Umowa o dzieło różni się od umowy zlecenia tym, że zawsze musi kończyć się konkretnym, możliwym do przewidzenia i sprawdzalnym rezultatem. W umowie zlecenia akcentuje się konieczność wykonywania określonej czynności (przy czym chodzi tu o wykonanie na rzecz zamawiającego czynności prawnej, np. zawarcie umowy sprzedaży samochodu), nie zaś osiągnięcie rezultatu. W umowie o dzieło najważniejsze jest, aby rezultat końcowy został osiągnięty, mniejsze znaczenie ma natomiast obowiązek osobistego wykonywania dzieła. W umowie zlecenia zaś obowiązek osobistego świadczenia jest w zasadzie regułą. W przeciwieństwie do zlecenia, umowa o dzieło jest zawsze odpłatna. Brak wynagrodzenia w przypadku umowy zlecenia może natomiast wynikać albo z wyraźnego postanowienia umowy, albo z okoliczności sprawy. W przeciwnym wypadku za wykonanie zlecenia przysługuje stronie wynagrodzenie.
Najistotniejsze różnice między umową o dzieło a umową zlecenia przedstawia poniższa tabela:
| Cecha | Umowa o dzieło | Umowa zlecenia / Umowa o świadczenie usług |
| Sposób wykonywania umowy | Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do osiągnięcia konkretnego rezultatu. Sposób wykonania dzieła jest zależny od woli wykonującego zamówienie | Zleceniobiorca zobowiązany jest do starannego wykonywania czynności prawnych (przy umowie o świadczenie usług - czynności faktycznych, świadczenie usług), a nie do osiągnięcia określonego rezultatu |
| Osobiste wykonywanie umowy | Przyjmujący zamówienie nie ma obowiązku osobistego wykonywania dzieła, chyba że takie zastrzeżenie zostanie zawarte w umowie | Osobiste wykonywanie umowy jest zasadą. Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia innej osobie. Zastrzeżenie takie jest dopuszczalne, jeżeli wynika z umowy, ze zwyczaju albo gdy zleceniobiorca jest zmuszony do tego przez szczególne okoliczności (powinien zawiadomić o tym dającego zlecenie) |
| Odpłatność za wykonaną umowę | Umowa jest odpłatna. Zamawiający jest zobowiązany uiścić wynagrodzenie w chwili wydania dzieła w wysokości odpowiadającej jego wartości, chyba że umowa stanowi inaczej | Umowa może być nieodpłatna. Jednak brak wynagrodzenia musi wynikać z umowy lub okoliczności. |
Dla oceny danego stosunku prawnego nie ma znaczenia jego nazwa ani tytuł umowy. Wynika to z faktu, że zgodnie z art. 65 § 2 Kodeksu cywilnego w umowach należy badać raczej ich cel i zgodny zamiar stron, aniżeli opierać się na ich dosłownym brzmieniu.
Zawarcie umowy zlecenia oraz umowy o dzieło wiąże się z określonymi obowiązkami w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz w zakresie podatkowym. Obowiązki te mają jednak różny zakres, co powoduje że w określonych przypadkach zawarcie umowy o dzieło może być korzystniejsze niż zawarcie umowy zlecenia. Obrazuje to poniższa tabela:
|
| Ubezpieczenie społeczne | Ubezpieczenie zdrowotne | Zaliczka na podatek dochodowy |
| Umowa zlecenia | ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe jest obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne
| ubezpieczenie jest obowiązkowe | zaliczka na podatek dochodowy jest odprowadzana przez płatnika – zleceniodawcę przy uwzględnieniu zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu w wysokości 20 % lub 50% |
| Umowa o dzieło | nie rodzi obowiązku opłacania składek, za wyjątkiem sytuacji gdy umowa jest zawierana z własnym pracodawcą (wykonawca dzieła jest wówczas traktowany tak samo jak pracownik) | nie rodzi obowiązku opłacania składek, za wyjątkiem sytuacji gdy umowa jest zawierana z własnym pracodawcą (wykonawca dzieła jest wówczas traktowany tak samo jak pracownik) | zaliczka na podatek dochodowy jest odprowadzana przez płatnika – zleceniodawcę przy uwzględnieniu zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu w wysokości 20 % lub 50% |
Anna Jędrzejczak Radca prawny
Zobacz serwis: Praca