Obecne przepisy
Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów ustawy z dnia 29 września 1986 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego zgodnie z art. 58 ust. 3 można zawrzeć ślub cywilny poza urzędem stanu cywilnego, pod warunkiem że zachodzą uzasadnione przyczyny. Ustawodawca nie wskazał jednak przykładowych przyczyn uzasadniających zawarcie małżeństwa poza lokalem usc, w konsekwencji to na kierowniku urzędu stanu cywilnego spoczywał obowiązek badania okoliczności, przyczyn i podejmowanie decyzji. Do przykładowych można wymienić: ciężka choroba, niepełnosprawność ruchowa, pobyt w szpitalu, pobyt w zakładzie karnym. Możliwe było również zawarcie związku małżeńskiego „w plenerze”, jednakże należało mieć na względzie uzasadnione przyczyny, które badał kierownik urzędu wraz z uwzględnieniem zachowania uroczystej formy zawarcia związku małżeńskiego. Kwestia ta nie była jednak uregulowana i od 1 marca 2015 roku pary zamierzające zawrzeć związek małżeński będą mieli szanse na zrealizowanie swoich planów w wyjątkowej scenerii.
Zobacz serwis: Sprawy rodzinne
Zmiany od 1 marca 2015 roku
Zmiany, które wejdą w życie od 1 marca 2015 roku przewidywać będą następujące kwestie:
Na wniosek osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo kierownik urzędu stanu cywilnego przyjmuje oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego w okręgu rejestracji stanu cywilnego, w którym jest on właściwy, jeżeli wskazane we wniosku miejsce zawarcia małżeństwa zapewnia:
- zachowanie uroczystej formy jego zawarcia,
- oraz bezpieczeństwo osób obecnych przy składaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński.
Podkreślić należy, że jeżeli wskazane we wniosku miejsce zawarcia małżeństwa nie spełnia wymogów, o których mowa wyżej, wówczas kierownik urzędu stanu cywilnego pisemnie odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński we wskazanym przez nich miejscu.
Zobacz: Zawarcie małżeństwa
Osoby, które zamierzają zawrzeć małżeństwo będą mogły zawrzeć je np. w pałacu, na plaży lub w innym wybranym przez nich miejscu. Kierownicy usc będą samodzielnie podejmowali decyzję czy przychylą się do wniosku o udzielenie ślubu w miejscu i czasie wskazanym przez wnioskodawców czy też nie. Od pary będzie zależało jak uzasadnią swój wniosek oraz w jaki sposób zabezpieczą zachowanie uroczystej formy i bezpieczeństwa.
Jeżeli kierownik urzędu stanu cywilnego nie będzie mógł przyjąć oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w terminie wskazanym przez osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo, uzgodni z nimi inny termin zawarcia małżeństwa. W przypadku braku uzgodnienia takiego terminu kierownik urzędu stanu cywilnego pisemnie odmówi przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński w terminie wskazanym przez te osoby. Przykładem może być sytuacja, w której para chcąca wziąć ślub poza urzędem o danej godzinie, nie uzyska zgody kierownika, z powodu wcześniejszego zarezerwowania terminu przez inną parę.
Zobacz: Obowiązek współdziałania w zarządzie majątkiem wspólnym
Co najważniejsze, jeżeli przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński nastąpiło na wniosek odnośnie zawarcia związku małżeńskiego poza urzędem, pobiera się opłatę dodatkową, która stanowić będzie dochód gminy. Wysokość tej opłaty określi Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze rozporządzenia, uwzględniając zryczałtowane koszty udziały kierownika urzędu stanu cywilnego w przyjmowaniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego oraz mając na uwadze, że opłata ta nie może przekroczyć 50% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, z późn. zm.).
Ważne: Zgodnie z rozporządzeniem, opłata dodatkowa od powyższego wniosku wynosić ma 1000 zł.
Wyjątkiem jest zawarcie związku małżeńskiego poza usc w przypadku osoby, która pozbawiona jest wolności albo kiedy jej życie lub zdrowie jest zagrożone, wówczas w tej sytuacji nie będzie żadnych dodatkowych opłat poza dotychczasową opłatą skarbową za sporządzenie aktu małżeństwa.
Zobacz: Ślub cywilny w plenerze 2015
Uzyskiwanie odpisów
Ponadto warto wspomnieć, że odpis aktu stanu cywilnego, zaświadczenie o stanie cywilnym lub zaświadczenie o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby mogą zostać wydane, na wniosek, w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.