Nawet najciężej poszkodowane osoby niepełnosprawne (najcięższy stopień znaczny) świadczenie wspierające otrzymują na maksymalnie 7 lat. W Sejmie toczy się debata o wyjątku od zasady "Co 7 lat w WZON". Wyjątek to świadczenie wspierające stałe (dożywotnie) albo na dłuższe okresy niż siedem lat. Dotyczy to osób niepełnosprawnych, które nigdy nie odzyskają zdrowia. Sejm wysłał w tej sprawie zapytanie do strony rządowej.
Cel petycji rozpatrywanej przez Sejm - wprowadzenie zasady:
1) Decyzje o poziomie wsparcia przy orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności i
2) orzeczenia o grupie inwalidzkiej wydawane przez orzeczników ZUS na okres stały
- są wydane na ten sam okres co przedmiotowe orzeczenia wydane przez ZUS o grupie inwalidzkiej.
Celem nowelizacji przepisów jest zmiana sytuacji prawnej osób niepełnosprawnych otrzymujących w WZON np. 95-100 punktów, których stan zdrowia nie daje żadnej nadziej na poprawę w zakresie stopnia samodzielności. Osoby te nie musiałyby stawać na komisjach w wojewódzkich zespołach orzeczniczych.
Osoba niepełnosprawna jest trwale sparaliżowana (przerwanie rdzenia kręgowego). Ma 100 punktów w WZON (poziom potrzeby wsparcia). Decyzja WZON przyznająca punkty ma ważność 7 lat, a powinna być dożywotnia.
Osoba niepełnosprawna ma znaczne amputacje nóg i rąk. Ma 98 punktów w WZON (poziom potrzeby wsparcia). Decyzja WZON przyznająca punkty ma ważność 7 lat, a powinna być dożywotnia (nie ma możliwości przy pomocy protez zwiększyć stopień samodzielności).
Jakie są szanse na wdrożenie postulatów z petycji?
W wersji pierwotnej petycji WZON miałby dożywotnio przyznać każdej osobie niepełnosprawnej świadczenie wspierające, o ile osoba ta ma stałe orzeczenie o niepełnosprawności. Oceniam, że wprowadzenie takiej zasady jest realne, ale tylko dla osób otrzymujących w WZON 95-100 punktów, których stan zdrowia nie daje żadnej nadziej na poprawę w zakresie stopnia samodzielności. Osoby te nie musiałyby w przyszłości stawać na komisjach w wojewódzkich zespołach orzeczniczych.
Dlaczego tylko osoby niepełnosprawne 95 - 100 punktów
Dlaczego ewentualna nowelizacja przepisów będzie dotyczyła - wbrew intencji autorów petycji - raczej tylko osób niepełnosprawnych 95-100 punktów. Autorzy petycji chcą, aby dotyczyło to każdej osoby dysponującej orzeczeniem dożywotnim. Taka zasada nie uwzględnia:
1) postępu medycyny (np. w zakresie rehabilitacji, protetyki), który zwiększy poziom samodzielności osoby niepełnosprawnej. I obniży poziom punktów z np. 88 na 79.
2) pogorszenie stanu zdrowia, co zwiększy liczbą punktów np. z 88 do 92 - przy czym już dziś osoba niepełnosprawna, której stan zdrowia i samodzielności pogorszył się może wnioskować o ponowną ocenę zdrowia.
Mówił o tym Piotr Cieszewski, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych:
„Jeżeli na przykład zespół oceniający przyznaje komuś 88 punktów (…), to taka osoba potrzebuje znacznego wsparcia. Przyjmując, że przez wiele lat to będzie cały czas 88 punktów, zaprzeczylibyśmy medycynie, rehabilitacji, technologiom, zmieniającemu się światu. Oczywiście może być gorzej po siedmiu latach, ale też wierzymy i chcemy dawać szansę, że będzie przecież lepiej.” – mówił podczas posiedzenia sejmowej Komisji do Spraw Petycji Piotr Cieszewski, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika ds. Osób Niepełnosprawnych. „To nie są trzy stopnie niepełnosprawności tylko poziom potrzeby wyrażony w punktach. Dlatego nie chcemy – myślę, że byłoby to wręcz skreślające, dyskwalifikujące osoby z niepełnosprawnością – przyznawać tą samą liczbę punktów na stałe” – Wypowiedź P. Cieszewskiego 17 października 2024 r.
Komisja wysłała zapytanie do strony rządowej o możliwość dostosowania przepisów do petycji
Debata o zmianie przepisów dla osób niepełnosprawnych w Sejmie
Dotyczy: Petycja w sprawie zmiany ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2024 r. poz. 44) w zakresie okresu, na jaki jest wydawana decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia. Link do petycji
Stan sprawy na dziś - Sejm zwrócił się do strony rządowej dezyderat i czeka na zajęcie stanowiska.
Pełna treść petycji w pliku PDF:
Fragmenty petycji:
1) Zasada "co 7 lat w WZON" jest niezgodna z Konstytucją, gdyż osoba niepełnosprawna ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na czas nieokreślony (dożywotnio). I prawa nabyte wynikające z tego dokumentu. A WZON ma prawo odebrania tych praw nabytych co 7 lat. Narusza to zasadę praw nabytych, zawartych w orzeczeniach o stopniu niepełnosprawności i orzeczeń o grupie inwalidzkiej wydawanych przez orzeczników ZUS na okres stały.
2) Zasada "Komisja co 7 lat w WZON" jest sprzeczna z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, która zalicza osoby posiadające orzeczenie ZUS o I grupie inwalidzkiej do stopnia znacznego niepełnosprawności, tym samym zalicza je do grupy najbardziej chorych – całkowicie niezdolnych do samodzielnej egzystencji i całkowicie niezdolnych do pracy.
3) Decyzje o potrzebie wsparcia wydawane na potrzeby świadczenia wspierającego powinny być wydawane na ten sam okres, co wydane orzeczenia o grupie inwalidzkiej i stopniu niepełnoprawności osoby ubiegającej się o świadczenie wspierające.
5) Osoby podsiadające orzeczenia ZUS i o stopniu o niepełnosprawności są pokrzywdzone przez zapisy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.
Znaczenie świadczenia wspierającego rośnie wraz z podwyżkami renty socjalnej. W 2025 r. wyniosą one prawdopodobnie 5,52%. Na tyle szacował podwyżkę kilka tygodni temu DGP.
Podwyżka świadczenia wspierającego o 5,52% w 2025 r.
Po waloryzacji o 5,52% renta socjalna wyniesie nie 1780,96 zł (dziś), a 1879,27 zł brutto. Na tej podstawie otrzymamy taki (wstępny) odczyt wartości świadczenia wspierającego w 2025 r.:
poziom 1 punktów: 1141,02 zł (78–79 pkt); 60% renty socjalnej
poziom 2 punktów: 1503.416 zł (80–84 pkt); 80% renty socjalnej
poziom 3 punktów: 2255.12 zł (85–89 pkt); 120% renty socjalnej
poziom 4 punktów: 3382.69 zł (90–94 pkt), 180% renty socjalnej
poziom 5 punktów: 4134.39 zł (95–100 pkt) 220% renty socjalnej.