Rodzaje orzeczeń
W Polsce sądy wydają rożne orzeczenia. Wydają wyroki, postanowienia, nakazy zapłaty, zarządzenia. Sąd Najwyższy natomiast wydaje dodatkowo uchwały. Każde z tych orzeczeń ma inne cech. Dlatego nie można ich utożsamiać. Są też od nich inne środki odwoławcze.
Nakaz zapłaty
Nakaz zapłaty wydawany jest w postępowaniu nakazowym albo w postępowaniu upominawczym. Są to na dobrą sprawę dwa różne orzeczenia. Bowiem inne skutki wywołuje nakaz wydany w postępowaniu nakazowym a inne wydany w postępowaniu upominawczym.
Inne są również przesłanki wydania takich nakazów. Oraz służące od nich środki zaskarżenia.
Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym
Jeżeli zachodzą ku temu przesłanki sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym. Przesłankami do jego wydania jest istnienie bardzo "mocnych" dowodów stwierdzających zasadność roszczenia. Nie mogą być to jednak dowolne dowody ale te które wymienia kodeks postępowania cywilnego. Dotyczą go art. 484-497 k.p.c. Środkiem odwoławczym od nakazu takiego nakazu zapłaty są zarzuty. W zarzutach pozwany musi wskazać czy zaskarża postanowienie w części czy w całości.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Postępowanie upominawcze jest mniej formalne niż postępowanie nakazowe. Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym nie może być wydany gdy:
- Roszczenie jest oczywiście bezzasadne,
- Przytoczone w pozwie wnioski budzą wątpliwości,
- Zaspokojenie dochodzonego roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego,
- Miejsce zamieszkania pozwanego nie jest znane i gdy nie można doręczyć mu odpisu nakazu.
W pozostałych wypadkach można wydać nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Środkiem zaskarżenia takiego nakazu jest sprzeciw. Warto wiedzieć, że w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty może wydać również referendarz sądowy.
Postanowienia wspólne
Postępowania w których wydaje się nakaz zapłaty wszczyna się na skutek wniesienia pozwu. W pozwie powód wnioskuje o wydanie nakazu zapłaty. Do pozwu załącza się dowody potwierdzające zasadność roszczenia.
Wszystkie nakazy zapłaty wydawane są na posiedzeniach niejawnych. W wydawaniu takiego nakazu nie bierze udziału ani powód ani tym bardziej pozwany. O istnieniu nakazu zapłaty pozwany dowiaduje się w momencie doręczenia go mu. Wraz z nakazem zapłaty pozwany otrzymuje odpis pozwu wraz ze wszystkimi załącznikami.
Aby uniknąć skutków uprawomocnienia się nakazu, pozwany musi go zaskarżyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia. Środkami zaskarżenia są zarzuty albo sprzeciw (w zależności od trybu postępowania).
Po wniesieniu środka odwoławczego toczy się normalny proces cywilny na zasadach ogólnych przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego.
Wygląd nakazu
Nakaz zapłaty w niewielkim stopniu różni się od wyroku. W treści nakazu trzeba wymienić sąd który go wydał a także orzekającego sędziego (referendarza). W nakazie zapłaty nakazuje się pozwanemu aby zaspokoił roszczenie powoda w terminie dwóch tygodni albo wniósł odpowiedni środek odwoławczy.
Egzekucja
Prawomocny nakaz zapłaty stanowi tytuł egzekucyjny. Natomiast tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności jest tytułem wykonawczym. Innymi słowy na podstawie nakazu zapłaty wyposażonego w klauzulę wykonalności może być prowadzona egzekucja komornicza.