Ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości - co do zasady - nie będzie wymagało wydania decyzji przez ZUS - jeżeli zasiłek pogrzebowy przysługuje w kwocie 4000 zł niezależnie od kwoty poniesionych kosztów pogrzebu (od 1 stycznia 2026 r. będzie to kwota 7000 zł), tj. gdy koszty te poniosła jedna osoba – członek rodziny zmarłego. Tak wynika z założeń projektu deregulacyjnego dot. ustawy emerytalnej, nad którym pracuje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Propozycja zakłada też skrócenie terminu wypłaty zasiłku do 14 dni.
- 7000 zł zasiłku pogrzebowego od 2026 r.
- Kolejne zmiany w zasiłku pogrzebowym - formalności i termin wypłaty
- Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
7000 zł zasiłku pogrzebowego od 2026 r.
Warto przypomnieć, że od 1 stycznia 2026 r. zasiłek pogrzebowy wzrośnie z 4 tys. do 7 tys. zł. Nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przygotowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, a na początku czerwca podpisał ją prezydent Andrzej Duda.
Kolejne zmiany w zasiłku pogrzebowym - formalności i termin wypłaty
W dniu 16 czerwca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu pojawiły się założenia projektu deregulacyjnego tzw. ustawy emerytalnej, który zmienia zasady wypłaty zasiłku pogrzebowego.
Jak jest obecnie
W obecnym stanie prawnym ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą emerytalną”, nie zawiera szczególnych przepisów odnoszących się do wydawania decyzji w sprawie zasiłku pogrzebowego oraz zasad wypłaty tego zasiłku.
Ustawa emerytalna nie reguluje także możliwości pośrednictwa zakładów pogrzebowych przy składaniu wniosku o zasiłek pogrzebowy. Praktyka przyjęta przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) polega na dopuszczeniu możliwości występowania zakładów pogrzebowych w imieniu swoich klientów, na podstawie udzielonego przez nich upoważnienia, do ZUS w sprawie wypłaty zasiłku pogrzebowego zakładowi pogrzebowemu za udzielone usługi. ZUS przyjął ten tryb wyjątkowo, tylko w odniesieniu do wniosków składanych przez członków rodziny. Zdaniem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej konieczne jest zatem uregulowanie tej kwestii w ustawie emerytalnej.
Aktualnie - na podstawie art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej termin na wypłatę zasiłku pogrzebowego wynosi 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do stwierdzenia uprawnień do zasiłku.
Zdaniem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, z uwagi na to, że zasiłek pogrzebowy wypłacany jest w szczególnych okolicznościach, z powodu śmierci osoby bliskiej, a organizacja pochówku łączy się z koniecznością pokrycia jego kosztów - należy wprowadzić do ustawy emerytalnej krótszy termin na wypłatę tego świadczenia.
Jakie zmiany proponuje MRPiPS
Zasiłek bez decyzji ZUS
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które przygotowuje omawiany projekt nowelizacji ustawy emerytalnej, chce wprowadzić nowe przepisy, w myśl których - co do zasady - ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości nie będzie wymagało wydania decyzji przez ZUS.
Jednak zgodnie z przyjętym wyjątkiem decyzja taka będzie wydawana w razie poniesienia kosztów pogrzebu przez:
1) więcej niż jedną osobę lub podmiot (pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związek wyznaniowy), tj. gdy zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te osoby lub podmioty – proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu,
2) inną osobę niż członek rodziny, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku wyznaniowego, tj. gdy zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu (nie wyższej niż określona w art. 80).
Ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego nie będzie zatem wymagało wydania przez ZUS decyzji, jeżeli zasiłek pogrzebowy przysługuje w kwocie 4000 zł niezależnie od kwoty poniesionych kosztów pogrzebu (od 1 stycznia 2026 r. będzie to kwota 7000 zł), tj. gdy koszty te poniosła jedna osoba – członek rodziny zmarłego. Natomiast jeżeli koszty pogrzebu poniosła osoba obca dla zmarłego lub inny podmiot albo zasiłek pogrzebowy przysługuje proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu (a nie w kwocie zryczałtowanej), ZUS będzie wydawał decyzję ustalającą prawo do zasiłku pogrzebowego.
W związku z powyższą zmianą, za nienależnie pobrane świadczenie będzie również uważany zasiłek pogrzebowy wypłacony z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie nieuprawnionej.
Wniosek za pośrednictwem zakładu pogrzebowego
Proponuje się również wprowadzenie na poziomie ustawy regulacji, zgodnie z którą wniosek w sprawie przyznania zasiłku pogrzebowego będzie mógł zostać złożony bezpośrednio do organu rentowego lub za pośrednictwem zakładu pogrzebowego. Dzięki temu nastąpi uregulowanie trybu pośrednictwa zakładów pogrzebowych we wnioskowaniu o zasiłek pogrzebowy.
Jak wyjaśnia MRPiPS, to rozwiązanie to wpisuje się w model składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe. W ustawie emerytalnej przyjęto bowiem, że wnioski w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek. Tryb ten będzie dotyczył wszystkich wniosków o zasiłek pogrzebowy, w tym także wniosków składanych przez inne osoby niż członkowie rodziny. Natomiast upoważnienie udzielane przez świadczeniobiorcę (wnioskodawcę) zakładowi pogrzebowemu obejmować będzie, tak jak obecnie, prawo do złożenia w imieniu świadczeniobiorcy wniosku o zasiłek wraz z dokumentami oraz do wypłaty zasiłku pogrzebowego na rachunek bankowy tego zakładu.
Szczegółowe zasady określające tryb składania wniosków o zasiłek pogrzebowy, dane jakie powinien zawierać wniosek oraz załączniki i oświadczenia składane z tym wnioskiem zostaną określone w projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalnorentowe (Dz. U. poz. 1412). W związku z tym proponuje się także wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą wypłata zasiłku pogrzebowego w całości lub w części będzie mogła nastąpić na konto bankowe zakładu pogrzebowego wskazane w upoważnieniu.
Krótszy termin wypłaty zasiłku pogrzebowego
W kwestii terminu na wypłatę zasiłku pogrzebowego, proponuje się skrócenie tego terminu do 14 dni, co jest korzystne dla osób uprawnionych do zasiłku. Projektowane rozwiązanie przewiduje wprowadzenie zasady gwarantującej wydanie decyzji w sprawie prawa do zasiłku pogrzebowego w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Jeżeli w wyniku decyzji zostanie ustalone prawo do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokość, ZUS wypłaci zasiłek również w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. Natomiast w przypadku gdy ustalenie prawa do zasiłku pogrzebowego oraz jego wysokości nie wymaga wydania decyzji, zasiłek będzie wypłacony w ciągu 14 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do zasiłku.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów i skierowanie do Sejmu to lipiec 2025 r. Jest więc całkiem możliwe, że nowe przepisy wejdą w życie w III kwartale 2025 roku.
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (UDER65)