Projekt ustawy wprowadzający wakacje składkowe został oficjalnie przyjęty przez Radę Ministrów 19 marca 2024 r. i znajduje się już w Sejmie. Przejdźmy więc do przeanalizowania zasad nowego benefitu.
Kto kwalifikuje się na wakacje od ZUS?
Dostępność wakacji od ZUS, które wejdą w życie 1 października 2024 r., jest przewidziana dla osób:
- prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą,
- odprowadzających składki za nie więcej niż dziewięciu ubezpieczonych oraz
- uzyskujących maksymalne roczne przychody w wysokości 2 mln euro, czyli tzw. mikroprzedsiębiorców.
Co obejmuje zwolnienie – jakie ograniczenia i co ze składką zdrowotną?
W każdym roku kalendarzowym, przez jeden wybrany przez siebie miesiąc, przedsiębiorca może nie płacić składek na ubezpieczenia społeczne tj. ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe (jeśli podlega), a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.
Co ważne, zwolnienie te nie będzie miało wpływu na uprawnienie do zasiłku chorobowego, czy zmniejszenie stażu pracy, bowiem wszystkie te składki będą finansowane w ramach dotacji z budżetu państwa.
Niestety rząd pozostał przy swoim pierwotnym założeniu, że wakacje składkowe nie obejmą składki zdrowotnej, która jest stosunkowo największą bolączką (podobnie jak miesięczne zaliczki podatkowe) wśród wszystkich składek opłacanych przez przedsiębiorców.
Ograniczeniem też jest sytuacja, gdy dotychczasowa, zadeklarowana przez przedsiębiorcę podstawa wymiaru składek jest wyższa niż ryczałtowa na dany rok. Wówczas za miesiąc, w którym osoba korzystać będzie z projektowanego rozwiązania, finansowanie od strony państwa zredukowane będzie do najniższej, obowiązującej danego ubezpieczonego podstawy wymiaru.
Warte przypomnienia, iż w czasie stosowania ulgi, przedsiębiorca nie będzie musiał zawieszać własnej działalności, czyli nadal będzie mógł uzyskiwać z niej przychody.
Zwolnienie ma stanowić pomoc publiczną realizowaną w formule de minimis. Oznacza ta, że podmioty przekraczające ustalony limit pomocy nie będą mogły skorzystać z wakacji składkowych.
Wakacje dostępne mają być są również dla osób współpracujących na zasadach B2B, ale uwaga – poza osobami, które wykonują lub wykonywały w poprzednim roku kalendarzowym działalność na rzecz swoich byłych pracodawców. Zastrzeżenie takie ma zabiegać tzw. wypychaniu pracowników na samozatrudnienie. Oczywiście ograniczenie te nie dotyczy, jeśli usługi nie pokrywają się z czynnościami wykonywanymi wcześniej na etacie.
Co istotne wakacje dotyczą samego przedsiębiorcy, a nie dotyczą osób przez niego ubezpieczanych, np. pracowników.
To jak złożyć wniosek?
Wniosek o wakacje składkowe powinien być złożony przez przedsiębiorcę elektronicznie do ZUS, w miesiącu poprzedzającym miesiąc, który ma zostać objęty ulgą. Po upływie wakacyjnego miesiąca, obowiązki składkowe następować będą automatycznie i nie będzie wymagane nowe zgłoszenia. Pamiętać natomiast należy, że miesiąc w którym przedsiębiorca skorzysta z wakacji składkowych, nie zwalnia go od składania deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych.
A więc byle do października…
Obniżenie składek na ubezpieczenia społeczne dla przedsiębiorców wydaje się mieć pozytywny zamysł wsparcia biznesowej aktywności. Należy jednakże rzetelnie ocenić potencjalne korzyści tej inicjatywy.
Komentarz CRIDO
Nie można ukryć, że zmniejszenie obciążeń przedsiębiorców może stymulować powstawanie oraz utrzymywanie jednoosobowych działalności gospodarczych. Warto jednak zauważyć, że potencjalne oszczędności są istotnie ograniczane przez ogólne aspekty systemu obciążeń publiczno-prawnych. Średnia wartość pełnych składek społecznych, uwzględniając dobrowolną składkę chorobową, wynosi aktualnie 1 600,32 zł. Biorąc pod uwagę fakt, że niezapłacone składki na ZUS nie obniżą podstawy opodatkowania, skutkować będzie to koniecznością zapłacenia wyższego podatku. Podobny wpływ może być również w odniesieniu do składki zdrowotnej, która może być liczona od wyższej podstawy. Tym samym korzyść dla przedsiębiorców będzie niższa niż wskazane 1 600 zł.
Przyjęte zasady są bardziej restrykcyjne, niż proponowano jeszcze kilka miesięcy temu. Niemniej, warto docenić prostotę warunków umożliwiających skorzystanie z ulgi, eliminującą potencjalne problemy z interpretacją przepisów. Zastanawiające jest natomiast dlaczego zwolnienie nie obejmuje również składek zdrowotnych, których brak mógłby dodatkowo zwiększyć oszczędność dla przedsiębiorców.
Ostatecznie należy stwierdzić, że każde zmniejszenie zobowiązań publiczno-prawnych jest dobrym kierunkiem. Indywidualni przedsiębiorcy, tak jak i wszyscy podatnicy, powinni czerpać z wszelkich ulg jakie przewidują dla nich przepisy prawa.
Źródło: Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw – przebieg procesu legislacyjnego (druk sejmowy nr 275).
Agata Flisikowska, konsultant podatkowy w CRIDO
Michał Panek, menedżer w CRIDO