Waloryzacja świadczeń kwotowa, a nie procentowa. To sprawiedliwość społeczna [List czytelnika]

Sprawiedliwość społeczna dla wszystkich seniorów - emerytów, rencistów, powinna zacząć się od waloryzacji świadczeń - kwotowej, a nie procentowej [list czytelnika]. W artykule publikujemy list czytelniczki, a w jego drugiej części omawiamy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który dopuścił waloryzację kwotową. Jest powszechna opinia, że ta waloryzacja jest niezgodna z Konstytucją, gdyż korzystają na niej w większym stopniu osoby z niższymi emeryturami i rentami. Emeryci i renciści z wysokimi świadczenia zyskują procentowo mniej na waloryzacji kwotowej. Nie pamiętamy dziś, że zapadały wyroki TK, które dopuszczały taką waloryzację.

Poniżej list naszej czytelniczki:

Emeryci z 800+ za urodzenie dziecka? Naprawdę? To ja chcę waloryzację kwotową, a nie procentową do mojej niskiej emerytury

"Mówicie/piszecie Państwo o różnych projektach podwyżek dla seniorów. Ostatnio politycy chcą nagradzać posiadanie dorosłych dzieci płacących podatki w Polsce. Padło określenie: sprawiedliwość społeczna. 

Sprawiedliwość społeczna dla wszystkich seniorów - emerytów, rencistów, powinna zacząć się od waloryzacji świadczeń - kwotowej, a nie procentowej. Każdy świadczeniobiorca otrzymałby np. 200,00 zł podwyżki - ten z najniższą emeryturą i ten z najwyższą.

Dodatki osłonowy i energetyczny od powierzchni mieszkania, a nie liczby osób?

Druga rzecz, która zwróciła moją uwagę, to kryterium przyznawania dodatku osłonowego, energetycznego uznającego za podstawę liczbę osób w rodzinie, a nie powierzchnię ogrzewanego mieszkania. Przy takich wyliczeniach pięcioosobowa rodzina otrzymywała wyższe dofinansowanie niż jedna osoba zajmująca identyczne metrażowo mieszkanie. Nie muszę dodawać, że i dochód wieloosobowej rodziny jest wyższy niż singla.

Nikt nie zauważa, że są także samotni seniorzy, a jeśli nawet zauważa, to niezbyt się ich losem przejmuje.

Seniorowi zmarł współmałżonek - dostanie dodatkowe pieniądze, senior ma dzieci - dostanie dodatek (to na razie projekt).

Senior jest alkoholikiem, nie może pracować - dostanie rentę. Ale inny senior nie założył rodziny, długo chorował, miał  rentę, pracował przeważnie dorywczo, więc i jego emerytura nie może być wysoka. Wprawdzie jeśli zdecyduje się poprosić o pomoc, to opieka społeczna coś tam kapnie, ale to nie są duże kwoty.  Czy to znaczy, że trzeba o nim zapomnieć? Po co się takim zajmować? Nie przejmujmy się, chory jest, nie ma kasy, nie wykupi leków - prędzej umrze, a może i mieszkanie państwu zostawi.

Wygląda to jak selekcja naturalna. Sprawiedliwość społeczna???"

Aleksandra

Trybunał Konstytucyjny uznał w 2012 r. za zgodną z Konstytucją RP waloryzację kwotową

Link do wyroku

W sprawie chodziło o waloryzację na poziomie 71 zł miesięcznie.

W wyroku TK o sygn. akt K 9/12 sytuacja przedstawiona w przykładzie została uznana za zgodna z Konstytucją RP.

Tamta waloryzacja kwota objęła dużo świadczeń - wyrok TK był ważny nie tylko dla rencistów i emerytów

Kwotowa waloryzacja przeprowadzona w 2012 r. na podstawie kwestionowanych przepisów objęła kilkadziesiąt świadczeń zabezpieczenia społecznego wymienionych w piętnastu punktach art. 5 ustawy z 13 stycznia 2012 r.

Waloryzacja kwotowa była korzystniejsza od waloryzacji z zastosowaniem wskaźnika (ówczesnego) inflacji na poziomie 4,8% wobec wszystkich świadczeniobiorców otrzymujących:

Trzy argumenty TK za waloryzacją kwotową

Argument TK nr 1 - "Waloryzacja nie musi zawsze w sposób matematyczny odzwierciedlać zmiany siły nabywczej świadczeń na skutek inflacji. Waloryzacja kwotowa, wprowadzona ustawą z 13 stycznia 2012 r., podwyższająca w 2012 r. świadczenia wymienione w art. 5 ust. 1 tej ustawy o kwotę 71 zł nie stanowi konstytucyjnie nadmiernej ingerencji w proporcję pomiędzy wysokością opłacanych składek a wysokością świadczeń, a przez to nie narusza istoty prawa do zabezpieczenia społecznego."

Ze względu na to, że ustawodawca ma znaczną swobodę w kształtowaniu mechanizmu waloryzacyjnego, Trybunał nie jest kompetentny by ocenić, czy ustawodawca przyjął najbardziej trafne rozwiązania prawne w przedmiocie waloryzacji świadczeń zabezpieczenia społecznego. Ocena ta należy do wyborców, przed którymi parlament ponosi odpowiedzialność polityczną.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasady równości wobec prawa przez kwestionowane przepisy, Trybunał stwierdził, że odmienne potraktowanie uprawnionych do świadczeń zabezpieczenia społecznego w następstwie waloryzacji kwotowej było usprawiedliwione.

Argument nr 2 TK - "Sejm przyjął najmniej uciążliwy dla świadczeniobiorców pobierających emerytury i renty w wysokości powyżej 1480 zł model waloryzacji. Skala utraty wartości świadczenia wobec zachodzących procesów inflacyjnych zwiększa swą dolegliwość wraz ze wzrostem wysokości świadczeń. Maksymalny uszczerbek wynosi niecałe 5% dla świadczeń ponad 20 000 zł, które ponad dziesięciokrotnie przekraczają poziom średniej emerytury. Dolegliwość ta jest także tymczasowa - w 2013 r. nastąpi powrót do zasad ogólnych waloryzacji i postępującego w kolejnych latach proporcjonalnego do wielkości świadczenia wzrostu jego wysokości. Istotnym skutkiem kwestionowanej ustawy będzie lekkie spowolnienie procesu ekonomicznego rozwarstwiania się społeczeństwa. Skutek ten Trybunał ocenił pozytywnie z perspektywy wartości jaką jest dobro wspólne."

Argument nr 3 TK - "Waloryzacja kwotowa jest elementem szerszego programu równoważenia finansów publicznych, który ma zahamować wzrost wysokości długu publicznego oraz utrzymanie tendencji spadkowej wielkości deficytu budżetowego. Odstąpienie od konieczności przeprowadzenia waloryzacji zgodnie z zasadami ogólnymi, uregulowanymi w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, pozwoliło na nieuwzględnianie we wskaźniku waloryzacji realnego wzrostu płac, a także umożliwiło, zgodnie z zasadą solidaryzmu społecznego, wzrost świadczeń emerytów i rencistów pobierających je w najniższej wysokości powyżej poziomu inflacji."