Celem postępowania nakazowego jest usprawnienie i przyśpieszenie egzekucji. Jednocześnie postępowanie te jest bardzo formalne. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się tylko w ściśle określonych sytuacjach i po przedstawieniu wymienionych przez kodeks dowodów.
Tylko na wniosek
Sąd z urzędu nie rozpatruje spraw w trybie nakazowym. Może tego dokonać jedynie na wyraźny wniosek powoda.
Tak więc jeżeli wnoszący pozew (czyli powód) chce aby sprawa była rozpatrzona przez sąd w postępowaniu nakazowym musi to napisać w pozwie.
Trzeba umieścić w pozwie mniej więcej taką formułkę: „Działając w imieniu własnym wnoszę, na postawie art. 4841 § 2 k.p.c., o rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym
Pisząc natomiast pozew na formularzu żądanie trzeba umieścić w rubryce nr 8 na drugiej stronie formularza.
Kiedy można wnieść pozew w postępowaniu nakazowym
Kodeks postępowania cywilnego ściśle określa, w jakich sytuacjach można wnieść pozew w postępowaniu nakazowym. Nie w każdej, bowiem sprawie może być wydany nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.
Sąd wydaje nakaz zapłaty tylko w sprawie o roszczenie pieniężne lub świadczenie innych rzeczy zamiennych. Zatem sąd nie wyda nakazu zapłaty w sprawie o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy, rozwodu itd.
Pierwszą z podstaw wydania nakazu w postępowaniu nakazowym jest oparcie żądania pozwu na dokumencie urzędowym.
Drugą podstawą jest zaakceptowany przez dłużnika rachunek. Przykładem takiego rachunku może być podpisana przez dłużnika faktura VAT.
Trzecią grupą dokumentów, na których można oprzeć wydanie nakazu zapłaty jest wezwanie do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu.
Ważne jest, aby było to pisemne uznanie długu. Tak więc sąd nie wyda nakazu zapłaty na podstawie zapłaty odsetek lub spełnienia części świadczenia. Są to co prawda przykłady uznania długu, jednak nie można uznać, że są to pisemne uznania długu.
Czwartą przesłanka wydania nakazu zapłaty jest przedstawienie zaakceptowanego przez dłużnika żądania zapłaty zwróconego przez bank i niezapłaconego z powodu braku środków na rachunku bankowym.
Piątą podstawą do wydania nakazu zapłaty jest weksel, czek, warrant, rewers. Wszystkie te dokumenty muszą być prawidłowo wypełnione. Są to bowiem dokumenty bardzo formalne. Ich treść nie może również nasuwać żadnych wątpliwości.
Art. 485 § 2a kpc wprowadza kolejną przesłankę do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Sąd wydaje nakaz na podstawie dołączonych do pozwu dokumentów:
- umowy,
- dowodu spełnienia świadczenia wzajemnego niepieniężnego
- dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku.
Ważne jest, aby wszystkie te dokumenty były dołączone do pozwu.
Jak napisać pozew
Pozew w postępowaniu nakazowym musi spełniać wszystkie wymogi przewidziane dla pozwu w zwykłym postępowaniu. Musi więc zawierać:
- datę,
- określenie sądu do którego kieruje się pozew,
- oznaczenie stron,
- oznaczenie rodzaju pisma,
- określenie wartości przedmiotu sporu ( jaka jest kwota o którą toczy się proces),
- żądanie pozwu,
- uzasadnienie,
- powołanie dowodów
- podpis.
Dodatkowo musi zawierać, żądanie rozpatrzenia sprawy w trybie nakazowym.
Pozew rozpatrywany jest przez sąd na posiedzeniu niejawnym a więc bez udziału stron. Dopiero w sytuacji, gdy sąd stwierdzi, że nie ma przesłanek do wydania nakazu zapłaty, wyznacza rozprawę.
Warto również pamiętać, że gdy wartość przedmiotu sporu wynosi mniej niż 10.000 zł - wtedy pozew spisuje się na specjalnym formularzu. Formularz taki można ściągnąć ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości.
Kiedy już napiszemy pozew należy doręczyć go do sądu. Można dokonać tego za pomocą poczty. Wysyłając pozew listem poleconym (w tylu kopiach ilu jest pozwanych + jedna kopia dla sądu) lub składając w biurze podawczym sądu (też w takiej samej ilości kopi). Składając pozew na biurze podawczym warto mieć swój odpis gdyż pracownik sądu poświadczy na nim fakt wpłynięcia pozwu do sądu.
Jakie opłaty za pozew
Każdy pozew trzeba opłacić. Jest to tzw. wpis sądowy. Wpis oblicza się według następującego klucza
- Gdy wartość przedmiotu sporu wynosi mniej niż 2.000 zł – wpis wynosi 30 zł;
- Gdy wartość przedmiotu sporu mieści się w granicach między 2000 zł a 5000 zł - wpis wynosi 100 zł;
- Gdy wartość przedmiotu sporu mieści się w granicach między 5.000zł a 7500 zł - wpis wynosi 250 zł;
- Gdy wartość przedmiotu sporu mieści się w granicach między 7500 zł a 10000 zł - wpis wynosi 300 zł.
Gdy wartość przedmiotu sporu jest większa niż 10.000 zł wtedy obliczenie jest bardziej skomplikowane. Wtedy wartość przedmiotu sporu mnoży się przez 5% i dzieli się przez 4.
Przy czym 5% wartości przedmiotu sporu nie może wynieść mniej niż 30 zł i więcej niż 100.000 zł.
Pamiętać należy również że kwotę wpisu zaokrągla się do pełnego złotego w górę.
Sprawa toczy się o dług w wysokości 25.000 zł. Jak obliczyć wpis sądowy? Otóż według przytoczonego wyżej wzoru: 25.000 zł x 5% x 1/4= 312,5 zł. Pamiętając jednak o zaokrągleniu w górę do sądu prześlemy 313 zł.
Opłaty najlepiej dokonać na konto bankowe sądu (podane na stronie internetowej) lub w znakach opłaty sadowej (dostępnych w kasie sądu). Jednak z tym zastrzeżeniem, że znakami sadowymi można płacić tylko za wpis nie większy niż 1.500 zł.
Nakaz zapłaty
Jeżeli zachodzą przesłanki do wydania nakazu zapłaty to sąd go wydaje. Określa w nim, że pozwany w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu ma zaspokoić roszczenia w całości albo wnieść zarzuty.
Nakaz zapłaty spełnia podobną rolę jak wyrok. Ma też podobną szatę graficzną. Określony jest w nim sąd, przed którym toczyła się sprawa, wymieniony jest sędzia, który wydał orzeczenie, określone są strony sporu.
Nakaz zapłaty jest tytułem egzekucyjnym. Oznacza to tyle, że prawomocny nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności (wydawaną na wniosek powoda przez sąd) może stanowić podstawę egzekucji.
Nakaz zapłaty opatrzony klauzulą wykonalności przesyła się wraz ze stosownym wnioskiem do komornika. Komornik natomiast wszczyna egzekucję.
Nakaz zapłaty bez klauzuli wykonalności jest tytułem zabezpieczającym. Można, więc na jego podstawie ustanowić zabezpieczenie.
Sąd doręcza nakaz zapłaty powodowi i pozwanemu. Przy czym pozwany wraz z nakazem zapłaty otrzymuje odpis pozwu wraz ze wszystkimi załącznikami.