Czy zdarzyło Ci się po powrocie z wakacji zastać nowy płot na działce? A może ktoś postawił ogrodzenie tuż obok Twojego? Co gorsza, nowy płot zasłania dostęp do światła, a jego „stylistyka” zupełnie Ci nie odpowiada? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wzniesienie ogrodzenia może wiązać się z koniecznością spełnienia szeregu obowiązków. W niektórych przypadkach działania sąsiada mogą zostać uznane za naruszenie prawa i stanowić podstawę do dochodzenia swoich roszczeń. Są jednak sytuacje, w których to my będziemy musieli się dołożyć.
- Czy istnieje legalna definicja płotu?
- Czy budowa płotu wymaga uzyskania pozwolenia na budowę?
- Jaki wysoki powinien być płot?
- Czy płot stanowi wspólną własność? Kto ponosi koszty jego utrzymania lub budowy?
- Czy sąsiad może wybudować płot bez Twojej zgody?
- Płot dostosowany do zwierząt
Czy istnieje legalna definicja płotu?
Czy za płot można uznać również żywopłot, mur lub rów? Nie istnieje coś takiego jak legalna definicja płotu. Pojęcie to występuje w różnych aktach prawnych – zwłaszcza w kontekście ograniczeń związanych z jego budową. O ogrodzeniach mówi m.in. prawo budowlane, liczne rozporządzenia, a nawet ustawa o ochronie zwierząt. Kodeks cywilny natomiast na równi z płotem stosuje przepisy dotyczące rowów, żywopłotów, murów, a nawet drzew rosnących na granicy działek. Z tego względu definicja płotu nie jest jednoznaczna i zależy od konkretnej regulacji prawnej.
Czy budowa płotu wymaga uzyskania pozwolenia na budowę?
Na budowę płotu nie jest wymagane pozwolenie na budowę. W niektórych przypadkach konieczne może być jednak dokonanie zgłoszenia do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej (zazwyczaj jest to starostwo powiatowe).
Zgodnie z art. 29 ustawy – Prawo budowlane, budowa ogrodzeń o wysokości do 2,20 m nie wymaga ani pozwolenia, ani zgłoszenia. W przypadku ogrodzeń wyższych niż 2,20 m, wymagane jest natomiast „zgłoszenie”. Zgłoszenie to, opisane w art. 30 ustawy – Prawo budowlane, powinno zawierać m.in.:
- oświadczenie, pod rygorem odpowiedzialności karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- odpowiednie szkice lub rysunki,
- pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane przez przepisy odrębnych ustaw – w szczególności decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach,
- dokumentację techniczną, zawierającą rozwiązania zapewniające nośność i stateczność konstrukcji, bezpieczeństwo ludzi i mienia, ochronę przeciwpożarową oraz
- inne wymagane prawem dokumenty.
W przypadku braku zgłoszenia, organ nadzoru budowlanego wyda postanowienie o wstrzymaniu budowy. Wówczas, w terminie 30 dni od doręczenia tego postanowienia, należy złożyć wniosek o legalizację budowy. Konieczne będzie również uiszczenie opłaty legalizacyjnej – w przypadku ogrodzenia wynosi ona 2 500 zł (opłata zwrotna). Jeśli w wymaganym terminie nie zostaną podjęte odpowiednie działania, konieczny będzie demontaż płotu.
Jaki wysoki powinien być płot?
Wysokość płotu często bywa punktem zapalnym w relacjach sąsiedzkich – zwłaszcza wtedy, gdy jego rozmiar ogranicza dostęp światła dziennego do sąsiedniej posesji. Wysokość ogrodzenia nie jest bezpośrednio uregulowana przepisami prawa, z wyjątkiem ustawy – Prawo budowlane, która uzależnia obowiązek zgłoszenia właśnie od jego wysokości (jak wyjaśniono wyżej - graniczna wysokość 2,2 m).
Minimalna lub maksymalna dopuszczalna wysokość ogrodzenia może być natomiast określona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub w decyzji o warunkach zabudowy (WZ). Informacje te można uzyskać w urzędzie gminy lub na stronie Biuletynu Informacji Publicznej (BIP).
