W dniu 1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa z 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta wprowadziła do ustawy o rencie socjalnej nowe świadczenie tj. dodatek dopełniający. Dodatek ten przysługuje osobom uprawnionym do renty socjalnej, które spełniają jednocześnie dodatkowy warunek tj. posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Aby dostać dodatek trzeba złożyć wniosek na druku EDD-SOC - choć nie każdy ma taki obowiązek. Kwota dodatku wynosi 2520 zł brutto (za styczeń i luty 2025 r.). Przepisy przewidują też coroczną waloryzację dodatku dopełniającego od dnia 1 marca. I tak od marca 2025 r. kwota tego dodatku wzrosła do 2610,72 zł brutto. Pierwszy raz ów dodatek będzie wypłacony (razem z rentą socjalną) w maju 2025 r. z wyrównaniem od stycznia bieżącego roku. Przyznanie przez ZUS dodatku dopełniającego skutkuje wstrzymaniem świadczenia 500 plus dla niesamodzielnych.
- Dodatek dopełniający do renty socjalnej - dla kogo
- Kto nie musi złożyć wniosku EDD-SOC?
- Wysokość dodatku dopełniającego: brutto - netto
- W przypadku obniżenia renty socjalnej proporcjonalnie będzie obniżony dodatek dopełniający
- Maksymalna kwota łączna (renty i dodatku) w przypadku zbiegu z innymi świadczeniami
- Kiedy dodatek dopełniający będzie zawieszony lub zmniejszony?
- Czy dodatek dopełniający ma wpływ na inne świadczenia
- Wypłata z Funduszu Solidarnościowego
- Pierwsza wypłata dodatku dopełniającego w maju 2025 r.
Dodatek dopełniający do renty socjalnej - dla kogo
Dodatek dopełniający przysługuje osobom uprawnionym do renty socjalnej, które posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.
Zgodnie z nową ustawą dodatek dopełniający jest przyznawany na wniosek osoby ubiegającej się o ten dodatek lub jej przedstawiciela ustawowego, a także na wniosek innej osoby, kierownika ośrodka pomocy społecznej albo dyrektora centrum usług społecznych, działających za zgodą osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Wniosek o dodatek dopełniający do renty socjalnej (EDD-SOC) jest dostępny od 1 stycznia 2025 roku na stronie internetowej zus.pl i w każdej placówce ZUS-u.
Ustawa zawiera elementy, które muszą znaleźć się we wniosku o dodatek oraz dokumenty, które należy do niego dołączyć.
Wniosek o dodatek dopełniający zawierać musi:
1) dane osoby ubiegającej się o dodatek dopełniający:
a) imię i nazwisko,
b) datę urodzenia,
c) numer PESEL albo, jeżeli nie nadano tego numeru, serię i numer dowodu osobistego lub numer paszportu,
d) adres miejsca zamieszkania,
e) adres miejsca pobytu lub ostatniego miejsca zamieszkania – w przypadku osoby nieposiadającej adresu miejsca zamieszkania,
f) adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres miejsca zamieszkania;
2) podpis osoby ubiegającej się o dodatek dopełniający lub jej przedstawiciela ustawowego albo pełnomocnika.
Do wniosku należy dołączyć:
1) zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza leczącego nie wcześniej niż miesiąc przed dniem złożenia wniosku;
2) posiadaną dokumentację medyczną z przebiegu leczenia.
- Wniosek o dodatek (druk EDD-SOC) powinny złożyć te osoby, które w tym dniu miały prawo do renty socjalnej, ale nie posiadały orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Do formularza należy dołączyć zaświadczenie o stanie zdrowia, które powinno być wystawione przez lekarza na druku OL-9, nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku - informuje Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie podlaskim.
Ustalenie uprawnienia do dodatku dopełniającego, jego wypłata, odmowa wypłaty i wstrzymanie wypłaty będą odbywały się na takich zasadach, jak w przypadku renty socjalnej.
W ustawie przewidziano ponadto, że dla celów ustalania uprawnień do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych oraz ustalania wysokości tych świadczeń, dodatek dopełniający będzie uwzględniany na tych samych zasadach jak renta socjalna. Jednocześnie wprowadzono zastrzeżenie, że reguła ta nie będzie miała zastosowania do świadczenia wspierającego, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429 i 2760), którego wysokość jest uzależniona od wysokości renty socjalnej.
