Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2065 z 19 października 2022 r. w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych oraz zmiany dyrektywy 2000/31/WE (Akt o usługach cyfrowych; DSA – Digital Service Act) jest pierwszą na świecie regulacją cyfrową, która nakłada na branżę cyfrową w Unii Europejskiej odpowiedzialność za treści zamieszczane na platformach internetowych. Regulacja ta wzmacnia pozycję użytkowników wobec dostawców usług.
- Akt o usługach cyfrowych - DSA - tzw. Konstytucja internetu już obowiązuje
- Konsultacje Ministerstwa Cyfryzacji
- UKE koordynatorem do spraw usług cyfrowych
- Procedury pozasądowego rozstrzygania sporów z użytkownikami platform cyfrowych
- Priorytetowe traktowanie zgłoszeń dotyczących nielegalnych treści
- Odpowiedzialność za szkody
- Skarga na dostawców usług pośrednich
Akt o usługach cyfrowych - DSA - tzw. Konstytucja internetu już obowiązuje
Część przepisów DSA stosuje się od listopada 2022 r., ale ważnym terminem dla przedsiębiorców jest data 17 lutego 2024 r., od której to akt ten należy stosować w całości w państwach członkowskich UE. Tym samym w pełni wchodzi w życie tak zwana „konstytucja internetu”, regulując wszechstronnie obowiązki dostawców usług pośrednich:
- usług transmisji informacji przekazanych przez odbiorcę usługi lub zapewniania dostępu do sieci telekomunikacyjnej (m.in. punktów wymiany ruchu internetowego, telefonii internetowej, wirtualnych sieci prywatnych),
- usług cachingu (usług transmisji w sieci informacji przekazanych przez odbiorcę usługi, w tym automatycznego, pośredniego i krótkotrwałego przechowywania tej informacji, dokonywanego wyłącznie w celu usprawnienia późniejszej transmisji informacji na żądanie innych odbiorców - zapewniania sieci dostarczania treści, odwrotnych serwerów proxy lub serwerów proxy adaptacji treści),
- oraz usług hostingu (usług przechowywania informacji przekazanych przez odbiorcę usługi oraz na jego żądanie, web hostingu, usług przetwarzania w chmurze, a także wszelkich usług, w ramach których użytkownicy mają możliwość stworzenia profilu użytkownika czy też opublikowania posta/komentarza/opinii).
Akt o usługach cyfrowych znajdzie więc zastosowanie zwłaszcza w przypadku platform sprzedażowych czy społecznościowych.
Konsultacje Ministerstwa Cyfryzacji
Akt o usługach cyfrowych obowiązuje bez konieczności uchwalania w państwach członkowskich ustaw wdrażających nowe regulacje – pozostawiono tym państwom jednak pewien zakres swobody dotyczący kwestii, które w Polsce były przedmiotem konsultacji prowadzonych przez Ministerstwo Cyfryzacji w dniach 5-19 stycznia br. Wyniki tych konsultacji Ministerstwo przedstawiło w komunikacie z dnia 26 stycznia br. Swoje opinie wyraziło między innymi 13 izb gospodarczych (w tym Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej oraz Polska Izba Komunikacji Elektronicznej), organizacje pozarządowe, fundacje, organizacje prawno-autorskie, a także Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Urząd Komunikacji Elektronicznej oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Warto wyjaśnić, że zasadnicza część konsultowanych uregulowań odnosi się do usług świadczonych przez największych dostawców platform internetowych.
UKE koordynatorem do spraw usług cyfrowych
Na poziomie krajowym pozostawiono wyznaczenie organu pełniącego rolę koordynatora do spraw usług cyfrowych, to jest regulatora odpowiadającego za przestrzeganie przepisów Aktu o usługach cyfrowych w Polsce oraz nadanie mu odpowiednich uprawnień z tym związanych.
