Stwierdzenie choroby zawodowej po śmierci pracownika. Co z odszkodowaniem?

Katarzyna Redmerska
Dziennikarka medyczno-prawna
rozwiń więcej
choroba zawodowa / Shutterstock

Stwierdzenie choroby zawodowej po śmierci pracownika – czy przysługuje odszkodowanie? Nawet po śmierci pracownika członkom jego rodziny ZUS wypłaci jednorazowe odszkodowanie, w przypadku, gdy cierpiał na chorobę zawodową. Kiedy możemy mówić o wystąpieniu tego typu choroby? Jak ubiegać się o odszkodowanie? 

Czym jest choroba zawodowa

Choroba zawodowa to schorzenie występujące w okresie pracy związanej z narażeniem na szkodliwe czynniki. Objawy choroby mogą dać o sobie znać w różnym czasie, są zróżnicowane, a czasem potrafią być nieoczywiste. 

Choroba zawodowa występuje wskutek szkodliwych czynników w miejscu pracy bądź sposobu jej wykonywania. Taka przypadłość może zostać zakwalifikowana, jako choroba zawodowa, kiedy wystąpiła w związku z pracą i ujęta została w wykazie chorób zawartym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych.

Podejrzenie wystąpienia choroby zawodowej 

W Kodeksie pracy zostały zawarte procedury postępowania w przypadku wystąpienia przypuszczeń, co do choroby zawodowej pracownika. W takiej sytuacji pracodawca niezwłocznie zgłasza ten fakt właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu inspektorowi okręgowemu. Ponadto obowiązek ten dotyczy także lekarza podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej, który został wymieniony w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 roku w sprawie chorób zawodowych.

W każdym przypadku, gdy zachodzi podejrzenie choroby zawodowej lekarz lub lekarz dentysta, który w trakcie wykonywania zawodu powziął takie podejrzenie u pacjenta, kieruje go na badania w celu wydania orzeczenia o rozpoznaniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do jej rozpoznania.

W razie stwierdzenia u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest zobowiązany do: 

  • ustalenia przyczyny powstania choroby zawodowej i charakteru oraz rozmiaru zagrożenia tą chorobą, z zastrzeżeniem, że obowiązek ten pracodawca spełnia działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym; 
  • niezwłoczne usunięcie czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosowanie innych niezbędnych środków zapobiegawczych; 
  • zapewnienie realizacji zaleceń lekarskich. 

Obowiązkiem każdego pracodawcy jest prowadzenie rejestru obejmującego przypadki stwierdzonych chorób zawodowych, jak i ich podejrzeń.

Właściwy inspektor sanitarny otrzymawszy zgłoszenie podejrzenia wystąpienia choroby zawodowej wszczyna postępowanie. Wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w przypadku, kiedy zgłoszenie jest bezzasadne. W postępowaniu, którego celem jest ustalenie wystąpienia u pracownika choroby zawodowej, przeprowadzana jest przede wszystkim ocena narażenia zawodowego oraz sporządzana karta oceny narażenia zawodowego – wraz ze skierowaniem na badania przekazane zostają następnie do jednostki orzeczniczej I stopnia.

Decyzja stwierdzająca chorobę zawodową

Właściwy państwowy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzję o braku podstaw do jej stwierdzenia na podstawie materiału dowodowego, zwłaszcza mowa tutaj o danych zawartych w orzeczeniu lekarskim i formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika bądź byłego pracownika. Decyzja zostaje doręczona zainteresowanemu pracownikowi, byłemu pracownikowi albo osobie uprawnionej na jej wniosek, pracodawcy lub pracodawcom zatrudniającym pracownika w warunkach, które mogły wywołać skutki zdrowotne uzasadniające postępowanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej, jednostce orzeczniczej zatrudniającej lekarza wydającego orzeczenie lekarskie, właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Stwierdzenie choroby zawodowej po śmierci pracownika a jednorazowe odszkodowanie

Członkowie rodziny osoby zmarłej w wyniku choroby zawodowej, mają prawo do jednorazowego odszkodowania – jest to niemożliwe, gdy choroba zawodowa nie była, co najmniej współprzyczyną śmierci pracownika.

Ustawa z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych określa katalog uprawnionych do jednorazowego odszkodowania członków rodziny ubezpieczonego zmarłego w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W myśl powołanych przepisów jednorazowe odszkodowanie przysługuje ponadto w razie śmierci wskutek wypadku przy pracy bądź choroby zawodowej rencisty uprawnionego do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Uprawnionymi do otrzymania jednorazowego odszkodowania członkami najbliższej rodziny są: 

  • małżonek (jeśli nie orzeczono separacji); 
  • dzieci własne, drugiego małżonka, przysposobione oraz przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym także w ramach rodziny zastępczej, spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty warunki uzyskania renty rodzinnej; 
  • rodzice, osoby przysposabiające, macocha i ojczym, jeśli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe bądź, jeżeli ubezpieczony lub rencista bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania albo, gdy ustalono wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.

Wysokość jednorazowego odszkodowania dla członków najbliższej rodziny określona jest ustawowo. 

Jeżeli ubezpieczony lub rencista otrzymał jednorazowe odszkodowania z tytułu stałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, wtedy wysokość jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci ubezpieczonego lub rencisty, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pomniejszana jest o kwotę tego odszkodowania. 

Chorobę zawodową pracownika można stwierdzić po jego śmierci 

Chorobę zawodową pracownika można stwierdzić także po jego śmierci, a najbliższe osoby otrzymają jednorazowe odszkodowanie z ZUS. Nawet, jeśli pracownik przebywał na rencie i zmarł na skutek choroby zawodowej, jego rodzina ma prawo do jednorazowego odszkodowania z tego tytułu.

Wniosek o przyznanie jednorazowego odszkodowania po zmarłym wskutek choroby zawodowej, można złożyć w dowolnym czasie.

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Inforu

Kinga Olszacka
rozwiń więcej
Prawo
Czy zachowek po rodzicach przepada?
20 maja 2025

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?
20 maja 2025

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim
20 maja 2025

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]
20 maja 2025

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek
20 maja 2025

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]
20 maja 2025

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm
20 maja 2025

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?
20 maja 2025

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?
20 maja 2025

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta
20 maja 2025

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

pokaż więcej
Proszę czekać...