Czym jest potrącenie?
Aby zrozumieć zasady dotyczące potrącenia z wynagrodzenia pracownika, trzeba najpierw zrozumieć czy w ogóle jest potrącenie. W prostym przełożeniu potrącenie jest uproszczeniem rozliczenia między dwoma podmiotami, które względem siebie są dłużnikami i wierzycielami. Przykładowo jeżeli A jest winny B 100 tys. zł, zaś B jest winny A 75 tys. zł, to po dokonaniu potrącenia B powinien zapłacić A jedynie 25 tys. zł, zaś A nie zapłaci w ogóle.
Sytuacja wygląda trochę inaczej w przypadku potrąceń dokonywanych przez pracodawcę z wynagrodzenia pracownika. Dokonywane przezeń potrącenie nie musi bowiem dotyczyć wierzytelności mu przysługujących, lecz co do zasady wierzytelności przysługujących względem pracownika osobom trzecim.
Potrącenie z wynagrodzenia
Co do zasady potrącenia możliwe z wynagrodzenia pracownika można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to potrącanie takich wierzytelności, co do których dokonywania pracodawca jest zobowiązany przepisami prawa i taka operacja nie wymaga zgody pracownika. Druga grupa potrąceń dotyczy innych wierzytelności, które mogą być potrącane jedynie za zgodą pracownika. Pracodawca nie ma jednak obowiązku dokonywania tych potrąceń
Potrącenia wymagane prawem
Katalog potrąceń, do dokonywania których pracodawca jest zobowiązany jest określony w art. 87 kodeksu pracy. Zgodnie z § 1 chodzi o:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) finansowe kary porządkowe.
Potrąceń z tych tytułów dokonuje się zgodnie z określoną powyżej kolejnością. Oznacza to, że roszczenia alimentacyjne mają pierwszeństwo przed innymi roszczeniami egzekwowanymi na mocy tytułów wykonawczych. Te z kolei są potrącane przed zaliczkami pieniężnymi i karami porządkowymi.
Zobacz serwis: Pracownik
Potrącenia dobrowolne
Druga grupa roszczeń, jakie mogą być potrącone z wynagrodzenia pracownika, to tzw. potrącenia dobrowolne. Zgodnie z art. 91 § 1 kodeksu pracy inne należności mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie. Przykładem takich roszczeń jest roszczenie banku z tytułu udzielonej pożyczki lub kredytu. Przy zawieraniu takiej umowy z bankiem, pracownik najczęściej jest zmuszony do podpisania deklaracji wyrażającej zgodę na dokonanie takiego potrącenia.
Niezależnie od tego zgoda taka może być wycofana w każdej chwili. Co więcej pracodawca nie ma prawnego obowiązku dokonania takiego potrącenia.
Zobacz serwis: Praca