Każdy z nas chciałby wierzyć, że w życiu nie spotka go nic złego: wracając z pracy nie będzie miał wypadku, jego dom nie zostanie okradziony, rodzina zawsze będzie go wspierała, a on na zawsze zostanie piękny, młody i zdrowy…
Niestety nie na wszystko w życiu mamy wpływ, paradoksalnie nawet to, co dla większości z nas jest najważniejsze – zdrowie, przeważnie pozostaje poza naszą kontrolą. Zależy ono, bowiem nie tylko od naszego trybu życia, wykonywanych badań, lecz również może nawet bardziej od naszych genów oraz … przypadku.
Błędy medyczne
Nawet najlepszy medyk czasami popełnia mniejsze, bądź większe błędy. Niektóre z nich są nieodwracalne. Części z nich można było uniknąć ze względu np. na zatajenie przez pacjenta istotnych dla terapii okoliczności, inne zaś nigdy nie powinny były się przydarzyć.
Zobacz: Poradnik Praw Pacjenta
Konsekwencją błędów medycznych najczęściej są tzw. szkody medyczne. Pod pojęciem tym rozumiemy zarówno szkodę o charakterze niemajątkowym, polegająca na negatywnych przeżyciach poszkodowanego z nią związanych, takich jak: nieuzasadniony zabiegami terapeutycznymi ból, strach, wstyd, upokorzenie, jak i szkodę majątkową ograniczającą się jedynie do ujemnych konsekwencjach majątkowych zdarzenia takich jak: koszt leczenia, rehabilitacji, utracony zarobek itd.
W sytuacji, gdy doszło do negatywnych konsekwencji wykonywanego zabiegu medycznego należy rozważyć czy konkretny, wykonujący go lekarz zachował się w sposób zgodny z aktualnym stanem wiedzy naukowej, oraz procedurami, bowiem błąd medyczny sam w sobie nie pociąga za sobą odpowiedzialności cywilnej.
Obowiązek naprawienia szkody powstaje dopiero wówczas, gdy powstał on z winy lekarza. Z tego powodu należy porównać rzeczywiste działania lekarza z tym, w jaki sposób w tej sytuacji powinien zachować się w tych samych okolicznościach „dobry lekarz”. Dopiero taka analiza pozwala stwierdzić czy jeśli lekarz zachowałby należytą, szczególną staranność i wykorzystał wszelkie dostępne mu środki, mógłby uniknąć zarówno błędu jak i będącej jego konsekwencją szkody.
Jeżeli wyżej wymienione porównanie wykaże, że wzorcowy „dobry lekarz” w identycznych okolicznościach uniknąłby popełnienia błędu należy przyjąć, że określone działanie ma charakter zawiniony. Oczywiście, aby domagać się zadośćuczynienia, szkodę musi łączyć z zawinionym błędem normalny związek przyczynowo skutkowy, nie zaś niedające się przewidzieć okoliczności nadzwyczajnie. W procesach lekarskich najczęściej wystarczy udowodnić, że zachodzi wysoki stopień prawdopodobieństwa, iż szkoda wynikła z określonego zdarzenia.
Do sztandarowych przykładów ewidentnych błędów lekarskich należą np.: zalecenie podawania dziecku leku w dawce przeznaczonej dla dorosłego, czy tez zaszycie instrumentu medycznego w brzuchu pacjenta.
Jak i czego możemy się domagać?
W przypadku, w którym znajdziemy się w wyżej opisanej sytuacji zwykle możemy żądać zarówno zadośćuczynienia pieniężnego w drodze procesu cywilnego jak i wnieść powództwo do sądu karnego (wyrządzenie szkody medycznej jest czynem niedozwolonym, ponieważ na uszkodzeniu ciała bądź lub wywołaniu rozstroju zdrowia).
Jeżeli zdecydujemy się dochodzić swych praw w drodze procesu cywilnego musimy pamiętać, że zasadą jest, iż błąd medyczny pociągający za sobą szkodę pacjenta jest deliktem. Zatem aby poszkodowany mógł uzyskać zadośćuczynienie musi on udowodnić, że szkoda powstała na skutek zawinionego błędu lekarza w normalnym związku przyczynowo skutkowym. Zaletą tej sytuacji jest fakt, iż w przypadku wykazania wyżej wymienionych okoliczności zasadą jest obowiązek pełnego naprawienia szkody.
W niektórych przypadkach, (gdy do szkody doszło w związku z wykonywaniem zabiegu w skutek uprzednio zawartej pomiędzy pacjentem a ośrodkiem medycznym umowy) poszkodowany może skorzystać z reżimu kontraktowego.
Poszkodowany szkodą medyczną może domagać się: zadośćuczynienia za szkodę, pokrycia rzeczywiście poniesionych kosztów leczenia, przygotowania do nowego zawodu, renty - gdy utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki na przyszłość.
W przypadku jeśli na skutek szkody medycznej poszkodowany zmarł, uprawnione osoby mogą domagać się:
-zwrotu kosztów leczenia poszkodowanego,
-jego pogrzebu,
- renty – gdy ciążył na nim obowiązek alimentacyjny lub dobrowolnie i stale dostarczał swym bliskim środków utrzymania,
-odszkodowania dla członków najbliższej rodziny gdy na skutek śmierci pacjenta znacznie pogorszyła się ich sytuacja życiowa,
-wpłacenia sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny, w razie naruszenia prawa pacjenta do umierania w spokoju i godności.
Zobacz: Zobacz: Prawa pacjenta
Ponadto pacjent może dochodzić zadośćuczynienia pieniężnego m.in. za: zawinione ujawnienie danych zawartych w dokumentacji medycznej dotyczących stanu jego zdrowia i sposobu leczenia oraz innych informacji o nim, nieinformowanie go o stanie zdrowia, udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych bez jego zgody, nieposzanowanie jego intymności i godności w czasie udzielania świadczeń.
Od kogo możemy domagać się odszkodowania?
Zasadą jest, iż odszkodowania za szkodę medyczną do zakładu opieki zdrowotnej, w którym doszło do szkody (dotyczy to zarówno państwowych jak i prywatnych placówek). W przypadku, gdy lekarz będący sprawcom szkody nie jest zatrudniony w placówce służby zdrowia na podstawie umowy o pracę mamy do czynienia z odpowiedzialnością solidarną nieprawidłową, co oznacza, iż pacjent może domagać się zadość uczynienia zarówno od lekarza, który faktycznie szkodę wywołał jak i od odpowiadającego na zasadach ryzyka ośrodka.