W praktyce ugody pozasądowe zaczynają występować coraz częściej. To często dobry ruch w kierunku sprawnego rozstrzygnięcia sporu, którego finalny efekt przed sądem nie jest oczywisty do przewidzenia przez żadną ze stron. W niniejszej publikacji skupimy się na przedstawieniu instytucji ugody pozasądowej przez pryzmat obowiązujących przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610) – dalej „k.c.” oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego.
- Przepisy prawa cywilnego, które regulują instytucję ugody pozasądowej
- Ważne stanowisko SN odnośnie charakteru i skutków ugody pozasądowej
- Korzyści wynikające z wyboru ugody pozasądowej
- Kiedy warto zdecydować się na ugodę pozasądową?
Przepisy prawa cywilnego, które regulują instytucję ugody pozasądowej
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 917 k.c. – przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Ważne stanowisko SN odnośnie charakteru i skutków ugody pozasądowej
Powołując się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt: II CSK 375/17, należy wskazać, że:
- ugoda pozasądowa ma charakter umowy. Istotę ugody określa art. 917 k.c. Jednym z jej elementów jest "czynienie sobie przez strony wzajemnych ustępstw" i między innymi zapewnienie wykonania roszczeń. Jest zasadą, że zawarta przez strony stosunku cywilnoprawnego ugoda pozasądowa wiąże strony, z zastrzeżeniem - stosownie do okoliczności - dopuszczalności uchylenia się od jej skutków prawnych (art. 918, art. 82-83, 87 k.c.). Do ugody mają bowiem zastosowanie wszystkie przepisy dotyczące czynności prawnych;
- ugoda dotyczy stosunku prawnego łączącego strony, przy czym w ramach tego stosunku mogą zostać uregulowane kwestie odnoszące się do poszczególnych roszczeń objętych jego treścią. Należy przy tym założyć, że przedmiotem ugody stają się wszystkie roszczenia wynikające z danego stosunku prawnego – tego, który został ugodą objęty;
- w odróżnieniu od ugody sądowej (art. 10, 184 i nast., 223 oraz art. 777 k.p.c.) ugoda pozasądowa nie jest tytułem egzekucyjnym. Wywiera jedynie skutki wynikające z faktu "rzeczy ugodzonej" (res transacta).
Korzyści wynikające z wyboru ugody pozasądowej
Zalety wyboru ugody pozasądowej to:
- sprawniejsze zamknięcie spornej sprawy;
- niższe koszty;
- możliwość wypracowania konsensusu i otwarcie się na ewentualną dalszą współpracę z danym kontrahentem (stroną ugody);
- brak jawności (zachowanie w tajemnicy warunków ugody pozasądowej).
Kiedy warto zdecydować się na ugodę pozasądową?
Do takich sytuacji zaliczamy m.in.:
- dążenie do zachowania w tajemnicy warunków ugody i spornej kwestii w ujęciu całościowym;
- okoliczności, gdy nie da się jednoznacznie przewidzieć możliwego rozstrzygnięcia sądowego w danym sporze;
- dążenie do uniknięcia długoletniego sporu sądowego;
- dążenie do uniknięcia kosztownego sporu sądowego.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610);
Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. akt: II CSK 375/17.
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl