Świadek jest zobowiązany do stawiennictwa w sądzie, o ile został skutecznie o tym powiadomiony. Niestawiennictwo w sądzie może powodować nałożenie na świadka grzywny w wysokości nawet 10 tysięcy złotych, a w cięższych przypadkach sąd może nakazać zatrzymanie świadka i jego przymusowe doprowadzenie do sądu.
Powyższe kary porządkowe są stosowane w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności świadka na rozprawie, wydawane są one na podstawie Kodeksu postępowania karnego.
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli świadek poprzez swoją nieobecność przyczyni się w sposób zawiniony do powstania dodatkowych kosztów postępowania, może zostać obciążony przez sąd obowiązkiem ich zwrotu. Sąd decyduje o tym po uprzednim wysłuchaniu świadka. Jeżeli na to wysłuchanie świadek również się nie stawi i niesprawiedliwi swojej nieobecności, sąd może obciążyć go kosztami nawet bez jego wysłuchania.
Zobacz serwis: U prawnika
Usprawiedliwiona nieobecność
W przypadku niemożności stawiennictwa świadka na rozprawie, musi on przed terminem jej rozpoczęcia usprawiedliwić się pisemnie składając pismo w biurze podawczym sądu. Świadek może również usprawiedliwić się za pośrednictwem poczty – wysyłając na adres sądu stosowne usprawiedliwienie. W wyjątkowych przypadkach świadek powinien powiadomić o swojej nieobecności telefonicznie dzwoniąc do sekretariatu sądu. W takim przypadku pracownik sporządzi do akt notę urzędową o fakcie zgłoszenia nieobecności.
Jeśli niestawiennictwo świadka spowodowane jest chorobą do usprawiedliwienia należy dołączyć stosowne zaświadczenie wydane przez uprawnionego lekarza. Spisy uprawnionych lekarzy dostępne są w sekretariatach sądów.
Zaświadczenie od lekarza wydawane jest po osobistym przeprowadzeniu badania. W przypadku pobytu świadka w szpitalu lekarz sądowy może wystawić zaświadczenie bez przeprowadzenia takiego badania. Dokonuje tego na podstawie dostarczonej mu dokumentacji. Mogą zaistnieć okoliczności, w których, ze względu na szczególne okoliczności sąd uzna za wystarczające zaświadczenie od innego lekarza. Ma to miejsce przede wszystkim, gdy świadek wykaże, że w danych okolicznościach nie było możliwe uzyskanie zaświadczenia od lekarza sądowego.
Zobacz: Jak usprawiedliwić nieobecność w prokuraturze?
Jak było wskazane wcześniej w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa sąd może ukarać świadka karą pieniężną lub zarządzić jego doprowadzenie na kolejny termin rozprawy.