Po 1 lipca 2024 r. prosumenci będą mieli prawo pozostać przy rozliczaniu fotowoltaiki w systemie net-billing w oparciu o rynkową miesięczną cenę energii elektrycznej. Ale pojawi się też możliwość – poprzez złożenie stosownego oświadczenia sprzedawcy – zmiany sposobu rozliczeń energii z OZE na rozliczenie w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej obowiązującą w okresach rozliczenia niezbilansowania. Aby zachęcić jednak do zmiany systemu rozliczenia, nowe przepisy wprowadzą możliwość zwiększenia wartości zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną w okresie kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) do 30%.
- Rozliczanie prądu z OZE (w tym fotowoltaiki). Co się zmieni od 1 lipca 2024 r.?
- Pojawi się możliwość zmiany systemu rozliczeń energii elektrycznej z OZE (np. fotowoltaiki)
- Zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego
- Rozliczenie nadwyżek energii z systemu net-metering
- Korekta rynkowej ceny energii
- Rozliczanie energii w systemie net-blilling. Na czym polega?
- Skrócenie terminów trwania procedur instalacji OZE
- Przesunięcie wejścia w życie przepisów dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego OZE
- Wejście w życie nowych przepisów
Tak wynika z projektu nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, który przygotował 27 maja 2024 r. Minister Klimatu i Środowiska.
Rozliczanie prądu z OZE (w tym fotowoltaiki). Co się zmieni od 1 lipca 2024 r.?
Aktualnie obowiązujący art. 4b ust. 1 ustawy OZE przewiduje, że do dnia 30 czerwca 2024 r., wyliczenie wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci elektroenergetycznej przez prosumenta energii odnawialnej i prosumenta zbiorowego energii odnawialnej, zapisanej na depozycie prosumenckim, odbywa się według rynkowej miesięcznej ceny energii elektrycznej (RCEm). Natomiast od dnia 1 lipca 2024 r. wartość tej energii będzie wyliczana w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej (RCE).
Aby zwiększyć opłacalność rozliczeń prosumentów w systemie net-billing Minister Klimatu i Środowiska zaproponował w omawianym projekcie ustawy modyfikację ww. przepisów w ustawie OZE, polegającą na możliwości dalszego rozliczania w oparciu o RCEm prosumentów, którzy byli w ten sposób rozliczani przed dniem 1 lipca 2024 r.
Pojawi się możliwość zmiany systemu rozliczeń energii elektrycznej z OZE (np. fotowoltaiki)
Prosumenci będą jednak mogli, składając oświadczenie sprzedawcy, zmienić sposób rozliczeń na rozliczenie w oparciu o rynkową cenę energii elektrycznej obowiązującą w okresach rozliczenia niezbilansowania.
Zachętą do zmiany systemu rozliczenia będzie możliwość zwiększenia wartości zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną w okresie kolejnych 12 miesięcy (tzw. nadpłaty) do 30%.
Ale gdy prosument zdecyduje się nadal stosować dotychczasowy sposób rozliczeń, wysokość zwrotu jego nadpłaty nie ulegnie podwyższeniu i jak dotychczas będzie wynosić do 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty.
Zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego
Ponadto omawiana nowelizacja ma wprowadzić w art. 4c w ust 4 ustawy OZE zmianę mechanizmu rozliczeń prosumentów w systemie net-billing poprzez zwiększenie wartości depozytu prosumenckiego dotyczącego danego miesiąca kalendarzowego o współczynnik korekcyjny 1,23 i jej przyporządkowanie do konta prosumenckiego w kolejnym miesiącu kalendarzowym.
Skutkiem tej zmiany będzie wzrost opłacalności rozliczeń w systemie net-billing, poprzez zmniejszenie różnicy między rynkową ceną energii dla prosumenta energii odnawialnej, a oferowaną stawką z taryfy operatora.
Wyżej opisane zmiany nie będą miały wpływu na pozostałych odbiorców energii, gdyż dotyczą rozliczeń prosumenta ze spółką obrotu za wprowadzoną przez niego do sieci elektroenergetycznej energię elektryczną i pobraną przez niego z sieci w czasie, gdy mikroinstalacja jej nie wytwarza.