Co w sytuacji, gdy sąsiad postawi absurdalnie wysoki płot? W takim przypadku należy odnieść się do przepisów prawa budowlanego. Ogrodzenie przekraczające 2,2 m wysokości wymaga zgłoszenia do starostwa. Jeżeli nie spełnia ono obowiązujących norm (np. ze względu na przesłanianie światła, nadmierną wysokość czy naruszenie ładu przestrzennego), urząd może wnieść sprzeciw w formie decyzji administracyjnej, w konsekwencji czego ogrodzenie ostatecznie będzie musiało zostać rozebrane.
Czy płot stanowi wspólną własność? Kto ponosi koszty jego utrzymania lub budowy?
Jeżeli sąsiedzi nie zawarli żadnej odrębnej umowy, kwestie te reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 154 § 1 k.c. domniemywa się, że mury, płoty, rowy i inne podobne „urządzenia” znajdujące się na granicy służą do wspólnego użytku sąsiadów. Dotyczy to również drzew i krzewów rosnących bezpośrednio na granicy działek.
Co istotne, według Kodeksu cywilnego każdy z sąsiadów jest zobowiązany do ponoszenia wspólnych kosztów utrzymania tych urządzeń. Obowiązek ten wynika z faktu wspólnego korzystania, a nie z własności – co oznacza, że koszty powinny być dzielone nawet wtedy, gdy płot formalnie nie stanowi współwłasności. Zasadę partycypacji w kosztach utrzymania płotu wzmacnia również art. 207 k.c., zgodnie z którym każdy współwłaściciel ponosi wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną proporcjonalnie do swojego udziału.
Powyższe zasady nie mają zastosowania w sytuacji, gdy jeden z sąsiadów samodzielnie decyduje się na budowę nowego ogrodzenia. Wówczas koszty jego wzniesienia ponosi wyłącznie na własny rachunek – chyba że strony ustalą inaczej1.
Czy sąsiad może wybudować płot bez Twojej zgody?
W Polsce można postawić ogrodzenie bez zgody sąsiada, ale tylko pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim musi ono znajdować się w całości na terenie własnej działki (najlepiej dysponować aktualnym pomiarem geodezyjnym). Żaden element płotu nie może przekraczać granicy posesji. Jeśli ogrodzenie zostanie wzniesione „dokładnie” na granicy działek, sąsiad może uznać to za naruszenie jego prawa własności. Tym bardziej jego zgoda będzie konieczna, jeśli ma uczestniczyć w kosztach budowy lub utrzymania ogrodzenia.
Jeżeli natomiast sąsiad zakończył swój płot (o wysokości 1,8 m) ostrym drutem, można domagać się jego usunięcia – powołując się na przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Tego typu ogrodzenia dopuszczalne są jedynie w zakładach karnych i aresztach.
Płot dostosowany do zwierząt
Ogrodzenie powinno spełniać wszelkie wymogi bezpieczeństwa – zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Kwestie dotyczące bezpieczeństwa ludzi regulują przepisy prawa budowlanego, natomiast w przypadku zwierząt - ustawa o ochronie zwierząt. Przede wszystkim właściciel ma obowiązek zapewnić im odpowiednio zabezpieczoną przestrzeń. Jeśli posiadasz psa, kota lub inne zwierzę wychodzące na zewnątrz, musisz zadbać o to, aby ogrodzenie chroniło je przed ucieczką, zranieniem lub zaklinowaniem się. Ogrodzenie nie powinno:
- posiadać ostrych zakończeń,
- mieć szczelin, w których zwierzę mogłoby zaklinować głowę, łapę lub inną część ciała,
- być pokryte toksycznymi substancjami (np. farbami zawierającymi ołów).
Ponadto płot powinien być stabilny i odporny na warunki atmosferyczne, aby zapewniać trwałość i bezpieczeństwo przez cały rok.
1Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2002 r., (sygn. III CZP 75/01)
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 ze zm.)
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 ze zm.)
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111 poz. 724 ze zm.)
Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 15 kwietnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225)