Kto nie musi złożyć wniosku EDD-SOC?
Omawiana nowelizacja w przepisach przejściowych i dostosowujących stanowi, że
1) przyznanie dodatku dopełniającego, osobie pobierającej rentę socjalną, która w dniu wejścia w życie ustawy ma orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji, będzie następowało z urzędu i nie będzie wymagało wydania decyzji (Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekaże osobie informację o przyznaniu dodatku dopełniającego, a także udostępni tą informację na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych);
2) w przypadku gdy osoba pobierająca rentę socjalną nie ma w dniu wejścia w życie ustawy orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji, dodatek dopełniający będzie przysługiwał na jej wniosek, o ile osoba ta uzyska orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Potwierdza to rzecznik ZUS Wojciech Dąbrówka: W przypadku osób, które w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej, czyli 1 stycznia 2025 r., miały orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji ZUS przyzna ten dodatek z urzędu, bez konieczności składania wniosku. Pozostałe osoby są zobowiązane do złożenia wniosku.
ZUS informuje ponadto, że osoby, którym ZUS przyzna dodatek dopełniający z urzędu, otrzymają wyrównanie tego dodatku od 1 stycznia 2025 r.
Natomiast osobom, które złożą wniosek o dodatek dopełniający, zostanie on przyznany od miesiąca złożenia wniosku, nie wcześniej niż od 1 stycznia 2025 r.
Wysokość dodatku dopełniającego: brutto - netto
Dodatek dopełniający wynosił w styczniu i lutym 2025 roku 2520 zł brutto miesięcznie. Dodatek ten podlega corocznej waloryzacji. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 14 lutego 2025 r. (opublikowanym w Monitorze Polskim z 18 lutego 2025 r., poz. 133), od dnia 1 marca 2025 r. kwota dodatku dopełniającego przysługującego osobie uprawnionej do renty socjalnej, będącej całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, wynosi 2610,72 zł brutto.
Renta socjalna wraz z dodatkiem dopełniającym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz oskładkowaniu składką na ubezpieczenie zdrowotne na ogólnych zasadach obowiązujących dla świadczeń emerytalno-rentowych.
A zatem przed wypłatą ZUS będzie potrącał z kwoty brutto dodatku 12% zaliczki na podatek PIT i 9% składki zdrowotnej.
Można więc wyliczyć kwotę netto tego dodatku.
Za styczeń i luty 2025 r. jest należna kwota brutto 2520 zł - 226,8 zł (składka zdrowotna) - 302,4 zł (zaliczka na podatek) = 1990,80 zł netto (do wypłaty).
Za marzec 2025 r. i kolejne miesiące (do lutego 2026 r.) jest należna kwota brutto 2610,72 zł - 234,96 zł (składka zdrowotna) - 313,29 zł (zaliczka na podatek) = 2062,47 zł netto (do wypłaty).
Dodatek dopełniający podlega też potrąceniom i postępowaniu egzekucyjnemu na takich samych zasadach jak renta socjalna.
W przypadku obniżenia renty socjalnej proporcjonalnie będzie obniżony dodatek dopełniający
Omawiana nowelizacja stanowi, że w przypadku obniżenia renty socjalnej z powodu zbiegu uprawnień z uprawnieniem do renty rodzinnej lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, kwota dodatku dopełniającego ulegnie obniżeniu o taki sam procent, o jaki obniżono rentę socjalną.
Rzecznik ZUS informuje, że w przypadku wystąpienia zbiegu uprawnień do renty socjalnej oraz renty rodzinnej kwota renty socjalnej zostanie obniżona w taki sposób, aby łączna suma obu świadczeń nie przekraczała 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, który to limit od 1 marca 2025 r. wynosi 5636,73 zł brutto (wcześniej limit ten wynosił 5342,88 zł).
A gdy renta socjalna przed 1 stycznia 2025 r. nie przysługiwała z uwagi na to, że renta rodzinna przekraczała 200 % kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, prawo do renty socjalnej może zostać ponownie ustalone jeśli osoba uprawniona zgłosi wniosek w tej sprawie.
Trzeba też wiedzieć, że kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a więc 178,10 zł (do 28 lutego 2025 r.) i 187,89 zł - od 1 marca 2025 r.
