Kolejna nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn, choć w założeniu ma ograniczyć biurokrację, w praktyce może prowadzić do licznych problemów interpretacyjnych – ostrzegają notariusze z Izby Notarialnej w Poznaniu. Chodzi o ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie 20 sierpnia 2025 r.
- Zwolnienie z obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego - problem dla notariuszy
- Sposób potwierdzania zgłoszenia spadku budzi wątpliwości
- Weryfikacja stopnia pokrewieństwa spadkobiercy ze spadkodawcą
- Przepisy są niejasne. Notariusze będą odmawiać sporządzania aktów notarialnych?
- Notariusze: trzeba szybko doprecyzować przepisy
- W skrócie: nowe przepisy o podatku spadkowym – o co chodzi?
Zwolnienie z obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego - problem dla notariuszy
Wyżej wskazana nowelizacja wprowadza zwolnienie z obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego przy zbyciu rzeczy nabytych w drodze spadku, jeżeli spadkobierca korzystał z ulgi z tytułu bliskiego pokrewieństwa (art. 4a ustawy).
Problem w tym, że zwolnienie z podatku w takim przypadku obowiązuje tylko wtedy, gdy spadkobierca zgłosił nabycie spadku do właściwego urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2. Ustawa jednak nie precyzuje, w jaki sposób notariusz ma zweryfikować dokonanie takiego zgłoszenia – zauważają notariusze z Izby Notarialnej w Poznaniu.
- Notariusz musiałby ustalić, który urząd skarbowy jest właściwy, a to zależy od różnych czynników: miejsca zamieszkania spadkodawcy, lokalizacji majątku, a czasem innych okoliczności. Tymczasem postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku nie musi zawierać informacji o miejscu ostatniego zamieszkania zmarłego – wyjaśnia notariusz Maciej Celichowski, rzecznik Izby Notarialnej w Poznaniu
Sposób potwierdzania zgłoszenia spadku budzi wątpliwości
Dodatkowe wątpliwości rodzi sposób potwierdzania zgłoszenia spadku. Czy wystarczy kopia formularza SD-Z2 z prezentatą urzędu? A co w sytuacji, gdy zgłoszenie wysłano pocztą lub złożono elektronicznie? Praktyka pokazuje też, że podatnicy popełniają błędy w samym zgłaszaniu przedmiotów spadku – np. mylą własność lokalu ze spółdzielczym prawem do lokalu.
Weryfikacja stopnia pokrewieństwa spadkobiercy ze spadkodawcą
Kolejny problem dotyczy weryfikacji stopnia pokrewieństwa spadkobiercy ze spadkodawcą – warunku koniecznego do skorzystania z ulgi. Przepisy nie wskazują jednak, w jaki sposób notariusz miałby to potwierdzać.
Przepisy są niejasne. Notariusze będą odmawiać sporządzania aktów notarialnych?
Notariusze podkreślają, że brak precyzji w ustawie może prowadzić do sytuacji, w której notariusze będą jednak odmawiać sporządzenia aktu notarialnego bez zaświadczenia, z uwagi na odpowiedzialność finansową za błędne zwolnienie zbywcy z tego obowiązku.
W uzasadnieniu sejmowym zapisano, że konieczne będzie „przedstawienie potwierdzenia zgłoszenia majątku notariuszowi”. Ale brak jasnych procedur weryfikacji oznacza, że część notariuszy może z ostrożności nadal żądać zaświadczeń z urzędów skarbowych, co w praktyce niweczy sens nowelizacji – informuje notariusz Barbara Kapała – Łosak z Rady Izby Notarialnej w Poznaniu.
Notariusze: trzeba szybko doprecyzować przepisy
Środowisko notarialne apeluje o pilne doprecyzowanie przepisów. Jednym z możliwych rozwiązań byłoby wprowadzenie możliwości złożenia przez spadkobiercę oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.
Na razie jednak istnieje ryzyko, że zmiana, która miała uprościć obrót majątkiem spadkowym, wprowadzi dodatkowe spory między notariuszami a urzędami skarbowymi oraz utrudni obywatelom sprzedaż odziedziczonego majątku.
W skrócie: nowe przepisy o podatku spadkowym – o co chodzi?
Nie trzeba już zaświadczenia z urzędu skarbowego, gdy sprzedaje się odziedziczoną rzecz i jest się bliską rodziną zmarłego – ale tylko jeśli wcześniej zgłoszono podatek w urzędzie na formularzu SD-Z2.
Problem: ustawa nie mówi, jak notariusz ma sprawdzić, czy spadkobierca faktycznie złożył zgłoszenie. Nie wiadomo też, który urząd skarbowy jest właściwy – zależy to od miejsca zamieszkania zmarłego albo położenia majątku.
Jak udowodnić zgłoszenie? Kopia z pieczątką urzędu, wysyłka pocztą, a może przez internet? Brak jasnych reguł.
Błędy w zgłoszeniu to kolejny kłopot – np. pomylenie rodzaju własności lokalu.
Notariusze mogą odpowiadać finansowo, jeśli sporządzą akt bez wymaganych danych, więc mogą nadal żądać zaświadczeń z urzędów.
Notariusze apelują o doprecyzowanie przepisów, by naprawdę uprościć formalności i uniknąć sporów.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn - Dz.U. 2025 poz. 1064 (weszła w życie 20 sierpnia 2025 r.)