Kiedy można być zwolnionym z kosztów procesu?

Łukasz Matys
rozwiń więcej
Jeżeli strona wykaże, że nie jest w stanie w całości ponieść wydatków związanych z prowadzeniem sprawy wtedy sąd na jej pisemny wniosek powinien zwolnić ją w całości od kosztów sądowych.
Wnosząc pozew do sądu cywilnego należy wraz z nim wnieść opłatę. Wysokość opłat określa ustawa. Nie każdego jednak stać na poniesienie takich wydatków. Dlatego też ta sama ustawa przewiduje możliwość zwolnienia strony od kosztów sądowych.

Omawianą problematykę reguluje ustawa z 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Według tej ustawy należy rozróżnić częściowe zwolnienie od kosztów od całkowitego zwolnienia. Inaczej też kształtuje się sytuacja prawna osób fizycznych i osób prawnych.

Na wniosek

Sąd zwalnia od ponoszenia kosztów sądowych tylko na wniosek zainteresowanej strony. Nigdy nie czyni tego z urzędu. Wniosek taki można złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu. Właściwy w tym wypadku jest sąd w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy.

Zwolnienie w całości lub w części

Jeżeli strona wykaże, że nie jest w stanie w całości ponieść wydatków związanych z prowadzeniem sprawy wtedy sąd na jej pisemny wniosek powinien zwolnić ją  w całości od kosztów sądowych.

Jeżeli strona może ponieść część wydatków na prowadzenie sprawy wtedy sąd zwalnia stronę jedynie w części od kosztów sądowych.

Za stronę zwolnioną od kosztów wydatki ponosi Skarb Państwa.

Osoba prawna lub osoba fizyczna

Osoba prawna jak i osoba fizyczna mogą być zwolnione od kosztów w całości lub części. Jednakże inna jest procedura przyznawania zwolnienia dla ludzi a inna dla tworów prawa.

Osoby fizyczne do wniosku o zwolnienie z kosztów muszą dołączyć specjalne oświadczenie o stanie majątkowym, rodzinnym i osobistym. Oświadczenie to składa się na urzędowym formularzu.

Od osoby fizycznej może być ponadto odebrane przyrzeczenie o określonej przez ustawę treści. Za złożenie świadomie nieprawdziwego oświadczenia grozi stronie grzywna w wysokości 1 tyś. zł. Natomiast jeżeli strona po raz wtóry złożyła niezgodnie z prawdą takie oświadczenie wtedy kara ta może wynieść nawet 2 tyś. zł.

Przed odebraniem przysięgi osobę składającą poucza się o możliwości odpowiedzialności finansowej.

W wypadku osób prawnych obowiązuje mniejszy formalizm. Podmioty takie nie muszą składać żadnych specjalnych oświadczeń o stanie majątkowym. Wystarczy sam wniosek o zwolnienie z kosztów wraz z odpowiednim uzasadnieniem. Oczywiście im lepsze uzasadnienie tym większa szansa na to, że wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie.

Na poparcie tez zawartych w uzasadnieniu należy przedstawić dowody.

Od przedstawiciela osoby prawnej nie odbiera się przysięgi.

Prawo
Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia? Jest decyzja Senatu
19 gru 2025

W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona do Senatu, który zgłosił do ustawy kilka poprawek.

Poprzesz e-podpisem listy kandydatów w wyborach powszechnych na portalu PKW. Sejm uchwalił zmiany w kodeksie wyborczym
18 gru 2025

W dniu 18 grudnia 2025 r. Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu wyborczego, która przewiduje możliwość zbierania podpisów dla kandydatów w wyborach powszechnych w formie elektronicznej poprzez złożenie deklaracji poparcia na portalu prowadzonym przez Krajowe Biuro Wyborcze. Będzie można też - jak dotąd - zbierać podpisy pod listami kandydatów w formie papierowej.

Zmiany w pracy i prowadzeniu biznesu w 2026 r. - jakie najważniejsze zmiany czekają pracowników i pracodawców? Podsumowanie
18 gru 2025

W 2026 roku polski rynek pracy i przedsiębiorców czekają ważne zmiany w prawie, które będą miały dalekosiężne skutki zarówno dla zatrudniających jak i zatrudnianych - na różnych podstawach. Do najważniejszych należy wejście w życie ustawy wdrażającej postanowienia dyrektywy o transparentności płac. Ale to nie jedyna poważna zmiana w nowym roku.

Mediacja, której nikt naprawdę nie chce - czyli jak państwo polskie płaci za wojnę zamiast za pokój
19 gru 2025

W polskim wymiarze sprawiedliwości mediacja jest jak obietnice reformy sądów: wszyscy są „za”, dopóki nic realnie nie trzeba zmieniać. Od kilkunastu lat słyszymy, że „mediacja odciąży sądy”, „zbuduje kulturę dialogu” i „będzie alternatywą dla wieloletnich procesów”. Na poziomie deklaracji wszystko się zgadza. Na poziomie liczb wygląda to znacznie gorzej - pisze adwokat Grzegorz Prigan.

