Ustawa o dostępności niektórych towarów i usług – ułatwienia nie tylko dla niepełnosprawnych
Najważniejszym celem unijnej dyrektywy jest likwidowanie barier w codziennym życiu osób niepełnosprawnych. Dyrektywa używa jednak pojęcia szerszego - „osoby z ograniczeniami funkcjonalnymi”. Regulacje mają dotyczyć również osób starszych, kobiet w ciąży oraz osób podróżujących z małymi dziećmi.
Implementująca unijną dyrektywę ustawa o dostępności niektórych towarów i usług posługuje się z kolei pojęciem „osoba ze szczególnymi potrzebami”, co również jest pojęciem szerszym niż „niepełnosprawny”.
Kompleksowe ułatwienia dla niepełnosprawnych w innych krajach
Uzasadnienie do projektu ustawy podaje przykład Stanów Zjednoczonych, gdzie regulacje mające na celu ułatwienia dla niepełnosprawnych są uregulowane bardzo szeroko i kompleksowo . Dotyczą również kwestii takich jak rynek pracy, administracja samorządowa, transport publiczny i telekomunikacja. Ustawowe obowiązki obejmują przykładowo specjalny transport, godziny pracy dostosowane do potrzeb lub szczególne rozwiązania architektoniczne. Amerykańska legislacja w tym temacie jest regulowana przez cały szereg aktów prawnych.
Nieco inaczej wygląda prawo Wielkiej Brytanii, gdzie omawiane regulacje koncentrują się w jednej ustawie (Ustawa o równości, Equality Act). Szczególną cechą ustawodawstwa brytyjskiego jest bardzo szerokie zdefiniowanie niepełnosprawności, które obejmuje ok. 11 mln obywateli Zjednoczonego Królestwa. Wygląda na to, że unijna dyrektywa w jakimś stopniu czerpie inspiracje z Londynu.
Ustawa o dostępności niektórych towarów i usług – na kogo nakłada obowiązki
Ustawa o dostępności niektórych towarów i usług nakłada obowiązki (w zakresie oferowanych produktów) na:
- producentów,
- upoważnionych przedstawicieli,
- importerów,
- dystrybutorów
Obowiązki obejmą także usługodawców dostarczających niektóre usługi. Regulacje ustawowe nie będą jednak dotyczyć mikroprzedsiębiorców.
Ustawa o dostępności niektórych towarów i usług – zakres przedmiotowy
Największą nowością wydaje się obowiązek wyposażenia terminali samoobsługowych i czytników książek elektronicznych w generator syntezy mowy. Zmiany dotyczyć będą również:
- bankomatów,
- automatów biletowych,
- urządzeń do odprawy samoobsługowej,
- interaktywnych terminali samoobsługowych przeznaczonych do udzielania informacji
- urządzeń telekomunikacyjnych i audiowizualnych
Ułatwienia dla osób ze szczególnymi potrzebami obejmą ponadto całe sektory usług takich jak:
- telekomunikacja i audiowizualne usługi medialne
- bankowość detaliczna
- handel detaliczny
- książki elektroniczne
- transport osobowy w odniesieniu do m.in. stron internetowych, urządzeń mobilnych, biletów elektronicznych
Obowiązki po stronie przedsiębiorców
Ustawa nakłada szereg obowiązków na producentów, importerów, dystrybutorów i usługodawców (art. 23 – 32). Mówiąc ogólnie, przedsiębiorcy są zobowiązani do oferowania produktów zgodnych z wymogami ustawowymi , a także do spełniania określonych obowiązków dokumentacyjnych.
Ustawa o dostępności niektórych towarów i usług - nowe możliwości po stronie konsumentów
Przedsiębiorcy zostaną zobowiązani do utworzenia procedury reklamacyjnej w celu zagwarantowania konsumentom realizacji obowiązków ustawowych (art. 33-35 ustawy).
Reklamacja będzie mogła być złożona nie tylko w formie pisemnej ale również elektronicznie lub ustnie do protokołu danej jednostki gospodarczej. Przedsiębiorca zostanie zobligowany do udzielenia odpowiedzi w terminie 30 dni (lub 60 dni w szczególnie skomplikowanych przypadkach). Nieudzielenie wyczerpującej odpowiedzi w tym terminie zostanie potraktowane jak pozytywne rozpatrzenie reklamacji zgodnie z żądaniami klienta.
Należy jednocześnie podkreślić, że przepisów ustawy nie stosuje się do produktów wprowadzonych do obrotu przed dniem 28 czerwca 2025 r. Umożliwi to przedsiębiorcom przygotowanie odpowiednich procedur.
Projekt ustawy o dostępności niektórych towarów i usług