Okoliczności pozwalające na unieważnienie aktu notarialnego
Akt notarialny jest potwierdzeniem dokonanej czynności prawnej i może być on unieważniony w oparciu o wady oświadczenia woli. Wady te są opisane i unormowane w Kodeksie cywilnym.
Brak świadomości lub swobody
Pierwszą wadą jest brak świadomości lub swobody. Oświadczenie woli składane przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli jest nieważne. Ustawodawca miał tu na myśli w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
Zobacz: Jak uzyskać odpis aktu notarialnego?
Pozorność oświadczenia woli
Drugą wadą powodującą nieważność oświadczenia woli jest pozorne złożenie oświadczenia drugiej stronie. Ważne jest, że druga strona musi wiedzieć o pozorności takiego oświadczenia. Oświadczenie takie jest składane za jej zgodą. Ustawodawca mówi również, że jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.
Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej, dokonanej na podstawie pozornego oświadczenia, jeżeli wskutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, chyba że działała w złej wierze.
Błąd istotny
W razie wystąpienia błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli.
Przy składaniu oświadczenia innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością ten błąd zauważyć.
Ważne Jak mówi ustawodawca można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści.
Zobacz: Jak napisać pozew o unieważnienie aktu notarialnego?
Zniekształcenie oświadczenia
Zgodnie z Kodeksem cywilnym zniekształcenie oświadczenia woli przez osobę użytą do jego przesłania ma takie same skutki, jak błąd przy złożeniu oświadczenia.
Podstęp
Jeżeli błąd istotny zostanie wywołany przez drugą stronę przez podstęp, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej.
Podstęp dokonany przez osobę trzecią jest jednoznaczny z podstępem strony, o ile strona o podstępie osoby trzeciej wiedziała i nie powiadomiła o tym drugiej strony.
Groźba
Osoba, która złożyła oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.
Zobacz serwis: Notariusz