Procedura ta wszczynana jest w razie podejrzenia występowania przemocy domowej w rodzinie. Uprawnionymi do tego podmiotami są: przedstawiciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty bądź ochrony zdrowia.
Niebieska Karta A
Wszczęcie postępowania następuje z chwilą wypełnienia formularza „Niebieska Karta – A”. Powinien on być wypełniany w obecności osoby, co do której zachodzi podejrzenie, że jest ofiarą przemocy. Jeżeli zaś, takie wypełnienie nie jest możliwe w jej obecności ze względu na stan zdrowia czy też jego zagrożenie, należy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn wypełnić formularz w jej obecności.
Może się okazać, że wypełnienie karty wszczynającej postępowanie jest zupełnie niemożliwe przy tej osobie. W takiej sytuacji karta jest wypełniana pod jej nieobecność.
W związku z rozpoczęciem procedury, podejmowane są działania interwencyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, w stosunku do której zachodzi podejrzenie, że jest ofiarą przemocy. Przeprowadzenie rozmowy z nią odbywa się w warunkach zapewniających swobodną wypowiedź. Jeżeli istnieje przypuszczenie, że przemoc stosowana jest wobec dziecka, rozmowa taka przeprowadzana jest w obecności rodzica, opiekuna prawnego bądź faktycznego.
Obecność taka nie jest dopuszczalna w sytuacji, gdy zachodzi podejrzenie, że jedna z tych osób stosuje agresję wobec dziecka. Wówczas rozmowa przeprowadzana jest w obecności pełnoletniej osoby najbliższej, wymienionej w art. 115§11 kodeksu karnego. Powinien brać w niej udział również psycholog.
Niebieska Karta B
Po wypełnieniu formularza A, w którym ofiara, m.in., wskazuje, jakich form przemocy, uszkodzeń ciała czy też mienia doświadczyła, a także jak długo trwa zaistniała sytuacja, przekazywany jest do wypełnienia formularz „Niebieska Karta – B”, który zawiera pouczenie. Zawiera ono ogólne informacje dotyczące przemocy, jak też i zalecenia, jakie działania należy podjąć w związku ze stosowaną przemocą. Informator ten, jeżeli istnieje podejrzenie, że pokrzywdzonym jest dziecko, przekazywany jest rodzicowi, opiekunowi, bądź osobie, która zgłosiła podejrzenie, że w danej rodzinie stosowana jest przemoc. Nie jest on przekazywany podejrzanemu sprawcy.
Procedurę Niebieskiej Karty można podzielić na dwa etapy. Pierwszy z nich, omówiony powyżej, to spotkanie z przedstawicielem odpowiednich służb, podczas którego wypełniony zostaje formularz A.
Niebieska Karta C
Etapem drugim jest przekazanie w terminie 7 dni od wszczęcia procedury wypełnionego formularza zespołowi interdyscyplinarnemu bądź też grupie roboczej. Członkowie zespołu/grupy roboczej zwołują posiedzenie, na którym dokonują analizy zaistniałej sytuacji. Na posiedzeniu takim powinna być obecna osoba dotknięta przemocą w rodzinie, jednakże jej nieobecność nie wpływa na przebieg prac zespołu.
Jeśli dziecko jest ofiarą przemocy, nie uczestniczy w posiedzeniu. Na takim spotkaniu wypełniany jest formularz – Niebieska Karta C, zawierający weryfikację danych osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, a także osoby, która miałaby ją stosować. Ponadto zawiera on diagnozę sytuacji ofiary (w tym m.in. sytuację rodzinną, zawodową, ekonomiczną, mieszkaniową czy zdrowotną).
Niebieska Karta D
Wobec podejrzanego sprawcy przemocy – wypełnia się Niebieską Kartę D. Formularz ten zawiera pytania o uprzednią karalność, dozór kuratora sądowego, nadużywanie alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków, leczenie odwykowe, a także o opinię co do jej sytuacji rodzinnej oraz podjęte działania polegające, m.in., na udziale w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych, dobrowolnym poddaniu się leczeniu odwykowemu, złożeniu wniosku do sądu w celu uruchomienia procedury zobowiązania do leczenia odwykowego.
Jeżeli istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa, zgromadzone dokumenty przekazywane są organom właściwym do przeprowadzenia postępowania przygotowawczego.
Zakończenie procedury Niebieskiej Karty
Procedura Niebieskiej Karty kończy się z chwilą ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego jej stosowania oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy bądź też wydania rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań. W związku z zakończeniem procedury przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego sporządza protokół, który zawiera dane osób, będących podmiotami procedury, czas jej trwania oraz opis podjętych działań.
O zakończeniu całej procedury zawiadamia się wszystkie podmioty, które w niej uczestniczyły.