Legalna praca cudzoziemców w Polsce 2025 [przewodnik dla pracodawców]: procedury, zmiany prawa, obowiązki kadrowe

• Nowa struktura napływu cudzoziemców
• Zmiany w przepisach o oświadczeniach o powierzeniu pracy
• Zezwolenia na pracę typu A – nowe rygory i ograniczenia
• Zezwolenie jednolite – legalizacja pracy i pobytu w jednym postępowaniu
• Cyfryzacja procedur – system eCudzoziemiec 2.0
• Wzmożone kontrole i surowe sankcje
• Świadome zarządzanie legalizacją – wyzwanie i konieczność

W sytuacji, gdy rośnie zapotrzebowanie na siłę roboczą w takich sektorach jak budownictwo, logistyka, opieka zdrowotna czy przemysł przetwórczy, a polski rynek otwiera się coraz szerzej na obywateli państw trzecich – w tym Nepalu, Indii, Bangladeszu czy Uzbekistanu – pracodawcy muszą wykazywać się coraz większą świadomością prawną.

Nowa struktura napływu cudzoziemców

Statystyki Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazują, że tylko w pierwszym kwartale 2025 roku wydano ponad 185 tysięcy dokumentów legalizujących pracę cudzoziemców. Nadal największą grupę stanowią obywatele Ukrainy, jednak ich udział systematycznie spada. Wyraźnie rośnie natomiast obecność pracowników z Azji Południowej i Azji Południowo-Wschodniej, co znacząco wpływa na praktykę urzędniczą i poziom skomplikowania procedur legalizacyjnych.

Zmiany w przepisach o oświadczeniach o powierzeniu pracy

Jedną z najczęściej stosowanych form legalizacji pracy pozostają oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. W 2025 roku rozszerzono ich zakres – maksymalny okres zatrudnienia został wydłużony z 24 do 30 miesięcy. Wprowadzono również obowiązek elektronicznego zgłaszania podjęcia i zakończenia pracy w ciągu 72 godzin za pośrednictwem systemu ePracaGov.

Brak dopełnienia tego obowiązku może skutkować utratą prawa do składania oświadczeń w przyszłości. Należy przy tym pamiętać, że rejestracja oświadczenia nie wystarcza – cudzoziemiec musi posiadać ważny tytuł pobytowy, by jego praca była legalna.

Zezwolenia na pracę typu A – nowe rygory i ograniczenia

W przypadku obywateli spoza sześciu państw objętych uproszczonym trybem (Ukraina, Białoruś, Mołdawia, Gruzja, Armenia, Uzbekistan), konieczne jest uzyskanie zezwolenia na pracę typu A. Pracodawcy muszą liczyć się z bardziej restrykcyjnymi przepisami – w szczególności z zakazem zmiany pracodawcy bez ponownego postępowania administracyjnego. Od 2025 roku wszystkie wnioski o wydanie zezwolenia muszą być składane wyłącznie elektronicznie za pośrednictwem systemu eCudzoziemiec 2.0. System ten jest powiązany z rejestrami ZUS, PESEL i CEIDG, co oznacza, że nawet drobne niezgodności w danych mogą uniemożliwić procedurę legalizacji. Zezwolenie pozostaje przypisane do konkretnego stanowiska, zakresu obowiązków i miejsca pracy – jakakolwiek zmiana tych warunków wymaga nowej decyzji administracyjnej.

Zezwolenie jednolite – legalizacja pracy i pobytu w jednym postępowaniu

Kolejnym istotnym rozwiązaniem jest zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, zwane zezwoleniem jednolitym. Daje ono cudzoziemcowi prawo do pracy i pobytu w Polsce na okres do trzech lat.

W 2025 roku uproszczono procedurę dla określonych branż strategicznych – w tym budownictwa, opieki zdrowotnej, logistyki oraz przetwórstwa spożywczego. Pracodawcy z tych sektorów, którzy zatrudniają co najmniej dziesięciu cudzoziemców i oferują wynagrodzenie powyżej 130% ustawowej płacy minimalnej (czyli powyżej 5 330 zł brutto), mogą liczyć na rozpatrzenie wniosku w terminie 30 dni. Uproszczony tryb wymaga jednak dołączenia dodatkowych dokumentów, w tym nowego wzoru zaświadczenia o niekaralności pracodawcy.

