prac można by szczegółowo porównać. W każdym razie jestem za prowadzeniem dalej pracy nad tym wnioskiem.

Przewodniczący Robert Mamątow:
Dziękuję bardzo.
Czy są inne wnioski? Nie widzę zgłoszeń.
Zostały zgłoszone…
Pani przewodnicząca.

Senator Ewa Matecka: W związku z tym, że ja brałam pod uwagę inną treść petycji – przepraszam najmocniej, ale rzeczywiście było kilka petycji dotyczących tego problemu – nie stawiam wniosku o zakończenie prac. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Robert Mamątow:
Dziękuję bardzo.
Mój wniosek jest najdalej idący, to znaczy wniosek o podjęcie prac legislacyjnych nad tą petycją. Taki wniosek składam i poddaję go pod głosowanie.
Słucham?
(Senator Ewa Matecka: A opinia?)
Jest mój wniosek, ale o opinię i tak możemy wystąpić.
Kto z państwa senatorów jest za moim wnioskiem, tj. o kontynuowanie prac legislacyjnych nad tą petycją?
Dziękuję bardzo.
Komisja jednogłośnie podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad tą petycją.
Bardzo proszę Biuro Legislacyjne o przygotowanie projektu ustawy.
Komisja podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad petycją P10-11/23.
Dziękuję bardzo.