MKiŚ wskazuje, że na podstawie art. 4 ust. 6 pkt 6 ustawy OZE, po upływie 12 miesięcy od przypisania danej kwoty środków do depozytu prosumenckiego niewykorzystane przez prosumenta środki umarza się.
Rozliczenie nadwyżek energii z systemu net-metering
Dodatkowo, z powodu braku jednoznacznego sposobu rozliczenia nadwyżek energii z systemu net-metering proponuje się wprowadzenie zmiany art. 4c ust. 9 ustawy OZE. Zgodnie z propozycją zawartą w projekcie, w przypadku zmiany systemu rozliczania wprowadzonej energii do sieci, do konta prosumenta zostanie doliczona wartość energii elektrycznej wytworzonej i niezużytej przez prosumenta energii odnawialnej lub prosumenta zbiorowego energii odnawialnej, który korzystał z rozliczenia w systemie net-metering. Wartość tej energii będzie ustalana na podstawie średniej miesięcznej ceny rynkowej obowiązującej dla miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym prosument kończy rozliczanie się w oparciu o system rozliczeń net-metering. Uregulowanie tej kwestii pozwoli na sprawiedliwą zmianę systemu rozliczania.
Korygowanie danych pomiarowych w związku z rozliczeniem ceny RCEm jest możliwe przez kolejnych 12 miesięcy po miesiącu rozliczanym. Zmiana progu takiej korekcji z 0,1% do 2% będzie skutkować zmniejszeniem koniecznych korekt rozliczeń, a co za tym idzie zmniejszeniem kosztów rozliczania prosumentów działających w systemie net-billingu.
Korekta rynkowej ceny energii
Z powodu problemu podnoszonego przez spółki obrotu nowelizacja zakłada wprowadzenie modyfikacji w Art. 11y ust. 1 ustawy Prawo Energetyczne w zakresie korekty rynkowej ceny energii. Zgodnie z zaproponowaną zmianą, w przypadku zmiany danych wykorzystywanych do ustalenia cen energii elektrycznej, wynikającej z korekt przekazywanych przez operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych lub inne podmioty, oblicza się skorygowaną wartość tych cen. Skorygowana cena zostaje obliczona, jeśli różnica między nią a poprzednio obliczoną ceną wynosi więcej niż 2%. Zastosowanie tej modyfikacji w przepisach znacznie pozwoli wyeliminować problem z korektą faktur prosumenckich.
Rozliczanie energii w systemie net-blilling. Na czym polega?
System rozliczeń energii z OZE net billing polega na tym, że prosument sprzedaje nadwyżki wyprodukowanej przez siebie energii, a w razie potrzeby ją kupuje. Nie dostaje on jednak pieniędzy do ręki, a rozliczenia następują za pośrednictwem konta prosumenckiego, z którego następuje zakup energii.
Net billing zastąpił net metering, oparty na systemie opustów. Zgodnie z poprzednią metodą, prosument rozliczał się z energii ilościowo. Za jedną jednostkę energii wprowadzoną do sieci mógł pobrać za darmo 0,8. Przy większych instalacjach stosunek ten wynosił 1 do 0,7.
Skrócenie terminów trwania procedur instalacji OZE
Omawiana nowelizacja przewiduje ponadto skrócenie terminów trwania procedur dla instalacji i projektów dla wybranych źródeł OZE, ze szczególnym uwzględnieniem montowanych na dachach budynków paneli fotowoltaicznych i położonych na tym samym terenie magazynów energii, pomp ciepła, urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji OZE oraz remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy instalacji OZE.
Zmiany w zakresie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2023 r. poz. 682, z późn. zm.):
Nowelizacja ma wprowadzić 30-dniowy termin na wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę w przedmiocie robót budowlanych:
- polegających na budowie montowanych na budynku instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystujących do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW i położonych na tym samym terenie magazynów energii elektrycznej o pojemności nominalnej większej niż 20 kWh;
- wynikających z remontu, odbudowy, przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy urządzeń i instalacji niezbędnych do przyłączenia do sieci danej instalacji odnawialnego źródła energii i położonych na tym samym terenie magazynów energii elektrycznej o pojemności nominalnej większej niż 20 kWh.