Cyfryzacja procedur – system eCudzoziemiec 2.0

Największą zmianą organizacyjną jest wdrożenie zintegrowanego systemu eCudzoziemiec 2.0, który zastąpił dotychczasowe rozproszone platformy. System umożliwia składanie wniosków o oświadczenia, zezwolenia i pobyt czasowy w jednym miejscu, z automatycznym powiązaniem z rejestrami państwowymi. Pracodawcy mogą monitorować postęp sprawy, przekazywać pełnomocnictwa swoim działom HR lub kancelariom prawnym, a także otrzymywać powiadomienia o kończących się pozwoleniach i konieczności aktualizacji danych. Elektronizacja postępowań znacząco przyspieszyła procesy, ale równocześnie zwiększyła odpowiedzialność za zgodność formalną i jakość składanej dokumentacji.

Wzmożone kontrole i surowe sankcje

Wzrost liczby zatrudnianych cudzoziemców pociągnął za sobą intensyfikację kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy i Straż Graniczną. Do końca maja 2025 roku przeprowadzono już ponad 4 700 kontroli w firmach zatrudniających cudzoziemców. Najczęściej stwierdzane naruszenia to brak zezwolenia na pracę, wykonywanie pracy niezgodnej z warunkami określonymi w decyzji oraz niezgłoszenie pracownika do ubezpieczeń. Kary administracyjne wynoszą do 30 tysięcy złotych, a przy powtarzających się naruszeniach firma może zostać wpisana do rejestru podmiotów wykluczonych, co skutkuje zakazem zatrudniania cudzoziemców nawet przez trzy lata.

Świadome zarządzanie legalizacją – wyzwanie i konieczność

W obliczu opisanych zmian każdy pracodawca powinien podejść do procesu legalizacji pracy cudzoziemców jako do strategicznego elementu zarządzania personelem. Kluczowe znaczenie ma audyt kadrowy – należy dokładnie weryfikować dokumentację każdego cudzoziemca, jego status pobytowy, aktualność zezwoleń oraz zgodność warunków pracy z treścią decyzji administracyjnych. Równie istotne jest przygotowanie działu HR do samodzielnego prowadzenia spraw legalizacyjnych, inwestowanie w szkolenia oraz korzystanie z profesjonalnego wsparcia prawnego w przypadkach bardziej złożonych. Warto również monitorować planowaną na drugą połowę roku nowelizację unijnej dyrektywy o niebieskiej karcie, która może otworzyć nowe możliwości dla wysoko wykwalifikowanych pracowników spoza UE.

Legalizacja pracy cudzoziemców wymaga profesjonalizmu, dokładności i bieżącej znajomości zmieniających się przepisów. Pracodawcy, którzy zainwestują w prawidłowe procedury, zyskają nie tylko bezpieczeństwo prawne, ale również przewagę konkurencyjną na coraz trudniejszym rynku pracy.

Autor: Piotr Wojciechowski, radca prawny, Kancelaria Paprocki, Wojciechowski & Partnerzy

******************

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Zespół z Kancelarii Paprocki, Wojciechowski & Partnerzy posiada bogate doświadczenie w obsłudze podmiotów gospodarczych w zakresach takich jak audyt prawny, compliance, badania due diligence czy obsługa transakcji fuzji i przejęć. Doradza również w budowaniu wieloletnich strategii, z uwzględnieniem rozwijających się kierunków wschodnich – skutecznie łączy wschód z zachodem. Kancelaria współpracuje z renomowanymi kancelariami w 14 krajach na świecie, zapewniając swoim klientom bezpieczeństwo działalności w różnych obszarach gospodarczych. Zespół specjalizuje się także w obsłudze złożonych procesów karnych. Podejmuje się spraw, w których występują wątki transgraniczne, white-collar crimes czy działalność zorganizowana. Prowadzi postępowania karnoskarbowe. Prowadzi także sprawy na rzecz osób fizycznych – zwłaszcza te najbardziej skomplikowane. Więcej: https://www.paprocki-adwokaci.pl