Wzmocniona ochrona prawna kuratorów sądowych, dodatki specjalne, nowe zasady nadzoru i odpowiedzialności dyscyplinarnej. To najważniejsze zmiany, jakie wprowadza reforma dotycząca tego zawodu. Weszła ona weszła w życie 5 kwietnia.
- Kuratorom pomogą psychologowie
- Kuratorom pomogą adwokaci
- Kuratorzy tylko z obywatelstwem polskim
- Kuratorzy dostaną dodatki
- Kuratorzy muszą przestrzegać etyki
Wzmocnienie ochrony prawnej kuratorów sądowych, przyznanie dodatków specjalnych i zmiany w zasadach nadzoru oraz kwestiach dyscyplinarnych przewiduje m.in. obszerna nowelizacja ustawy o kuratorach sądowych reformująca kwestie związane z tym zawodem. Nowelizacja weszła w życie w środę 5 kwietnia i jest pierwszą poważną zmianą przepisów o kuratorach sądowych od ponad dwudziestu lat.
Kuratorom pomogą psychologowie
Ministerstwo Sprawiedliwości w związku z tą nowelizacją akcentowało zwłaszcza nowe zapisy odnoszące się pomocy psychologicznej dla kuratorów, a także bezpłatnej ochrony prawnej w postępowaniach karnych i cywilnych, w których kuratorzy uczestniczą.
Zmiany wprowadzają rozwiązanie, które ma umożliwić kuratorom sądowym uzyskanie potrzebnej pomocy psychologicznej. Zgodnie z nowelizacją pracodawca kuratora, czyli sąd rejonowy, ma zapewnić kuratorowi zawodowemu, na jego wniosek lub za jego zgodą, pomoc psychologiczną.
Kuratorom pomogą adwokaci
Nowe przepisy umożliwiają także kuratorowi sądowemu uzyskanie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego. Zwrot kosztów przysługiwać ma także kuratorowi, przeciwko któremu zostało wytoczone powództwo cywilne w związku z wykonywaniem czynności służbowych. Koszty takie zostaną również zwrócone kuratorowi społecznemu, który będzie mógł ubiegać się o to w sądzie rejonowym.
Kuratorzy tylko z obywatelstwem polskim
Wśród innych ważnych zmian wprowadzonych nowelizacją jednolicono zasady odbywania aplikacji kuratorskiej i przeprowadzania egzaminu kuratorskiego. Zgodnie z nowymi przepisami, kuratorem zawodowym może zostać osoba, która posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i wykształcenie wyższe magisterskie z zakresu: psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa albo studia z co najmniej jednej wymienionej dziedziny.
Prezes sądu okręgowego będzie zobowiązany do niezwłocznego złożenia propozycji pracy aplikantowi kuratorskiemu, kiedy zda on egzamin. Kuratora okręgowego będzie powoływać minister sprawiedliwości spośród kuratorów zawodowych zatrudnionych w danym okręgu sądowym albo „mając na względzie dobro kuratorskiej służby sądowej – spośród kuratorów zawodowych zatrudnionych poza tym okręgiem”.
Inne z przepisów odnoszą się do kadencyjności kierowników zespołów kuratorskich, lepszego wykorzystanie kadry kuratorskiej dzięki uelastycznieniu zasad przenoszenia i delegowania kuratorów między zespołami i sądami oraz wzrostu wysokości ryczałtów dla kuratorów zawodowych i społecznych.
Kuratorzy dostaną dodatki
Nowe przepisy regulują też kwestie związane z dodatkami funkcyjnymi. Przewidziano wprowadzenie dodatków w związku z prowadzeniem zajęć w ośrodku kuratorskim w formie miesięcznego ryczałtu. Kuratorowi zawodowemu może być też przyznany na czas określony dodatek specjalny do wysokości 40 proc. wynagrodzenia zasadniczego.
Nowelizacja wprowadziła też tytuł honorowy – dyplomowanego kuratora specjalisty. Przysługuje on kuratorowi posiadającemu co najmniej 20-letni okres pracy, w tym co najmniej 5-letni okres pracy jako kurator specjalista oraz znaczący dorobek zawodowy. Dzień 25 czerwca został ustanowiony świętem kuratorskiej służby sądowej.
Kuratorzy muszą przestrzegać etyki
Nowelizacja uregulowała zasady nadzoru administracyjnego nad kuratorską służbą sądową, a także wprowadziła zmiany w postępowaniach dyscyplinarnych kuratorów zawodowych. Przepisy rozszerzyły odpowiedzialność dyscyplinarną kuratora zawodowego o przesłankę nieprzestrzegania zasad etyki zawodowej. W katalogu kar przewidziano też nowy rodzaj kary – upomnienie, a usunięto z niego karę nagany z ostrzeżeniem. Zmiany dotyczą także sposobu powoływania rzecznika dyscyplinarnego kuratorów, którego wcześniej wybierało okręgowe zgromadzenie kuratorów spośród swoich członków. Zgodnie z nowelą, rzecznika powoływać ma prezes sądu okręgowego.
„Kuratorzy dostarczają sądowi ważnych informacji o swoich podopiecznych, pozwalając podjąć odpowiednie decyzje oraz przywracają człowieka społeczeństwu. Ponad 20 lat funkcjonowania dotychczasowej ustawy pokazało, że jest ona skutecznym narzędziem realizacji polityki państwa” – mówił w grudniu zeszłego roku, gdy zakończono prace legislacyjne nad nowelizacją, wiceminister sprawiedliwości Michał Woś.(PAP)
autor: Marcin Jabłoński
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 167 z późn. zm.)