Czy bezpieczny kredyt 2% to manna z nieba? Mógłby się wydawać, że tak. Drogie kredyty, brak zdolności kredytowej, niedobór mieszkań – to sprawia, ze wiele osób musi tracić większość wynagrodzenia na opłatę za najem. Bezpieczny kredyt ma rozwiązać problemy. Rzeczywistość jest bardziej przyziemna.
- Bezpieczny kredyt 2%: wsparcie państwa przez pierwsze 10 lat, a nie cały okres kredytowania
- Bezpieczny kredyt 2% nie dla osób powyżej 45 lat
- Bezpieczny kredyt 2% nie przełamie braku zdolności kredytowej
- Wątpliwe ograniczenia blokujące dostęp do bezpiecznego kredytu 2%
- Opinia NBP: bezpieczny kredyt 2% podwyższy ceny mieszkań ale nie zwiększy ich dostępności
Bezpieczny kredyt 2%: wsparcie państwa przez pierwsze 10 lat, a nie cały okres kredytowania
Określenie „bezpieczny kredyt 2%” mogłoby sugerować przekonanie, ze państwowe dofinansowanie spłaty rat obowiązuje przez cały okres kredytowania. Niestety, ustawodawca przewiduje wsparcie tylko przez pierwsze 10 lat. Co później?
Po okresie 10 lat ze stopą 2% nastąpi przejście na stałe raty w sensie kwotowym jednak już bez państwowych dopłat. Strona gov.pl pokazuje pięć symulacji rat kredytu w ramach programu bezpieczny kredyt 2 procent. W czterech przypadkach na pięć stała rata po 10 latach jest wyższa niż pierwsza rata po dopłacie.
Należy podkreślić, że podobne symulacje zwykle są uproszczone, o kwestie bardziej szczegółowe dotyczące rat lepiej dopytać w banku, aby uniknąć rozczarowania po 10 latach bezpiecznego kredytu.
Bezpieczny kredyt 2% nie dla osób powyżej 45 lat
Banki zwykle stosują zasadę – im wyższy wiek kredytobiorcy hipotecznego, tym większe wymagania przy ocenie zdolności kredytowej. Rządowy projekt również stosuje taką regułę, jednak w wersji bardzo uproszczonej, co budzi wątpliwości konstytucyjne.
Projekt zakłada, że bezpieczny kredyt 2% nie jest dostępny dla osób powyżej 45 lat. Można by do tego dopisać ironiczne uzasadnienie – jeśli ktoś sobie nie poradził z kupnem mieszkania do wieku 45 lat, to lepiej, żeby wynajmował mieszkanie bez limitu.
Art. 32. Konstytucji RP przewiduje zasadę równości. Podobnie jak inne prawa i wolności obywatelskie, można tą zasadę ograniczyć ustawą, jeśli takie ograniczenie jest niezbędne, celowe i proporcjonalne. Czy zabranie dostępu do państwowego wsparcia po osiągnięciu danego wieku jest niezbędne? Na to pytanie każdy może odpowiedzieć we własnym zakresie.
Bezpieczny kredyt 2% nie przełamie braku zdolności kredytowej
W obecnych realiach ekonomicznych wiele osób straciło zdolność kredytową. Banki wymagają znacznych zarobków na zakup najtańszego mieszkania.
Jak podaje strona gov.pl:
„kredytobiorca musi posiadać zdolność kredytową adekwatną do kwoty kredytu, jaki chce uzyskać (…) Ocena zdolności kredytowej należy do banku kredytującego”.
Przytoczone zdania precyzują, że bezpieczny kredyt 2% nie zostanie przysłowiową gwiazdką z nieba dla wszystkich, którym banki odmawiały zdolności kredytowej.
Wątpliwe ograniczenia blokujące dostęp do bezpiecznego kredytu 2%
Bezpieczny kredyt 2% jest dostępny dla osoby, która „nie ma i nie miała mieszkania, domu ani spółdzielczego prawa do lokalu lub domu.”
Oznacza to, że jeśli ktoś w przeszłości był właścicielem np. mieszkania w mało atrakcyjnej lokalizacji i niskim standardzie, które później sprzedał za niewielką cenę, to traci szansę na bezpieczny kredyt 2%. Uzasadnienie takiego ograniczenia, z punktu widzenia postulatu sprawiedliwości społecznej, jest co najmniej wątpliwe.
Co więcej, takie ograniczenie rozciąga się również na osoby we wspólnym gospodarstwie domowym. To oznacza, że np. małżeństwo straci szansę na wspólny kredyt hipoteczny w ramach bezpiecznego kredytu 2%, jeśli jedno z małżonków było kiedyś właścicielem mieszkania lub domu.
Opinia NBP: bezpieczny kredyt 2% podwyższy ceny mieszkań ale nie zwiększy ich dostępności
Opinia NBP podkreśla, że kluczowe jest zwiększanie podaży mieszkań, czego w projekcie zabrakło. Co więcej, bezpieczny kredyt 2% przyczyni się do wzrostu cen mieszkań i ograniczy ich dostępność. Wbrew intencjom, na programie bezpieczny kredyt 2% skorzystają raczej bardziej zamożni niż mniej zamożni:
„Ze względu na fakt, że instrument „bezpieczny kredyt 2 proc.” wspierałby jedynie stronę popytową na rynku nieruchomości, jego wprowadzenie oddziaływałoby w kierunku wzrostu cen mieszkań (…) wiele niezamożnych gospodarstw domowych nie posiadałoby wystarczającej zdolności kredytowej, aby skorzystać ze wsparcia. Po drugie, zamożne gospodarstwa miałyby silny bodziec, by skorzystać z tego wsparcia, pomimo że byłyby w stanie zaciągnąć kredyt na warunkach rynkowych”.