Pierwszy dodatek dla rencistów, to dodatek dopełniający (do renty socjalnej). Jego wypłaty są z wyrównaniem od stycznia 2025 r. (wyrównanie uwzględnia też marcową waloryzację.) Natomiast gorzej wygląda sprawa drugiego dodatku – tym razem dla rencistów z tytułu niezdolności do pracy (tzw. renta chorobowa). Wciąż nie mamy upublicznionego projektu nowelizacji przepisów. Wszystko się prawdopodobnie rozbija o stan budżetu oraz zgodę Ministra Finansów.
Wiceminister Łukasz Krasoń, pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnością, deklarował przygotowanie drugiego dodatku dla osób pobierających rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji). Projekt jest na etapie konsultacji z MF.
W Sejmie wciąż o drugim dodatku do renty. Pierwszy właśnie zaczyna być wypłacany [Przykład] [Tabela]
Renciści jednak nie ustępują i starają się wywrzeć presję na rządzie. Przykładem jest Interpelacja nr 9968 do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w sprawie dysproporcji dochodowej między dwiema grupami rencistów oraz konieczności wyrównania świadczeń (zainicjowały zapytanie posłanki: Krystyna Sibińska, Elżbieta Gapińska). Poniżej omawiam wystąpienie posłów – rząd jeszcze nie udzielił na nie odpowiedzi.
W związku z powyższym zwracamy się do Pani Minister z uprzejmą prośbą o informację, na jakim obecnie etapie znajdują się prace legislacyjne nad projektem ustawy, który wprowadzi dodatek dopełniający dla osób pobierających rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a także z orzeczoną niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Prosimy o wskazanie przewidywanego terminu wejścia w życie takich przepisów, które zapewnią równouprawnienie i sprawiedliwość w systemie rent i świadczeń społecznych.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Drugi dodatek jest tylko dla rencistów socjalnych, a nie dla rencistów chorobowych
W sytuacji, gdy często jedyną istotną różnicą między nimi jest moment powstania niepełnosprawności, która ma wpływ na rodzaj przyznawanego świadczenia.
Renciści socjalni | Renciści z tytułu całkowitej niezdolności do pracy |
W przypadku rencistów socjalnych uszczerbek na zdrowiu musi nastąpić przed ukończeniem 18. roku życia (lub przed ukończeniem 25. roku życia, jeśli kontynuowali naukę). Mają prawo do dodatku do renty (o ile jest niesamodzielność) | W przypadku rencistów, którzy mają orzeczoną niezdolność do pracy i orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji po 18. roku życia, otrzymują rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. |
Podstawa prawna dla pierwszego dodatku
Ustawą z dnia 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw, wprowadzono od 1 stycznia 2025 r. nowe świadczenie uzupełniające — dodatek dopełniający, przeznaczony dla osób legitymujących się prawem do renty socjalnej oraz posiadających ważne orzeczenie o całkowitej niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Po marcowej waloryzacji świadczeń, wysokość dodatku dopełniającego wynosi obecnie 2610,72 zł brutto.
Zapowiedź rozszerzenia dodatku na kolejne grupy uprawnionych rencistów
Już w trakcie legislacyjnych prac nad wskazaną ustawą, wiceminister Łukasz Krasoń, pełnomocnik rządu ds. osób z niepełnosprawnością, deklarował przygotowanie analogicznego rozwiązania prawnego dla osób pobierających rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, które również posiadają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Niestety, pomimo tych oficjalnych zapowiedzi, prace nad projektem nowelizacji ustawy dotyczącej tej grupy beneficjentów utknęły na etapie konsultacji i nie zostały dotąd zakończone.
Dysproporcje i poczucie dyskryminacji wśród uprawnionych do świadczeń
Fakt, że dodatek dopełniający jest przyznawany wyłącznie rencistom socjalnym z orzeczoną niezdolnością do samodzielnej egzystencji, rodzi poważne zastrzeżenia w zakresie równości wobec prawa i sprawiedliwości społecznej. Renciści z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, którzy również posiadają takie orzeczenie, odczuwają poczucie niesprawiedliwości i bycia dyskryminowanymi, co podważa zasadę równego traktowania beneficjentów systemu ubezpieczeń społecznych.
Podobieństwa między obiema grupami oraz ich potrzeby zdrowotne i opiekuńcze
Zarówno renciści socjalni, jak i renciści z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, którzy mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji, to osoby z najcięższymi postaciami niepełnosprawności. Obie grupy mają identyczne lub bardzo zbliżone potrzeby w zakresie świadczeń zdrowotnych, leczenia specjalistycznego, rehabilitacji medycznej, zaopatrzenia w wyroby medyczne oraz wsparcia opiekuńczego, które są niezbędne dla ich codziennego funkcjonowania.
Nierówność w prawach rencistów pomimo odprowadzania składek i świadczeń
Osoby, które pracowały zawodowo, opłacały składki na ubezpieczenie społeczne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i nabyły prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz mają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, zostały pominięte w prawie do dodatku dopełniającego. W efekcie osoby te, mimo wykazania aktywności zawodowej i prawidłowego odprowadzania składek, mają mniejsze uprawnienia i świadczenia niż renciści socjalni, którzy składek nigdy nie wpłacali. Powoduje to negatywne skutki społeczne i obniża zaufanie do systemu ubezpieczeń społecznych.
Po marcowej waloryzacji świadczeń, wysokość dodatku dopełniającego w 2025 r. (od marca) wynosi obecnie 2610,72 zł brutto.