Zmiany w zakresie ustawy – Prawo energetyczne:
Nowelizacja ma wprowadzić 45-dniowy termin na wydanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej dla montowanych na budynku instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystujących do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego i położonych na tym samym terenie magazynów energii elektrycznej oraz 30-dniowy termin na wydanie warunków przyłączenia do sieci ciepłowniczej dla pomp ciepła o mocy do 50 MW.
Regulacje dotyczące przyłączania do sieci elektroenergetycznej ww. instalacji zaliczanych do IV, V i VI grupy przyłączeniowej pozostaną bez zmian.
Ponadto nowelizacja ma wprowadzić 30-dniowy termin na wydanie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej lub koncesji na wytwarzanie ciepła lub koncesji na magazynowanie energii elektrycznej dla:
- montowanych na budynku instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystujących do wytwarzania energii energię promieniowania słonecznego o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW lub położonych na tym samym terenie magazynów energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 10 MW;
- pomp ciepła o mocy zainstalowanej cieplnej przekraczającej 5 MW.
Wyżej wskazane terminy dotyczą okresów rozpatrywania spraw, do których nie włącza się np. wezwań do uzupełnień dokumentów przez wnioskodawców czy odwołania.
Przesunięcie wejścia w życie przepisów dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego OZE
Nowelizacja przewiduje też przesunięcie wejścia w życie przepisów dotyczących instytucji prosumenta wirtualnego energii odnawialnej do 2 lipca 2025 roku. W OSR wskazano, że analogiczne przesunięcie należy wprowadzić odnośnie art. 6g ustawy wiatrakowej. Ten z kolei odnosi się do przeznaczania przez inwestora co najmniej 10 proc. mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej do objęcia przez mieszkańców gminy na 15 lat w formie prosumentów wirtualnych.
Wejście w życie nowych przepisów
Omawiane zmiany mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Jednak omawiana nowelizacja nie weszła w życie przed 1 lipca 2024 r. W dniu 11 lipca 2024 r. ministra klimatu Paulina Hennig-Kloska poinformowała na konferencji prasowej, że zakończył się proces konsultacji tego projektu. Wskazała, że projekt spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem ze strony samych prosumentów i większych uczestników rynku. "Teraz trafi z powrotem na Komitet Stały Rady Ministrów i wierzę, że w trybie +powakacyjnym+ będziemy pracować nad nią w parlamencie" - stwierdziła ministra Paulina Hennig-Kloska.
Jednocześnie przypomniała, projektowane przepisy mają dać niektórym prosumentom - rozliczającym się dziś w systemie net-billingu możliwość zmiany sposobu rozliczania i przejście ze średnich miesięcznych cen rynkowych na rynkowe ceny godzinowe energii elektrycznej. "Ci, którzy przejdą na rozliczenia bardziej rynkowe, rozliczenia godzinowe otrzymają od nas bonus - zamiast dotychczasowych 20 proc. otrzymają 30 proc. zwrotu niewykorzystanych przez prosumenta środków za wprowadzoną do sieci energię elektryczną" - podkreśliła Hennig-Kloska.
Przypomniała też, że projektowane przepisy przewidują doliczenie podatku VAT do ceny energii, którą oddają do sieci prosumenci korzystający z net-billingu czyli wszyscy, którzy zainstalowali fotowoltaikę po 1 kwietnia 2022 r. Obecnie oddają oni energię po cenie netto, a za tę pobraną z sieci płacą cenę brutto, z VAT.
"Cena po przyjęciu ustawy za wprowadzoną energię elektryczną do sieci, którą otrzyma prosument będzie mniej więcej o 1/4 wyższa. Depozyt zgromadzony przez prosumenta odprowadzony do sieci będziemy przeliczać o wskaźnik 1,23 (23 proc. VAT - PAP), by wyrównać tę niesprawiedliwość, która funkcjonowała w systemie" - podkreśliła Hennig-Kloska.
Źródło: Projekt (z 27 maja 2024 r.) ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (nr z wykazu UD 41) – opublikowany 4 czerwca 2024 r.