Dodatek emerytalno-rentowy dla ojców nie tylko dla matek. Wielki przełom w interpretacji przepisów [wyrok TSUE]

• Wyrok TSUE: dodatek emerytalno-rentowy dla ojców nie tylko dla matek. Wielki przełom w interpretacji przepisów
• Dyrektywa Rady z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego
• Dodatek do emerytury i renty dla ojców i matek
• Wyrok TSUE: sentencja

Wyrok TSUE: dodatek emerytalno-rentowy dla ojców nie tylko dla matek. Wielki przełom w interpretacji przepisów

Wyrok TSUE z dnia 15 maja 2025 r. odnosi się do zagadnień z szeroko rozumianej pomocy społecznej, a konkretnie do przepisów dyrektywy 79/7/EWG w zakresie równości traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Chodzi konkretnie o art. 4 ust. 1 i 2 , art. 7 ust. 1 ww. Głowna teza jaką można wysnuć, na tle tej konkretnej, rozpatrywanej przez TSUE sprawy jest to, że ustawodawstwo krajowe przewidujące dodatek do świadczenia emerytalno-rentowego przyznawany kobietom pobierającym składkowe świadczenie emerytalne i mającym jedno lub większą liczbę dzieci biologicznych lub przysposobionych, skoro istnie to prawo powinno też dawać możliwość przyznania tego dodatku mężczyznom z zastrzeżeniem spełnienia dodatkowych warunków. W innym przypadku będzie istniała dyskryminacja bezpośrednia ze względu na płeć. TSUE wydał wyrok w sprawach połączonych C‑623/23 [Melbán]i i C‑626/23 [Sergamo].

Dyrektywa Rady z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego

W sprawach zapadł wyrok co interpretacji dyrektywy Rady 79/7/EWG dotyczącej równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Wnioski o wydanie orzeczenia zostały złożone w kontekście dwóch sporów w Hiszpanii, w których ojcom dzieci odmówiono przyznania dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego ze względu na dodatkowe warunki nałożone na mężczyzn.

Sprawach w szczególności poruszane są kwestie związane z ochroną osób aktywnych zawodowo a później emerytów w kontekście dodatkowych uprawnień w związku z rodzicielstwem. W wyroku dokonano szczegółowej analizy prawa UE, jak i prawa hiszpańskiego. W szczególności sędziowie analizują w jakim stopniu prawo krajowe jest zgodne z unijnymi regulacjami i zasadą równości płci. Przyznawanie dodatku do świadczeń emerytalno-rentowych w Hiszpanii, którego celem jest zmniejszenie różnicy świadczeń między kobietami a mężczyznami było wątpliwie na tle kryteriów ustalanych dla kobiet (matek) i mężczyzn (ojców).

W sprawie (sprawach) trzeba było więc dokonać analizy różnicowania tych warunków. Wyszło, że korzystniejsze warunki były dla kobiet, które z racji społecznej sytuacji otrzymują dodatek bez dodatkowych wymogów. Sąd odsyłający zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z pytaniami prejudycjalnymi, mając na celu wyjaśnienie, czy zawarte w hiszpańskiej zmienionej ustawie rozwiązania, które faworyzują kobiety, są zgodne z unijną dyrektywą 79/7/EWG i czy gwarantującą równe traktowanie bez względu na płeć.

Dodatek do emerytury i renty dla ojców i matek

W wyroku możemy wyczytać, że dodatek do emerytury czy renty miałby rekompensować finansowe konsekwencje związane z główną rolą kobiet w wychowywaniu dzieci, ale jednocześnie pojawia się pytanie, czy taki mechanizm faktycznie przyczynia się do zmniejszenia luki płciowej w świadczeniach emerytalnych. Sąd zastanawia się również, jakie mogłyby być skutki prawne, gdyby Trybunał uznał, że przepisy krajowe naruszają zasadę równego traktowania, zwłaszcza w kontekście przyznawania dodatku wyłącznie na korzyść rodzica pobierającego niższe świadczenie czy przy różnych warunkach dotyczących okresu nieskładkowego. W konsekwencji omawiane w wyroku (dość szczegółowo) zagadnienie nie tylko dotyczy interpretacji przepisów krajowych, ale ma również szerszy wymiar w rozumieniu, jak unijne normy mają być stosowane w przypadkach nierówności płciowych oraz jak można je umiejscowić w systemie prawa społecznego.

Wyrok TSUE: sentencja

Z sentencji wyroku TSUE możemy wyczytać, że dyrektywę Rady 79/7/EWG z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego, w szczególności jej art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. b) w świetle art. 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, należy interpretować w ten sposób, że:

• stoi ona na przeszkodzie uregulowaniom krajowym, na mocy których, w celu zmniejszenia luki płciowej w zakresie świadczeń z zabezpieczenia społecznego wynikającej z wychowywania dzieci, dodatek do świadczeń emerytalno-rentowych jest przyznawany kobietom pobierającym składkowe świadczenie emerytalne i mającym jedno lub większą liczbę dzieci, podczas gdy przyznanie tego dodatku mężczyznom znajdującym się w identycznej sytuacji jest uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków dotyczących tego, czy ich kariera zawodowa została przerwana lub ucierpiała w związku z narodzinami lub przysposobieniem ich dzieci.
• nie stoi ona na przeszkodzie temu, by w przypadku gdy oddalono wniosek o przyznanie dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego złożony przez ojca na podstawie uregulowań krajowych uznanych za stwarzające bezpośrednią dyskryminację ze względu na płeć w rozumieniu tej dyrektywy i gdy w związku z tym należy przyznać ten dodatek ojcu na podstawie warunków mających zastosowanie do matek, takie przyznanie pociągało za sobą odebranie dodatku do świadczenia emerytalno-rentowego już przyznanego matce, ponieważ zgodnie z tym przepisem wspomniany dodatek może zostać przyznany jedynie temu z rodziców, które otrzymuje świadczenie emerytalne w niższej kwocie, a rodzicem tym jest ojciec.