Sąd zawiesza postępowanie najczęściej w sytuacji gdy prowadzenie go napotyka przejściowe problemy. Natomiast postępowanie nie może być zawieszone gdy wydanie wyroku jest bezcelowe., w takiej sytuacji postępowanie ulega umorzeniu.
Z urzędu obligatoryjnie
Sąd zawiesza postępowanie obligatoryjnie z urzędu:
- w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;
- jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
- jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;
- jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku powoda.
Zawieszenie ma skutek od chwili zdarzeń, które je spowodowały.
Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń, chyba że nastąpiły one po zamknięciu rozprawy.
Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest obowiązkowe, a występujący w sprawie adwokat lub radca prawny umrze bądź zostanie skreślony z listy adwokatów lub radców prawnych, sąd zawiesza postępowanie z urzędu, wyznaczając odpowiedni termin do wskazania innego adwokata lub radcy prawnego, i po upływie tego terminu podejmuje postępowanie.
W wypadku postępowań dotyczących masy upadłości sąd zawiadamia syndyka albo zarządcę o trwającym postępowaniu. Wyznacza mu odpowiedni termin do wstąpienia do tego postępowania. Brak oświadczenia syndyka albo zarządcy w wyznaczonym terminie uznaje się za odmowę wstąpienia do postępowania.
Z urzędu ale fakultatywnie
Kodeks postępowania cywilnego zakłada również sytuacje w których sąd może, ale nie musi zawiesić postępowanie. Mówimy w takim wypadku o fakultatywnym charakterze zawieszenia. Zawieszenie postępowania w poniższych przypadkach następuje jednak z urzędu a nie na wniosek.
Sąd może (ale nie musi) zawiesić postępowanie z urzędu:
- jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego;
- jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu stronom z interwencją główną;
- jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji publicznej,
- jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;
- w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód nie żądał rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy;
- jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu.
W czterech pierwszych sytuacjach mamy do czynienia z tzw. prejudykatem. Chodzi o to, że rozstrzygnięcie innej sprawy może mieć wpływ na postępowanie toczące się przed sądem cywilnym.
Na wniosek
Kodeks cywilny zna również sytuacje gdy zawieszenie postępowania następuje na w niosek. Z wnioskiem może wystąpić jena strona ale również możemy się spotkać ze zgodnym wnioskiem stron.
Sąd zawiesi postępowanie na wniosek spadkobiercy, jeżeli powód dochodzi przeciwko niemu wykonania obowiązku, należącego do długów spadkowych, a spadkobierca nie złożył jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku i termin do złożenia takiego oświadczenia jeszcze nie upłynął. W tym wypadku sąd musi zawiesić postępowanie a więc mówimy tu o zawieszeniu obligatoryjnym.
Sąd może również zawiesić postępowanie gdy zgodnie wniosą o to strony. Jest to zawieszenie fakultatywne.
Podsumowanie
Kodeks postępowania cywilnego wymienia kilkanaście przyczyn dla których można bądź trzeba zawiesić postępowanie. Warto zapoznać się z tymi przesłankami w trakcie trwania postępowania gdyż wiedza ta może się przydać w trakcie sprawy sądowej.