Jak prawnik może działać na LinkedIn?
18 gru 2025

LinkedIn jest doskonałym narzędziem marketingu prawniczego. Jego możliwości przybliżyłam w poprzednim artykule w serii „Marketing Kancelarii”. Teraz pora na poznanie poszczególnych funkcji i krótką instrukcję, jak działać, by w pełni wykorzystać możliwości tego serwisu.

TSUE: polski Trybunał Konstytucyjny naruszył kilka zasad prawa UE i nie jest niezawisły i bezstronny. TK: TSUE nie ma prawa oceniać polskiej konstytucji i TK
18 gru 2025

W dniu 18 grudnia 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, że nie respektując orzecznictwa TSUE polski Trybunał Konstytucyjny naruszył kilka podstawowych zasad prawa Unii. TSUE uznał także, że polski Trybunał Konstytucyjny nie stanowi niezawisłego i bezstronnego sądu ze względu na poważne nieprawidłowości w powołaniu trzech jego sędziów oraz jego Prezes. Do Trybunału Sprawiedliwości UE nie należy ocena polskiej konstytucji i Trybunału Konstytucyjnego; najwyższym prawem w RP jest konstytucja, a nie decyzje zagranicznych organów; czwartkowa decyzja TSUE nie ma wpływu na funkcjonowanie konstytucyjnych organów RP - głosi komunikat TK z tego samego dnia.

Kawa drożeje a w sklepach pojawiają się podróbki z paloną soją. Jak rozpoznać prawdziwą kawę po zapachu, wyglądzie i konsystencji
18 gru 2025

W ostatnich latach ceny kawy rosną, zarówno w sklepach, jak i w kawiarniach. Na sklepowych półkach można natrafić na podróbki kawy znanych marek, w których prawdziwy produkt jest zastępowany m.in. znacznie tańszą soją. Jej wygląd i zapach mogą zmylić konsumentów. Ekspertka wyjaśnia, w jaki sposób prawdziwa kawa zdradza swoją jakość aromatem, kolorem, kształtem ziaren i konsystencją po zmieleniu.

Od 2026 r. grzywna do 30 tys. zł albo ograniczenie wolności za wypalanie traw i stwarzanie zagrożenia pożarowego. Także za palenie tytoniu poza wyznaczonymi miejscami
18 gru 2025

W dniu 15 grudnia 2025 r. Prezydent RP podpisał przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości nowelizację Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Ustawa ta m.in. zaostrza kary za wypalanie traw, rozniecanie ognia oraz inne zachowania stwarzające zagrożenie pożarowe w miejscach publicznych, terenach leśnych i zurbanizowanych. Najważniejsze zmiany to znaczący wzrost maksymalnych grzywien, wyższe mandaty oraz wprowadzenie kary ograniczenia wolności. Zmiany wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw, a więc w pierwszych dniach stycznia 2026 roku.

Można załatwić sprawę w ZUS-ie mieszkając za granicą. Jak złożyć wniosek o polską emeryturę z zagranicy?
18 gru 2025

Rodacy, którzy mieszkają poza Polską, są przekonani, że nie jest łatwo skontaktować się z ZUS-em w indywidualnej sprawie, bez osobistej wizyty w kraju. Tymczasem większość spraw w Zakładzie można obsłużyć online, a informacje uzyskać podczas e-wizyty, nie opuszczając miejsca swojego zamieszkania.

Koniec z dyskryminacją płacową w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn za jednakową pracę i pracę o jednakowej wartości oraz nowe obowiązki dla pracodawców od 7 czerwca 2026 r.? MRPiPS realizuje zobowiązanie Polski do implementacji dyrektywy unijnej
19 gru 2025

W dniu 16 grudnia 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów, został opublikowany opracowany przez MRPiPS projekt ustawy, którego celem jest implementacja do polskiego porządku prawnego rozwiązań w zakresie prawa do równego wynagrodzenia oraz zwiększenia przejrzystości wynagrodzeń, przewidzianych w dyrektywie unijnej. Jak podkreśla resort – rozwiązania te (w tym nowe obowiązki dla pracodawców) mają doprowadzić do „wyeliminowania dyskryminacji płacowej w wynagrodzeniu mężczyzn i kobiet za jednakową pracę oraz pracę o jednakowej wartości”. Zgodnie z projektem, nowe przepisy miałyby wejść w życie z dniem 7 czerwca 2026 r.

pokaż więcej
Proszę czekać...