Nie każda sprawa w której stroną jest zakład ubezpieczeń jest sprawą z zakresu ubezpieczeń społecznych. Należy o tym wiedzieć przed wszczęciem postępowania.
Co mówi kodeks
Kodeks postępowania cywilnego wymienia jakie sprawy uważane są za sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:
- ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinnego,
- emerytur i rent,
- innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- odszkodowań przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji lub Służbie Więziennej.
Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie, a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności oraz sprawy o roszczenia ze stosunków prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub ich organami.
Co warto wiedzieć
Sprawy ubezpieczeniowe to te, w których wniesiono odwołanie od decyzji wydanej przez ZUS lub inny organ rentowy. Warto bowiem wiedzieć, że w myśl przepisów k.p.c. nie tylko Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organem rentowym.
Do sądu natomiast wnosi się odwołania od decyzji wydanych przez organ rentowy. Warto pamiętać również, że część odwołań rozpatruje Prezes Zakładu. Nie wszystkie od razu trafiają na wokandę.
Przez organy rentowe rozumie się:
- jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do wydawania decyzji w sprawach świadczeń,
- kolejowe jednostki organizacyjne,
- wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości, a także inne organy wojskowe i organy resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości,
- Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Tylko w tych sprawach mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego poświęcone postępowaniu w sprawach ubezpieczeń społecznych.
Właściwość rzeczowa
Właściwość rzeczowa określa do jakiego sądu należy skierować pozew, czy do sądu rejonowego czy do sądu okręgowego. W Polsce zasadą jest, że sprawy w pierwszej instancji rozpatrywane są przez sądy rejonowe. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest na odwrót sprawy co do zasady rozpatruje sąd okręgowy.
Sądy rejonowe są natomiast właściwe w sprawach o:
- Zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński, porodowy, pogrzebowy, rodzinny
- Zaświadczenie rehabilitacyjne,
- Odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej,
- Ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności
- Świadczenie z tytułu funduszu alimentacyjnego.
Wszystkie inne rodzaje spraw zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego rozpatruje sąd okręgowy.
Właściwość miejscowa
Właściwość miejscowa rozstrzyga gdzie położony sad jest właściwym do rozpoznania sprawy. Zasadą polskiego prawa jest to, że powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
W wypadku spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych jest na odwrót. Co do zasady bowiem sprawy rozpatruje sąd w okręgu którego strona odwołująca się od decyzji organu rentowego ma miejsce zamieszkania.