W przypadku obniżenia renty socjalnej z powyższych powodów kwota dodatku dopełniającego zostanie pomniejszona o ten sam procent, o jaki obniżono rentę socjalną. Natomiast jeśli kwota renty rodzinnej przekroczy 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, zarówno renta socjalna, jak i dodatek dopełniający nie będą przysługiwały.
ZUS informuje ponadto, że przyznanie dodatku dopełniającego wiąże się z wstrzymaniem świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, znanego jako 500+ dla osób niesamodzielnych.
Maksymalna kwota łączna (renty i dodatku) w przypadku zbiegu z innymi świadczeniami
W ustawie podwyższono również maksymalną kwotę łączną, jaką osoba może otrzymać w przypadku wystąpienia zbiegu renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej lub świadczeniem pieniężnym przyznanym na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia - z 200 % do 300% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Kiedy dodatek dopełniający będzie zawieszony lub zmniejszony?
W ustawie przewidziano, że prawo do dodatku dopełniającego, podobnie jak ma to miejsce w aktualnym stanie prawnym w odniesieniu do renty socjalnej, ulegnie zawieszeniu lub zmniejszeniu w razie osiągnięcia przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w art. 104 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
W przypadku, gdy prawo do renty socjalnej zostanie zmniejszone lub zawieszone w wyniku przekroczenia określonego progów przychodu (70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia), to dodatek dopełniający również ulegnie zmniejszeniu lub zawieszeniu. Od 1 marca do 31 maja 2025 r. limity te wynoszą odpowiednio 5 934,10 zł brutto oraz 11 020,40 zł brutto.
Czy dodatek dopełniający ma wpływ na inne świadczenia
- Dodatek dopełniający wypłacany przy rencie socjalnej wpłynie na prawo i wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. W związku z tym przyznanie dodatku dopełniającego skutkuje wstrzymaniem świadczenia 500 plus dla niesamodzielnych. Wyrównanie zostanie pomniejszone o nadpłacone od stycznia 2025 roku świadczenie 500 plus. Ponadto dodatek dopełniający będzie miał również wpływ na prawo i wysokość tzw. 14. emerytury - wyjaśnia Katarzyna Krupicka regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego.
Wypłata z Funduszu Solidarnościowego
Dodatek dopełniający, podobnie jak renta socjalna, odsetki za opóźnienia w wypłacie renty socjalnej, zasiłek pogrzebowy oraz koszty ich obsługi, będzie finansowany ze środków Funduszu Solidarnościowego, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 296, 863 i 1089). Koszt obsługi wypłaty dodatku dopełniającego będzie wynosił 0,5% kwoty przeznaczonej na jego wypłatę.
W postępowaniu w sprawach o dodatek dopełniający, podobnie jak ma to miejsce w sprawach o renty socjalne, zastosowanie będą miały przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa będzie stanowiła inaczej.
W konsekwencji powyższych zmian wprowadzone zostały odpowiednie zmiany w: ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawie z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym oraz ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów.
Pierwsza wypłata dodatku dopełniającego w maju 2025 r.
Omawiana nowelizacja w przepisach przejściowych i dostosowujących stanowi, że pierwsza wypłata dodatku dopełniającego nastąpi w maju 2025 r. w terminach płatności rent socjalnych (w wyrównaniem od dnia 1 stycznia 2025 r.).
W dniu 23 maja 2025 r. ZUS poinformował, że dodatek ten otrzymało już ponad 133,6 tys. osób. ZUS wypłacił im przeszło 1,7 mld zł.
Natomiast w przypadku osób pobierających rentę socjalną, które uzyskają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji po 1 stycznia 2025 r. dodatek ZUS przyzna od miesiąca, w którym spełnią warunki do jego otrzymania, najwcześniej od miesiąca złożenia wniosku. W takich przypadkach wypłata dodatku dopełniającego nastąpi w terminie płatności renty socjalnej, nie wcześniej niż od maja 2025 r. z wyrównaniem od miesiąca złożenia wniosku.
Natomiast w przypadku wypłaty dodatku dopełniającego, z wyrównaniem osobie, której za okres wyrównania wypłacono świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. z 2024 r. poz. 256), dodatek dopełniający będzie wypłacany po potrąceniu kwoty wypłaconego świadczenia uzupełniającego.
Omawiana ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.
Podstawa prawna:
- ustawa z 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw z 2024 r. poz. 1615).
- Komunikat Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 14 lutego 2025 r. w sprawie kwoty dodatku dopełniającego (M.P. 2025 poz. 133).