Rolę koordynatora do spraw usług cyfrowych ma pełnić Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. To jemu powierzone zostanie zadanie nadzorowania stosowania i - w razie potrzeby - egzekwowania omawianych przepisów. Założenie to poparli uczestnicy konsultacji – rozszerzanie kompetencji regulatora do spraw komunikacji jest zresztą „trendem” w innych państwach członkowskich, a umacnianie jego roli wydaje się naturalnym kierunkiem zmian.
Procedury pozasądowego rozstrzygania sporów z użytkownikami platform cyfrowych
Akt o usługach cyfrowych przewiduje możliwość wprowadzenia w państwach członkowskich procedur pozasądowego rozstrzygania sporów z udziałem użytkowników platform cyfrowych przez certyfikowane (w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez Prezesa UKE) organy. Branża proponuje w tym zakresie także m.in. rozwiązania oparte na idei samoregulacji, przy wykorzystaniu najlepszych doświadczeń z polskiego rynku, gdzie funkcjonują przecież uznane mechanizmy rozstrzygania sporów.
Priorytetowe traktowanie zgłoszeń dotyczących nielegalnych treści
Na dostawcach platform internetowych ciążył będzie obowiązek zapewnienia niezbędnych środków technicznych i organizacyjnych w celu zapewnienia priorytetowego traktowania zgłoszeń dotyczących nielegalnych treści, dokonywanych przez tak zwane zaufane podmioty sygnalizujące - działające w wyznaczonych dziedzinach, w których dysponują wiedzą ekspercką. W tym zakresie uczestnicy konsultacji wyrazili między innymi propozycję podziału i przypisania poszczególnym podmiotom sygnalizującym określonych obszarów tematycznych w zakresie nielegalnych treści (np. treści pornograficznych z udziałem nieletnich, treści naruszających prawo autorskie etc.), które powinny podlegać monitorowaniu przez te podmioty. Status podmiotu sygnalizującego nadawać będzie Prezes UKE.
Odpowiedzialność za szkody
Dostawca usług pośrednich będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą za szkody poniesione przez odbiorców usługi spowodowane naruszeniem przez niego obowiązków określonych w Akcie o usługach cyfrowych. W ramach konsultacji wyrażono jednak obawy związane między innymi z propozycją powierzenia Prezesowi UKE prawa wytaczania powództwa na rzecz poszkodowanego odbiorcy usługi.
Skarga na dostawców usług pośrednich
Odbiorcom usługi, ale także wszelkim podmiotom, organizacjom i zrzeszeniom upoważnionym do wykonywania w ich imieniu praw, przysługiwać będzie prawo do wniesienia skargi na dostawców usług pośrednich w związku z zarzucanym naruszeniem Aktu o usługach cyfrowych do Prezesa UKE. Uczestnicy konsultacji poruszyli kwestię procedury rozpatrywania skarg na tych dostawców poprzez zasygnalizowanie potrzeby rozstrzygnięcia czy właściwy organ ma zawsze obowiązek odpowiadania i wszczynania procedury na podstawie każdej skargi. Padły rekomendacje, by pozostawić organowi swobodę uznania w tym zakresie.
Dostawcy usług pośrednich w rozumieniu Aktu o usługach cyfrowych powinni śledzić proces wdrażania rozporządzenia – konieczne bowiem może okazać się dla nich wkrótce dostosowanie swoich regulaminów świadczenia usług do nowego stanu prawnego (przykładowo – w kontekście obowiązku uregulowania procedury zgłaszania przez użytkowników nielegalnych treści). Pełna treść opublikowanych wyników konsultacji jest dostępna pod adresem https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/wyniki-konsultacji-zalozen-wdrozenia-aktu-o-uslugach-cyfrowych-w-polsce.
Zgodnie z deklaracjami Ministerstwa Cyfryzacji, dalsze kroki w sprawie wdrożenia Aktu o usługach cyfrowych w Polsce będą na bieżąco publikowane na stronach internetowych tego ministerstwa.
Kinga Michałek, aplikantka radcowska