Na rozprawie w dniu 7 marca 2012 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Krajowej Rady Radców Prawnych o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, dotyczących wpisu na listę radców prawnych bez odbywania aplikacji radcowskiej i składania egzaminu radcowskiego oraz dopuszczenia do egzaminu radcowskiego bez odbycia aplikacji w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 20 lutego 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach prawnych oraz ustawy – Prawo o notariacie (Dz.U. Nr 37, poz. 286).
Przyjęcie tej ustawy stało się konieczne z uwagi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 listopada 2006, sygn. akt K 30/06, którym Trybunał uznał za niezgodne z Konstytucją rozwiązania dotyczące m.in. egzaminu radcowskiego, przyjęte ustawą z 30 czerwca 2005 r.
Zdaniem wnioskodawcy - Krajowej Rady Radców Prawnych, rozwiązania ustawowe wprowadzone ustawą z 20 lutego 2009 r. naruszały zasady prawidłowej legislacji, uniemożliwiały samorządowi radcowskiemu należyte sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu radcy prawnego, a także prowadziły do nierównego w świetle prawa traktowania kandydatów.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż kwestionowane przepisy pozostają w zgodzie z przepisami powołanymi jako konstytucyjne wzorce kontroli (tj. art. 2, art. 17 ust. 1 i art. 32 ust. 1 Konstytucji). W szczególności Trybunał stwierdził, że wybór modelu naboru do zawodów prawniczych należy do ustawodawcy, a Konstytucja nie przesądza trybu kształcenia teoretycznego oraz przygotowania praktycznego do wykonywania reglamentowanych zawodów prawniczych.
Zgodnymi z Konstytucją w ocenie Trybunału są zwłaszcza przepisy umożliwiające dostęp do zawodu radcy prawnego osób zajmujących stanowiska sędziego, prokuratora oraz wykonujących zawód adwokata albo notariusza. Ocena ta odniesiona została także wobec osób, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski, bądź uzyskały stopień naukowy doktora nauk prawnych i wykonywały inne zawody prawnicze.
Zobacz również serwis: Trybunał Konstytucyjny
Ustawa zasadnicza, jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny, nie zawiera unormowań dotyczących przebiegu egzaminów zawodowych, w szczególności metod egzaminacyjnych oraz kryteriów oceny wiedzy i umiejętności kandydatów. Zagadnienia te mogą być swobodnie normowane przez ustawodawcę z zastrzeżeniem, iż przyjęte rozwiązania będą uwzględniać kryteria najwyższego jakościowo przygotowania do wykonywania zawodu zaufania publicznego oraz udziału samorządu w ustalaniu zasad składania egzaminu zawodowego. Oceniając, iż obecnie funkcjonujące regulacje spełniają te kryteria, Trybunał uznał, iż również w zakresie dotyczącym przepisów regulujących tryb i formę przeprowadzania i składania egzaminu radcowskiego są one zgodne z Konstytucją. Zaznaczył jednak, iż nie ma kompetencji do oceny celowości i racjonalności unormowań prawnych. Dotyczy to w szczególności formy egzaminów zawodowych.
Za zgodne z Konstytucją Trybunał uznał również uzależnienie wywołania skutków prawnych sprzeciwu Ministra Sprawiedliwości od wpisu na listę radców prawnych lub aplikantów radcowskich, nie od doręczenia sprzeciwu, ale od jego podpisania przez Ministra. Odnośnie zaś zakwestionowanych przepisów intertemporalnych Trybunał stwierdził, że nie narusza zasady poprawnej legislacji i ochrony interesów w toku poddanie procedury egzaminacyjnej działaniu prawa dawnego, a procedury poprawkowej prawu nowemu.
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości
Zobacz również serwis: Pomoc prawna