Czy potrafilibyśmy jeszcze żyć bez paczkomatów? Stały się one normalnym elementem krajobrazu i bywają atutem przy sprzedaży nieruchomości. Jednak zanim osoba prywata zdecyduje się postawić taki automat na swoim gruncie, powinna zapoznać się z przepisami.
Paczkomat to budowla i trzeba go opodatkować
Paczkomaty to obecnie normalny element otaczającego nas krajobrazu. Choć funkcjonują w Polsce raptem od 2009 roku, to wiele osób nie wyobraża już sobie codziennego funkcjonowania bez nich. Właściciele nieruchomości chętnie też korzystają z możliwości udostępnienia miejsca pod nowy automat, zakładając, że może to być dla nich formą łatwego zarobku. Przed podjęciem takiej decyzji warto jednak przeanalizować obowiązujące w tym zakresie przepisy i uczciwie ocenić wszelkie za i przeciw, by nie być później zaskoczonym dodatkowymi kosztami, z którymi może się to wiązać. Jakie są minusy udostępnienia powierzchni pod paczkomat? Najczęściej mówi się w tym zakresie o wzmożonym ruchu samochodowym i hałasie, które powstają w jego sąsiedztwie oraz o wzroście kosztów zagospodarowania odpadów. To zaś staje się często źródłem konfliktów sąsiedzkich. Największy koszt może być jednak w tej sytuacji związany z koniecznością zapłaty podatku od nieruchomości. Paczkomat jest bowiem urządzeniem technicznym spełniającym definicję budowli, co sprawia, że podlega on opodatkowaniu w zakresie jego części budowlanych. Należy pamiętać o tym, że na gruncie przepisów ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego.
Kto musi zapłacić podatek za paczkomat?
Jak z tego wynika, jeżeli dochodzi do ulokowana tego automatu na terenie wynajętym od osoby prywatnej, to status podatnika będzie w tym wypadku miała nadal ta osoba i to ona poniesie związane z tym koszty. Po pierwsze, nadal będzie zobowiązana do uiszczenia podatku z tytułu gruntu, na którym zostanie umiejscowiony automat, ale grunt ten zmieni swój charakter. Jeśli był wcześniej traktowany jako np. grunt pozostały, to przeznaczeniu go pod paczkomat, zyska status gruntu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, a stawka podatku w tym zakresie wzrośnie. Po drugie, to również właściciel gruntu będzie miał obowiązek uiszczenia podatku od nieruchomości podatku z tytułu paczkomatu jako budowli (od jego części budowlanych), bo zgodnie z art. 47 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, części składowe rzeczy nie mogą być przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone, bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego (art. 47 § 2 k.c.). W myśl art. 48 k.c. co do zasady do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania. To zaś oznacza, że podatek od części budowlanych automatu paczkowego zapłaci właściciel gruntu, a nie właściciel paczkomatu. Co istotne, na gruncie obowiązujących przepisów nie ma możliwości zwolnienia się z tego obowiązku poprzez zamieszczenie w umowie odpowiednich zapisów – obowiązek podatkowy nie może zostać przeniesiony w drodze postanowień umownych. Jedynym rozwiązaniem, które może polepszyć sytuację właściciela gruntu jest w tym przypadku uwzględnienie niezbędnych do poniesienia kosztów stawce czynszu najmu (dzierżawy) opłacanej przez najemcę (dzierżawcę).
art. 1a ust. 1 pkt 2, art. 3, załącznik nr 4 do ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 707)